Κύπρος προς ΟΗΕ: Κατασκευή ανύπαρκτου θαλάσσιου ορίου το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Το τουρκολυβικό μνημόνιο αποτελεί κατασκευή ενός ανύπαρκτου θαλάσσιου ορίου που εσκεμμένα αγνοεί την παρουσία και τα θαλάσσια δικαιώματα άλλων παράκτιων κρατών της περιοχής. Αυτό τονίζει η Κυπριακή Δημοκρατία με ρηματική διακοίνωση της προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Η ρηματική διακοίνωση το κείμενο της οποίας παρουσιάζει σήμερα η εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» στάλθηκε στις 18 Αυγούστου 2025 από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στον ΟΗΕ και αποτελεί απάντηση στις ρηματικές διακοινώσεις ημερομηνίας 27 Μαΐου 2025 και 20 Ιουνίου 2025 της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης προς τα Ηνωμένα Έθνη, απευθυνόμενες προς τον Γενικό Γραμματέα (A/79/916 και A/79/960, αντιστοίχως).

Η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας στον ΟΗΕ, Μαρία Μιχαήλ, υπογραμμίζει πως «το αποκαλούμενο «Μνημόνιο Συναντίληψης» για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο Θάλασσα μεταξύ της Κυβέρνησης της Τουρκικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας του Κράτους της Λιβύης, ημερομηνίας 27 Νοεμβρίου 2019, το οποίο ισχυρίζεται ότι οριοθετεί την αποκλειστική οικονομική ζώνη/υφαλοκρηπίδα μεταξύ των ακτών τους, δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο, και ειδικότερα με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου που διέπουν τη σύναψη συνθηκών, καθώς και με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, όπως αυτό αποτυπώνεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».

Ως εκ τούτου, αναφέρεται στη ρηματική διακοίνωση της Κύπρου, «το εν λόγω Μνημόνιο δεν παράγει οποιεσδήποτε έννομες συνέπειες για τρίτα μέρη, ούτε επηρεάζει τα δικαιώματα οποιουδήποτε τρίτου κράτους σε θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβανομένων των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, βάσει του διεθνούς δικαίου (επιστολές του Μονίμου Αντιπροσώπου της Κυπριακής Δημοκρατίας προς τα Ηνωμένα Έθνη ημερομηνίας 20 Ιανουαρίου 2020, 24 Απριλίου 2020 και 20 Ιουλίου 2020, απευθυνόμενες στον Γενικό Γραμματέα, A/74/660, A/74/824 και A/74/962, αντιστοίχως)».

Συνεχίζοντας η Μαρία Μιχαήλ, όπως γράφει ο «Φιλελεύθερος», τονίζει και τα εξής: «Το Μνημόνιο αυτό προβάλλει δήθεν οριοθέτηση θαλάσσιας ζώνης μεταξύ δύο κρατών τα οποία δεν διαθέτουν αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές, κατασκευάζοντας έτσι ένα ανύπαρκτο θαλάσσιο όριο μεταξύ τους, ενώ εσκεμμένα αγνοεί την παρουσία και τα θαλάσσια δικαιώματα άλλων παράκτιων κρατών της περιοχής, περιλαμβανομένων ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Υπογραμμίζεται ότι το άρθρο 121 (2) της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας – το οποίο αποτυπώνει εθιμικό διεθνές δίκαιο και, ως εκ τούτου, είναι επίσης δεσμευτικό για κράτη που δεν είναι μέρη της Σύμβασης – προβλέπει ρητά το δικαίωμα των νησιών σε χωρική θάλασσα, συνορεύουσα ζώνη, υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη.

Επιπλέον, σημειώνεται ότι η γραμμή κλεισίματος στον Κόλπο της Σύρτης, καθώς και η συναφής χάραξη ευθειών γραμμών βάσης, δεν συνάδουν με τους σχετικούς κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου, όπως αυτό αποτυπώνεται στη Σύμβαση, και ως εκ τούτου δεν παράγουν οποιεσδήποτε έννομες συνέπειες.

Η Κυπριακή Δημοκρατία «υπογραμμίζει τη σημασία του πλήρους σεβασμού του διεθνούς δικαίου. Υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι οι συμφωνίες οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών πρέπει να συνάπτονται μεταξύ κρατών με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές, με καλή πίστη και σύμφωνα με τις καλά εδραιωμένες αρχές του διεθνούς δικαίου, όπως αυτές κωδικοποιούνται στη Σύμβαση και καθοδηγούνται από τη διεθνή νομολογία».