John M. Martinis: Ο Ελληνοαμερικανός φυσικός που τιμήθηκε με Νόμπελ για την κβαντική επανάσταση

Ο John M. Martinis, φυσικός διεθνούς φήμης και Ελληνοαμερικανός στην καταγωγή, τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και την κβάντωση της ενέργειας σε ηλεκτρικά κυκλώματα. Το έργο του αποτελεί θεμέλιο για την κατανόηση και την κατασκευή κβαντικών συστημάτων, με τεράστιο αντίκτυπο στον τομέα των κβαντικών υπολογιστών.

Ο Martinis γεννήθηκε το 1958, σπούδασε φυσική στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, όπου απέκτησε και το διδακτορικό του. Η διατριβή του είχε ως θέμα τη μακροσκοπική κβαντομηχανική σήραγγα και την κβάντωση ενεργειακών επιπέδων σε επαφές Josephson, υπό την επίβλεψη του καθηγητή John Clarke.

Η καριέρα του χαρακτηρίζεται από σημαντικές συνεργασίες και πρωτοποριακή έρευνα. Το 2014, ο Martinis και η ομάδα του συνεργάστηκαν με το Google Quantum AI Lab, με στόχο την ανάπτυξη κβαντικών υπολογιστών βασισμένων σε υπεραγώγιμα qubits.

Το 2019, η ομάδα πέτυχε το ιστορικό ορόσημο της «κβαντικής υπεροχής», κατασκευάζοντας έναν υπολογιστή που ολοκλήρωσε σε 200 δευτερόλεπτα μια εργασία που ένας κλασικός υπερυπολογιστής θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια για να ολοκληρώσει.

Μετά την αποχώρησή του από την Google το 2020, ο Martinis εντάχθηκε στην αυστραλιανή Silicon Quantum Computing (SQC), συνεχίζοντας το όραμά του για τη δημιουργία εμπορικά αξιοποιήσιμων κβαντικών υπολογιστών. Εκεί εντυπωσιάστηκε από την ατομική τεχνική κατασκευής της ομάδας, που θεωρεί μοναδική παγκοσμίως.

Η συμβολή του στην επιστήμη έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο Fritz London, ενώ το 2021 απέσπασε το Βραβείο John Stewart Bell. Το 2025, η απονομή του Νόμπελ Φυσικής αναγνώρισε το τεράστιο έργο του στον χώρο της κβαντικής μηχανικής.

Ο John M. Martinis παραμένει ενεργός στην έρευνα και την ανάπτυξη κβαντικών τεχνολογιών, προσφέροντας τεχνογνωσία και εμπειρία σε παγκόσμια κλίμακα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επόμενη γενιά της τεχνολογίας.