Η Τουρκία χτυπά την πόρτα του ευρωπαϊκού αμυντικού προγράμματος SAFE

Σε μια κίνηση που προκαλεί έντονες συζητήσεις, η Άγκυρα δήλωσε επίσημα το ενδιαφέρον της να ενταχθεί στο φιλόδοξο πρόγραμμα SAFE (Δράση Ασφάλειας για την Ευρώπη), το οποίο διαθέτει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια χαμηλού επιτοκίου για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ έως το 2030. Η επιβεβαίωση ήρθε χθες, 11 Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια της τακτικής ενημέρωσης Τύπου της Επιτροπής, εν μέσω ενός κλίματος γεωπολιτικής έντασης που καθορίζει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.

Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα άμυνας και τεχνολογικής κυριαρχίας, Τομά Ρενιέ, δεν έκρυψε την είδηση: «Έχουμε λάβει επίσημο αίτημα συμμετοχής από την Τουρκία, όπως και από τη Νότια Κορέα», δήλωσε χαρακτηριστικά, επιβεβαιώνοντας ότι η εκδήλωση ενδιαφέροντος από την πλευρά της Άγκυρας κατατέθηκε τον Ιούνιο του 2025. Το SAFE, που εγκρίθηκε τον Μάιο του ίδιου έτους από το Συμβούλιο της ΕΕ, αποτελεί τον πυλώνα του ευρύτερου σχεδίου «ReArm Europe/Readiness 2030», το οποίο στοχεύει σε επενδύσεις άνω των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την κάλυψη κενών σε τομείς όπως οι πύραυλοι, τα drones και η κυβερνοασφάλεια.

Ωστόσο, η πορεία προς την πλήρη συμμετοχή της Τουρκίας, ως υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ, δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Η ένταξη απαιτεί αυστηρές διασφαλίσεις, σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού SAFE, που προβλέπει πιθανή διμερή συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και ομόφωνη έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη. Εδώ έρχονται στο προσκήνιο οι ανησυχίες της Ελλάδας και της Κύπρου, οι οποίες έχουν εκφράσει επανειλημμένα ενστάσεις λόγω των υφιστάμενων εντάσεων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

«Υπάρχουν εγγυήσεις για την προστασία των συμφερόντων των κρατών-μελών και της ευρωπαϊκής βιομηχανίας», τόνισε ο Ρενιέ, παραπέμποντας στο άρθρο 16 του κανονισμού, που επιτρέπει τον αποκλεισμό οποιασδήποτε χώρας θεωρείται ότι υπονομεύει την ασφάλεια της ΕΕ ή των μελών της.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις αρχικές εκθέσεις του Μαρτίου και Μαΐου 2025, όπου η Τουρκία φαινόταν αποκλεισμένη από τα σχέδια του SAFE, λόγω της έλλειψης συμφωνίας ασφαλείας και άμυνας με την ΕΕ – παρόμοιας με αυτήν που απαιτείται και για τη Βρετανία.

Τότε, η Επιτροπή είχε στείλει σαφές μήνυμα στην Άγκυρα: «Η συμμετοχή τρίτης χώρας μπορεί να αποκλειστεί εάν αυτή συνιστά άμεση απειλή για την άμυνα ή την ασφάλεια κράτους-μέλους ή της ΕΕ συνολικά». Ωστόσο, οι γεωπολιτικές μετατοπίσεις, ιδίως οι αλλαγές στην αμερικανική πολιτική υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται να έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει εντείνει την ευρωπαϊκή αγωνία για αυτοδύναμη άμυνα, ανοίγοντας – έστω και διστακτικά – την πόρτα σε συνεργασίες με τρίτες χώρες όπως η Τουρκία, προκειμένου να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία και να μειωθούν οι εξαρτήσεις από εξωτερικούς προμηθευτές.

Παρά την επιβεβαίωση, ο επίσημος ιστότοπος της ΕΕ δεν έχει ακόμη ενημερωθεί με λεπτομέρειες για την τουρκική αίτηση, κάτι που αντανακλά την προσοχή με την οποία χειρίζεται η Κομισιόν το ζήτημα. Η δήλωση της Επιτροπής, πάντως, εναρμονίζεται πλήρως με την ευρύτερη αμυντική στρατηγική της ΕΕ, όπως αυτή περιγράφεται στη Λευκή Βίβλο για το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Άμυνας, η οποία τονίζει την ανάγκη για γρήγορες επενδύσεις και στρατηγικές συνεργασίες σε μια εποχή αυξανόμενων απειλών.

Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν η τουρκική «πόρτα» θα ανοίξει πλήρως ή αν οι ενστάσεις Αθήνας και Λευκωσίας θα λειτουργήσουν ως εμπόδιο. Σε κάθε περίπτωση, το SAFE αναδεικνύεται σε εργαλείο όχι μόνο οικονομικής, αλλά και διπλωματικής ισχύος για την ΕΕ, σε ένα παγκόσμιο τοπίο όπου οι συμμαχίες επαναπροσδιορίζονται καθημερινά.

Πηγή: ertnews.gr