ΗΠΑ: Προθεσμία έως το 2027 για ευρωπαϊκή ανάληψη της συμβατικής άμυνας του ΝΑΤΟ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν η Ευρώπη να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος των συμβατικών αμυντικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ – από τις υπηρεσίες πληροφοριών έως τα συστήματα πυραύλων – έως το 2027, δήλωσαν αξιωματούχοι του Πενταγώνου σε διπλωμάτες στην Ουάσινγκτον, σύμφωνα με το Reuters. Η αυστηρή αυτή προθεσμία, σύμφωνα με πέντε πηγές που γνωρίζουν τη συζήτηση – ανάμεσά τους και Αμερικανός αξιωματούχος – θεωρήθηκε από ορισμένες ευρωπαϊκές αντιπροσωπείες ως μη ρεαλιστική.

Το μήνυμα μεταφέρθηκε κατά τη διάρκεια συνάντησης στην Ουάσινγκτον μεταξύ στελεχών του Πενταγώνου που χειρίζονται τις πολιτικές του ΝΑΤΟ και αντιπροσωπειών ευρωπαϊκών χωρών. Η μετατόπιση αυτού του βάρους στους Ευρωπαίους συμμάχους θα άλλαζε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες — ιδρυτικό μέλος της μεταπολεμικής συμμαχίας — συνεργάζονται με τους σημαντικότερους στρατιωτικούς τους εταίρους.

Κατά τη συνάντηση, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ξεκαθάρισαν ότι η Ουάσινγκτον δεν είναι ακόμα ικανοποιημένη από την πρόοδο της Ευρώπης στην ενίσχυση των αμυντικών της δυνατοτήτων μετά τη διευρυμένη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Προειδοποίησαν επίσης ότι, αν οι Ευρωπαίοι δεν ανταποκριθούν στην προθεσμία του 2027, οι ΗΠΑ ενδέχεται να σταματήσουν να συμμετέχουν σε ορισμένους μηχανισμούς συντονισμού του ΝΑΤΟ.

Ένας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι μέλη του Κογκρέσου γνωρίζουν το περιεχόμενο του μηνύματος και εκφράζουν ανησυχίες. Ωστόσο, δεν υπήρξε καμία διευκρίνιση για το πώς οι ΗΠΑ σκοπεύουν να μετρήσουν την πρόοδο της Ευρώπης. Οι συμβατικές αμυντικές ικανότητες περιλαμβάνουν μη πυρηνικά μέσα — από προσωπικό έως οπλικά συστήματα — και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν εξήγησαν ποια κριτήρια θα χρησιμοποιηθούν.

Δεν ήταν επίσης σαφές αν η προθεσμία του 2027 αντανακλά επίσημα τη θέση της κυβέρνησης Τραμπ ή μόνο τις απόψεις συγκεκριμένων στελεχών του Πενταγώνου. Στην Ουάσινγκτον υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίζουν οι ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι το χρονοδιάγραμμα είναι ανέφικτο, ανεξάρτητα από το πώς θα αξιολογηθεί η πρόοδος, καθώς η Ευρώπη θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από χρηματοδότηση και πολιτική βούληση για να αντικαταστήσει κρίσιμες αμερικανικές δυνατότητες μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Μεταξύ των κύριων εμποδίων είναι οι καθυστερήσεις παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού, ενώ ακόμη και η αγορά αμερικανικών οπλικών συστημάτων δεν οδηγεί σε άμεση παράδοση, καθώς πολλά από τα πιο σύγχρονα συστήματα των ΗΠΑ θα χρειάζονταν χρόνια για να παραδοθούν.

Οι ΗΠΑ, πέρα από τα υποδομής, παρέχουν και ανώτερες δυνατότητες που δεν μπορούν απλώς να αγοραστούν, όπως εξειδικευμένες υπηρεσίες πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης, οι οποίες έχουν αποδειχθεί κρίσιμες στην υποστήριξη της Ουκρανίας.

Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν αρχίσει να αναλαμβάνουν περισσότερη ευθύνη για την ασφάλεια της ηπείρου, αλλά δεν σχολίασε το χρονοδιάγραμμα του 2027. «Οι σύμμαχοι έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις στην άμυνα και για μετατόπιση του βάρους της συμβατικής άμυνας από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη», τόνισε.

Το Πεντάγωνο και ο Λευκός Οίκος δεν απάντησαν άμεσα σε αιτήματα για σχόλιο. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποδεχθεί ευρέως την απαίτηση του προέδρου Τραμπ να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για την ασφάλειά τους και έχουν δεσμευθεί για μεγάλες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στόχο η ήπειρος να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της έως το 2030, αν και αναγνωρίζει ότι πρέπει να καλυφθούν σημαντικά κενά σε αεράμυνα, drones, κυβερνοάμυνα, πυρομαχικά και άλλους κρίσιμους τομείς — ένας στόχος που αναλυτές θεωρούν ήδη εξαιρετικά φιλόδοξο.

Η σχέση Ουάσινγκτον–ΝΑΤΟ παραμένει περίπλοκη. Η κυβέρνηση Τραμπ επιμένει ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερο, αν και η στάση του προέδρου απέναντι στη συμμαχία εμφανίζει διακυμάνσεις. Στην προεκλογική εκστρατεία του 2024 είχε επικρίνει έντονα τους Ευρωπαίους συμμάχους και είχε δηλώσει ότι θα ενθάρρυνε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να επιτεθεί σε κράτη-μέλη που δεν δαπανούν το «δίκαιο μερίδιό» τους για την άμυνα.

Ωστόσο, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο, ο Τραμπ είχε επαινέσει τους Ευρωπαίους ηγέτες για την αποδοχή αμερικανικού σχεδίου που αυξάνει τον στόχο αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Έκτοτε, ο πρόεδρος κινείται μεταξύ σκληρής στάσης κατά της Ρωσίας και, πιο πρόσφατα, διάθεσης για διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία — διεργασίες από τις οποίες, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, έχουν σε μεγάλο βαθμό αποκλειστεί οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κρίστοφερ Λαντάου, δήλωσε ότι είναι «προφανές» πως οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την άμυνα της Ευρώπης. «Διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ το λένε αυτό με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου… αλλά η δική μας κυβέρνηση το εννοεί», έγραψε στην πλατφόρμα X.