Εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία: Χωρίς τις ΗΠΑ, η Ευρώπη δεν διαθέτει άμεσες λύσεις

Παρά τις αμερικανικές πιέσεις, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι σαφής ότι η χώρα του θα συμφωνήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία μόνο αν το κείμενο υποστηρίζεται από ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας.

Ο ηγέτης των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διαβεβαίωσε προσωπικά τον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους τη Δευτέρα ότι η Ουκρανία θα απολαμβάνει νατοϊκής προστασία «τύπου Άρθρου 5», αλλά δεν έσωσε περισσότερες λεπτομέρειες.

«Τις επόμενες ημέρες θα συναντηθούν οι ομάδες σχεδιασμού του Συνασπισμού των Προθύμων για να διαμορφώσουν περαιτέρω τα σχέδια παροχής ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας και να προετοιμαστούν για την ανάπτυξη μιας στρατιωτικής δύναμης σε περίπτωση τερματισμού των εχθροπραξιών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του την Τρίτη ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ.

Παρότι οι σύμμαχοι του Κιέβου έχουν ασχοληθεί πολλές φορές τα τελευταία τρία χρόνια με αυτό το θέμα, δεν έχουν καταφέρει ακόμη να καταλήξουν σε μια κοινή θέση.

Η λύση που πραγματικά θέλει το Κίεβο είναι να επιτραπεί στην Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, όπου θα προστατεύεται από το κοινό αμυντικό σύμφωνο της συμμαχίας, και συγκεκριμένα από το περίφημο Άρθρο 5. Όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο αυτό.

Η ανάγκη να οργανωθεί μια ειδική αποστολή στην Ουκρανία ανοίγει μια σειρά από τεράστιες προκλήσεις. Ποια χώρα θα έστελνε δυνάμεις; Ποιες θα ήταν οι συνθήκες ανάπτυξής των στρατευμάτων; Πώς θα αντιδρούσαν σε περίπτωση επίθεσης; Ποιος θα αναλάμβανε το κόστος;

Την Τρίτη έγινε σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα αναπτύξουν στρατιώτες στην Ουκρανία. «Μπορώ να σας πω ότι έχει αποκλείσει οριστικά το ενδεχόμενο παρουσίας στρατιωτών στο έδαφος», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ, στους δημοσιογράφους.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ευθύς σχετικά με το ποιος θα έπρεπε να επωμιστεί το βάρος: «Έχουμε τα ευρωπαϊκά έθνη για να το επωμιστούν», δήλωσε σε εμφάνισή του στο Fox News .

Από την πλευρά του, και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι η Ευρώπη ήταν έτοιμη να αναπτύξει δυνάμεις στην Ουκρανία που θα πραγματοποιούν επιχειρήσεις «στον αέρα, στη θάλασσα και στην ξηρά».

Πολλά λόγια, λίγη δράση

Αλλά πίσω από τα μεγάλα λόγια κρύβεται μια μπερδεμένη πραγματικότητα. Η ακριβής μορφή των εγγυήσεων ασφαλείας της Ουκρανίας παραμένει απροσδιόριστη – και αυτή η έλλειψη σαφήνειας σπέρνει σύγχυση μεταξύ των συμμάχων του Κιέβου.

Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος ασφαλείας προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε δύναμη αναπτυχθεί στην Ουκρανία θα χρειάζεται «εντολή μάχης», τουλάχιστον για να αμυνθεί σε περίπτωση επίθεσης από τη Ρωσία, όμως τόνισε ότι μια τέτοια αποστολή σε καμία περίπτωση δεν θα ήταν υπεύθυνη για την επιβολή της ειρήνης. Αυτό, είπε ο αξιωματούχος, θα παρέμενε ευθύνη του ουκρανικού στρατού.

Η έλλειψη ξεκάθαρου σχεδίου εκθέτει επίσης τις αδυναμίες όσων είναι πρόθυμοι να ηγηθούν. Ο Μακρόν και ο Στάρμερ -και οι δύο ηγέτες πυρηνικών δυνάμεων με έδρες στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ- επιθυμούν να δείξουν ότι εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Ωστόσο, και οι δύο αντιμετωπίζουν πολιτικά και οικονομικά εμπόδια που τροφοδοτούν τον σκεπτικισμό σχετικά με την ικανότητα των χωρών τους να στείλουν δυνάμεις στην Ουκρανία.

Η στάση της Γερμανίας είναι ένα αίνιγμα. Ο γερμανικός στρατός είναι πολύ μικρός και η απόφαση χρηματοδότησης της άμυνας είναι πολύ πρόσφατη για να επιτρέψει την ανάπτυξη μιας μεγάλης αποστολής στα ανατολικά. «Δεν διαθέτουμε το προσωπικό για μια μεγάλη αποστολή. Ακόμη και μια μικρή ανάπτυξη θα αποτελούσε πρόκληση για εμάς», δήλωσε στο POLITICO ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Αντρέας Σβαρτς.

Η Πολωνία, η οποία διαθέτει πλέον τον μεγαλύτερο στρατό της ΕΕ, αποκλείει το ενδεχόμενο αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία, όμως διαβεβαιώνει ότι θα βοηθούσε με την επιμελητεία οποιασδήποτε αποστολής στα ανατολικά. «Η Πολωνία έχει το δικό της στρατηγικό δίλημμα επειδή έχει σύνορα με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, επομένως δεν μπορεί να αποδυναμώσει τις δυνάμεις που απαιτούνται για την αποτροπή μιας επίθεσης», δήλωσε στο POLITICO ανώτερος Πολωνός αξιωματούχος, υπό τον όρο της διατήρησης της ανωνυμίας του.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι είναι επίσης επιφυλακτική ως προς την αποστολή στρατιωτών στην Ουκρανία και έχει διαφωνήσει με τον Μακρόν, τονίζοντας ότι είναι πιο συνετό να προσφερθεί στην Ουκρανία ένα αμυντικό σύμφωνο παρά στρατεύματα, τα οποία θα μπορούσαν να διακινδυνεύσουν να εμπλακούν σε έναν πόλεμο με τη Ρωσία.

«Αν πέθαινε ένας από τους στρατιώτες μας, θα προσποιούμασταν ότι δεν συνέβη τίποτα ή θα έπρεπε να αντιδράσουμε; Γιατί αν αντιδράσουμε, είναι προφανές ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία και να ενεργοποιήσει αμέσως τη ρήτρα του άρθρου 5», είπε η Μελόνι.

Κατηγορηματικά αντίθετη η Μόσχα

Παρά το θερμό κλίμα που επικράτησε στη σύνοδο κορυφής του Πούτιν με τον Τραμπ στην Αλάσκα, η Μόσχα είναι κατηγορηματικά αντίθετη στην ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

«Επαναλαμβάνουμε την πάγια θέση μας να απορρίπτουμε κατηγορηματικά οποιοδήποτε σενάριο που αφορά την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, καθώς αυτό ενέχει τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης με απρόβλεπτες συνέπειες», προειδοποίησε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα.

Ο Πολωνός αξιωματούχος υποστήριξε ότι η συζήτηση για τις εγγυήσεις ασφαλείας είναι ακόμη πρόωρη και αναγνώρισε με ωμότητα ότι «τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί αν δεν σταματήσουν πρώτα οι μάχες».

Πηγή: POLITICO