«Σήμα εκκίνησης» Τραμπ έπειτα από τρεις δεκαετίες για νέες πυρηνικές δοκιμές – Τι σηματοδοτεί ενδεχόμενη στροφή στην πολιτική των ΗΠΑ

Ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε την αμερικανική στρατιωτική ηγεσία να επαναλάβει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, προκειμένου —όπως είπε— «να συμβαδίσει» η Ουάσινγκτον με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα.

«Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έδωσα εντολή στο Υπουργείο Πολέμου να ξεκινήσει εκ νέου τις δοκιμές των πυρηνικών μας όπλων σε ισότιμη βάση», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λίγο πριν τη συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ στη Νότια Κορέα.

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν περισσότερα πυρηνικά όπλα από οποιαδήποτε άλλη χώρα —με τη Ρωσία δεύτερη και την Κίνα «τρίτη, αλλά αρκετά πίσω»—, ενώ υπενθύμισε πως η Ουάσινγκτον δεν έχει πραγματοποιήσει δοκιμές από το 1992.

Η δήλωσή του έρχεται λίγες ημέρες αφότου καταδίκασε τη Ρωσία για τη δοκιμή πυρηνοκίνητου πυραύλου «με απεριόριστη εμβέλεια».

Στην ανάρτησή του το βράδυ της Τετάρτης, ο Τραμπ αναγνώρισε την «τεράστια καταστροφική δύναμη» των πυρηνικών όπλων, αλλά υποστήριξε ότι δεν είχε «άλλη επιλογή» πέρα από την ανανέωση και εκσυγχρονισμό του αμερικανικού οπλοστασίου κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας.

Πρόσθεσε επίσης ότι «το κινεζικό πυρηνικό πρόγραμμα θα είναι ισότιμο μέσα σε πέντε χρόνια». Δεν παρείχε λεπτομέρειες για το πώς θα πραγματοποιηθούν οι δοκιμές, σημειώνοντας ωστόσο ότι «η διαδικασία θα ξεκινήσει άμεσα».

Η απόφαση σηματοδοτεί ενδεχόμενη ανατροπή της πάγιας αμερικανικής πολιτικής, καθώς η τελευταία δοκιμή πυρηνικού όπλου των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε το 1992, πριν από το μορατόριουμ που επέβαλε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος Τζορτζ Χ. Ου. Μπους με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Η ανάρτηση του Τραμπ δημοσιεύθηκε λίγο πριν από την άφιξη του Σι στη Νότια Κορέα για την πρώτη δια ζώσης συνάντηση των δύο ηγετών από το 2019. Το μήνυμα φέρεται να δημοσιεύτηκε ενώ ο Τραμπ βρισκόταν, καθ’ οδόν για το αεροδρόμιο Γκιμχάε.

Μετά τη συνάντηση, ο Τραμπ δήλωσε στο Air Force One ότι οι τοποθεσίες των δοκιμών θα καθοριστούν αργότερα, τονίζοντας ωστόσο ότι είναι «ορθό» οι ΗΠΑ να αντιστοιχούν τις δοκιμές τους με εκείνες άλλων χωρών.

Το Σαββατοκύριακο, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι δοκίμασε επιτυχώς δύο νέα όπλα ικανά να φέρουν πυρηνικές κεφαλές — μεταξύ αυτών έναν πύραυλο που, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, μπορεί να διαπεράσει τα αμερικανικά συστήματα άμυνας και ένα υποβρύχιο drone με την ονομασία Poseidon, ικανό να πλήξει τη δυτική ακτή των ΗΠΑ προκαλώντας ραδιενεργά κύματα στον ωκεανό. Οι δοκιμές αυτές, πάντως, δεν περιλάμβαναν πυρηνικές εκρήξεις.

Σύμφωνα με το αμερικανικό think tank Center for Strategic and International Studies (CSIS), η Κίνα έχει περίπου διπλασιάσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο τα τελευταία πέντε χρόνια και αναμένεται να ξεπεράσει τις 1.000 κεφαλές έως το 2030.

Οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 5.225 πυρηνικές κεφαλές, ενώ η Ρωσία περίπου 5.580, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελέγχου Εξοπλισμών (Arms Control Association).

Η δήλωση του Τραμπ έρχεται περίπου 100 ημέρες πριν από τη λήξη της Συνθήκης New START (Φεβρουάριος 2026), της τελευταίας συμφωνίας περιορισμού πυρηνικών όπλων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, που επιτρέπει σε κάθε χώρα έως 1.550 κεφαλές σε διηπειρωτικούς πυραύλους.

Η τελευταία πυρηνική δοκιμή των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1992, σε υπόγεια εγκατάσταση στη Νεβάδα, με την κωδική ονομασία Divider — η 1.054η συνολικά, σύμφωνα με το Εργαστήριο Λος Άλαμος.

Ο χώρος δοκιμών της Νεβάδα, περίπου 105 χιλιόμετρα βόρεια του Λας Βέγκας, εξακολουθεί να λειτουργεί υπό κρατικό έλεγχο.
Σύμφωνα με το Εθνικό Μουσείο Πυρηνικής Επιστήμης και Ιστορίας, «αν κριθεί αναγκαίο, ο χώρος μπορεί να επαναπιστοποιηθεί για δοκιμές πυρηνικών όπλων».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν στην πυρηνική εποχή με τη δοκιμή Trinity το 1945, στην έρημο του Νέου Μεξικού, και λίγο αργότερα έγιναν η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σε πόλεμο, με τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι τον Αύγουστο του ίδιου έτους.

Πυρηνικές δοκιμές σε «ισότιμη βάση»

Η τοποθέτηση του Τραμπ υποδηλώνει ενδεχομένως μια σημαντική αλλαγή στην αμερικανική πολιτική, η οποία —σύμφωνα με τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου— «τηρεί εθελοντικό μορατόριουμ στις πυρηνικές εκρήξεις από το 1992».

Κατά την πρώτη του προεδρική θητεία, η κυβέρνηση Τραμπ είχε δηλώσει ότι «δεν θα πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή αυτή τη στιγμή».

Καμία από τις τρεις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις —Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία και Κίνα— δεν έχει πραγματοποιήσει δοκιμή πυρηνικού όπλου μετά την Κίνα το 1996.
Η Ρωσία προχώρησε στην τελευταία της δοκιμή το 1990, ενώ οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν την τελευταία έκρηξη πυρηνικής συσκευής το 1992.

Η Βόρεια Κορέα διεξήγαγε την τελευταία πυρηνική δοκιμή παγκοσμίως το 2017.

Ωστόσο, οι πυρηνικές δυνάμεις συνεχίζουν να αναπτύσσουν και να δοκιμάζουν τα συστήματα μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών.

Η ανακοίνωση του Τραμπ ήρθε λίγο μετά τη δήλωση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ότι η χώρα του δοκίμασε επιτυχώς τον πυρηνοκίνητο πύραυλο cruise «Burevestnik».

Η Βόρεια Κορέα είχε επίσης ανακοινώσει νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι λαμβάνει μέτρα για να ενισχύσει τη «πυρηνική μαχητική της ετοιμότητα», μετά από νέες δοκιμές πυραύλων cruise.

Στο μεταξύ, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ πραγματοποίησε τον Σεπτέμβριο τέσσερις δοκιμές των πυρηνικά ικανών πυραύλων Trident.

Η Κίνα έχει κατασκευάσει τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον τρεις νέες βάσεις εκτόξευσης διηπειρωτικών πυραύλων (ICBM) και το 2024 εκτόξευσε έναν πύραυλο στον Ειρηνικό Ωκεανό στο πλαίσιο δοκιμής.

Το CNN είχε μεταδώσει ήδη από το 2023 ότι ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα έχουν οικοδομήσει νέες εγκαταστάσεις και σκάψει νέα τούνελ στους χώρους πυρηνικών δοκιμών τους, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες.

«Υπάρχουν πραγματικά πολλές ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι Ρωσία, Κίνα και Ηνωμένες Πολιτείες ίσως προετοιμάζονται να επαναλάβουν τις πυρηνικές δοκιμές», δήλωσε τότε στο CNN ο Τζέφρι Λιούις, καθηγητής στο Κέντρο Μελετών Μη Διάδοσης James Martin του Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών Middlebury.