POLITICO: Η πρόταση της Κομισιόν για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό αποκαλύπτει τις αδυναμίες της φον ντερ Λάιεν

Όταν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επέστρεψε για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα τέλη του περασμένου έτους, οι σύμβουλοί της χαρακτήριζαν την σύνταξη του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ ως μία από τις πιο δύσκολες αποστολές της.

Γεμάτος νάρκες, αντικρουόμενες απαιτήσεις και διαμάχες από την μια άκρη της Ένωσης μέχρι την άλλη, ήταν σαφές ότι δεν θα χρειαζόταν πολύ για να προκληθεί κάποια έκρηξη. Οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν θέλουν να δώσουν στις Βρυξέλλες ούτε σεντ παραπάνω απ’ ό,τι ήδη δίνουν, όμως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαιτεί το αντίθετο. Επίσης, η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει προκαλέσει μια ραγδαία ανάγκη για αμυντικές επενδύσεις, ενώ την ίδια ώρα  η ΕΕ αφαιρεί μετρητά από τους αγρότες με δική της ευθύνη.

Μπορεί αυτού του είδους οι εντάσεις να μην είναι καινούργιες, όμως το μπλοκ είναι πιο πολωμένο από ποτέ και η πολιτική υποστήριξη φον ντερ Λάιεν είναι εύθραυστη και μοιάζει όλο και πιο φθαρμένη.

Επιπλέον, ο συγκεχυμένος και αδιαφανής τρόπος με τον οποίο ανακοινώθηκε την Τετάρτη ο προϋπολογισμός για την περίοδο 2028-34 δεν βοήθησε.

Διαφωνίες για τους αριθμούς

Προβλέποντας μια σκληρή διαπραγμάτευση, η φον ντερ Λάιεν ξεκίνησε συνομιλίες με τα κράτη μέλη πριν από 18 μήνες, πριν καν να γνωρίζει ότι θα έχει μια δεύτερη θητεία, σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ. Η ιδέα ήταν να συγκεντρωθούν πληροφορίες, να αποφευχθεί μια δύσκολη αντιπαράθεση στο μέλλον και να είναι σε θέση να παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό που θα είχε σημαντική αποδοχή.

Με βάση τα στοιχεία των τελευταίων ημερών, αυτή η στρατηγική αποδείχθηκε επισφαλής. Το μεσημέρι της Τετάρτης — την ώρα που ο Επίτροπος Προϋπολογισμού Πιότρ Σεραφίν είχε προγραμματιστεί να παρουσιάσει το σχέδιο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — οι αξιωματούχοι εξακολουθούσαν να διαφωνούν για τα τελικά στοιχεία.

Στη συνέχεια, οι Επίτροποι συναντήθηκαν και ενεπλάκησαν σε μια πολιτική διαμάχη που διήρκεσε σχεδόν μέχρι που ο Σεραφίν εμφανίστηκε για την έναρξη της παρουσίασης, η οποία τελικά ήταν γεμάτη σύγχυση σχετικά με το τι ακριβώς σήμαιναν οι αριθμοί και πώς θα υπολογίζονταν, με πολλούς νομοθέτες να εξοργίζονται που δεν είχαν λάβει τα στοιχεία εκ των προτέρων.

Στην επιφάνεια οι αντιθέσεις

Η κριτική κατά της φον ντερ Λάιεν και της κεντρικής λήψης αποφάσεων έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, όμως τώρα ήταν η πρώτη φορά που η υποβόσκουσα εσωτερική αντιπολίτευση ξέσπασε στην επιφάνεια.

Η μεγάλη ιδέα της φον ντερ Λάιεν ήταν να συγχωνεύσει διάφορα δημοσιονομικά κονδύλια σε σχέδια για κάθε χώρα, τα οποία θα πληρώνονταν μόνο όταν οι κυβερνήσεις πραγματοποιούσαν μεταρρυθμίσεις. Κατά την άποψή της, το σύστημα θα έπειθε τις ατίθασες χώρες να συμμορφωθούν, αυξάνοντας παράλληλα την επιρροή που ασκούν οι Βρυξέλλες στις πρωτεύουσες των μελών.

Αλλά καθώς περνούσαν οι εβδομάδες, μια αξιοσημείωτη συμμαχία αγροτών, περιφερειών και νομοθετών συγχωνεύτηκε για να αντισταθεί στο μεγάλο όραμά της. Μέσα στην Επιτροπή, μια απίθανη ένωση μεταξύ ενός Ρουμάνου σοσιαλιστή, ενός Ιταλού δεξιού και ενός Λουξεμβουργιανού μετριοπαθούς απαίτησε σημαντικές παραχωρήσεις.

Αντιμέτωπος με απειλές για σημαντικές περικοπές στον γιγαντιαίο γεωργικό προϋπολογισμό της ΕΕ, ο Επίτροπος Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν κατάφερε να διασφαλίσει 300 δισεκατομμύρια ευρώ που πηγαίνουν απευθείας στις τσέπες των αγροτών.

Για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, «δεν είναι επανάσταση αλλά εξέλιξη», δήλωσε ο Χάνσεν στους δημοσιογράφους, σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τους οργισμένους αγρότες που διαμαρτύρονταν στους δρόμους των Βρυξελλών.

Αντίθετη με την φον ντερ Λάιεν ήταν και η Επίτροπος Κοινωνικών Δικαιωμάτων Ροξάνα Μινζάτου, η οποία έδωσε μάχη χαρακωμάτων για τη διατήρηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), που υποστηρίζει την κατάρτιση των ανέργων και άλλων ευάλωτων ομάδων. Αν και δεν κατάφερε να εξασφαλίσει ένα ακριβές ποσό για το ΕΚΤ, πέτυχε τη δέσμευση ότι το 14% του συνολικού προϋπολογισμού πρέπει να διατεθεί για κοινωνικές δαπάνες.

Εν τω μεταξύ, ο Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, Ραφαέλε Φίτο, αντιτάχθηκε σε ένα σχέδιο επέκτασης της εξουσίας των εθνικών κυβερνήσεων εις βάρος των περιφερειών. Ένα τέτοιο έργο απειλούσε να διαβρώσει την εξουσία του Φίτο εντός της Επιτροπής και να υπονομεύσει την περιφερειακή πολιτική της ΕΕ, την οποία επιβλέπει.

Πράγματι, αυτό το σχέδιο αναδείχθηκε ως ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα κατά τη διάρκεια των δύο ημερών διαδοχικών συναντήσεων μεταξύ των επικεφαλής των γραφείων των Επιτρόπων. Στις συναντήσεις μεταξύ της ομάδας του Φίτο και του Ζάιμπερτ «όλα περιστρέφονταν γύρω από αυτό», δήλωσε ένας αξιωματούχος. Ο Φίτο τελικά εξασφάλισε μια δέσμευση για την άμεση διάθεση 218 δισεκατομμυρίων ευρώ σε χρηματοδότηση για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές.

Η φον ντερ Λάιεν είχε ένα δύσκολο ξεκίνημα στη δεύτερη θητεία της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αντιμετώπισε πρόταση μομφής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και προειδοποιήθηκε ότι ήταν η «τελευταία της ευκαιρία» και έχει κατηγορηθεί ότι συνεργάστηκε με ακροδεξιούς νομοθέτες για να προωθήσει σχέδια νόμου, αγνοώντας τις κεντρώες ομάδες που τη βοήθησαν να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία.

Τα επόμενα δύο χρόνια διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ σίγουρα δεν προβλεπόταν ότι θα ήταν εύκολα. Όμως ο τρόπος με τον οποίο ξεκίνησαν κάνει τη δύσκολη δουλειά ακόμη πιο δυσχερή.

Πηγή: POLITICO