Adam Aleksic: Πώς οι αλγόριθμοι μετασχηματίζουν τον τρόπο που επικοινωνούμε

Με στόχο την αποφυγή της λογοκρισίας, οι διαδικτυακές κοινότητες αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν. Στις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, οι οποίες βασίζονται όλο και περισσότερο σε αλγορίθμους για τον έλεγχο περιεχομένου, ευαίσθητα ή προκλητικά θέματα όπως η αυτοκτονία ή το σεξ εκφράζονται ως «unalived» και «seggs». Επιπλέον, συχνή είναι η χρήση emoji, όπως το emoji καρπούζι από τους φιλοπαλαιστινίους δημιουργούς ως σύμβολο για τη Γάζα ή το emoji σταφύλι ως συνώνυμο για σεξουαλική επίθεση (grape αντί για rape).

Αυτή η νέα ορολογία αρχίζει να διαχέεται και εκτός διαδικτύου, ένα φαινόμενο που ο γλωσσολόγος και δημιουργός περιεχομένου Adam Aleksic έχει ονομάσει «algospeak». Στο νέο του βιβλίο με τον ίδιο τίτλο, αναλύει πώς αναπτύσσεται αυτή η μορφή κωδικοποιημένης ομιλίας, τις περιθωριακές επιρροές της και τι σημαίνει για το μέλλον της
επικοινωνίας, εντός και εκτός διαδικτύου.

Πώς ορίζετε τον όρο “algospeak”;

Το Algospeak είναι η ιδέα ότι οι αλγόριθμοι επηρεάζουν τον τρόπο που μιλάμε. Με το TikTok να απαγορεύει συγκεκριμένες λέξεις, οι δημιουργοί βρίσκουν «παραθυράκια» για να εκφραστούν. Για παράδειγμα, η λέξη “unalive”, που προέρχεται από ένα meme (στην animated σειρά “Ultimate Spider-Man”, στην οποία ο χαρακτήρας Deadpool λέει “unalive” για να αποφύγει να πει “kill”), χρησιμοποιείται αντί για τη λέξη «σκοτώσω».

Ο Aleksic δίνει ένα παράδειγμα του πώς το algospeak εισχωρεί στην πραγματική μας ζωή, τονίζοντας ότι πολλά παιδιά offline γράφουν δοκίμια για τον Άμλετ που σκέφτεται να «αποζωντανήσει» (“unalive”) τον εαυτό του. Είναι μάλλον το πιο επιφανειακό επίπεδο που μπορούμε να φτάσουμε όταν μιλάμε για τους αλγόριθμους. Μπορούμε απλά να το επισημάνουμε, δηλώνοντας ότι είναι σαφές ότι οι αλγόριθμοι προκαλούν αλλαγές στη γλώσσα. Ο γλωσσολόγος όμως πιστεύει ότι σημαντική είναι κάθε πτυχή της γλωσσικής αλλαγής. Το από πού προέρχονται οι λέξεις, το πώς διαδίδονται οι λέξεις.

“Brainrot”

Η χρήση τέτοιων όρων, ειδικά εκτός διαδικτύου, συχνά χλευάζεται ως “brainrot”.

Όταν ο Aleksic ερωτήθηκε εάν η άνοδος του algospeak οφείλεται σε αυτό, απάντησε πως επιθυμεί να διαχωρίσει την ιδέα πώς η γλώσσα καταστρέφει τον εγκέφαλό μας, πως προκαλεί “brainrot”.

«Για μένα, η καταστροφή του εγκεφάλου είναι αυτή η αισθητική των μιμιδίων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Για αυτόν, το “brainrot” είναι αυτή η αισθητική των μιμιδίων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι, όπως
η επανάληψη λέξεων ad absurdum». Πιστεύει ότι το “brainrot” επηρεάζει την ποσότητα αυτών των λέξεων. Το χιούμορ προκαλεί την επανάληψή τους, και η επανάληψή τους τις κάνει ακόμα πιο αστείες. Και γιατί είναι αστείες; Επειδή υπάρχουν. Και υπάρχουν λόγω του αλγορίθμου. Αλλά δείχνει επίσης πώς οι δημιουργοί καταφέρνουν να διατηρήσουν τη φήμη αυτών των λέξεων. Μόλις δούμε ότι μια λέξη είναι trending, θα αρχίσουμε απευθείας να τη χρησιμοποιούμε.

Παραδείγματα

Το Algospeak είναι πολύ περισσότερο από μια απάντηση στην λογοκρισία. Ένα παράδειγμα που ο συνεντευξιαζόμενος βρίσκει συναρπαστικό είναι η αλλαγή της σημασίας της λέξη «preppy». Για τους μεγαλύτερους Gen Z, και για τις παλαιότερες γενιές αυτή η λέξη συνδέεται με την ακαδημαϊκή ενδυμασία. Με την αισθητική Ivy League, Brooks Brothers, Ralph Lauren. Για μια κοπέλα γυμνασίου, όμως preppy είναι φωτεινά ροζ ρούχα με χαμογελαστά πρόσωπα

Πώς συνέβη αυτό; Εν μέρει είναι απλώς μια φυσιολογική σημασιολογική μετατόπιση, και θεωρεί ότι οι αλγόριθμοι επιτάχυναν αυτό το φαινόμενο. Χρησιμοποιεί το παράδειγμα όπου εμφανίστηκαν πολλά καταστήματα TikTok που διαφημίζουν preppy ρούχα, και το έκαναν αυτό επειδή γνωρίζουν ότι αυτή η λέξη ήταν δημοφιλής σε μία δημογραφική ομάδα. Εκμεταλλεύτηκαν μια δημοφιλή λέξη του αλγορίθμου για να αυξήσουν την αλγοριθμική ορατότητα, για αλγοριθμική βελτιστοποίηση. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον ορισμό της λέξης preppy, την προώθησαν έτσι περαιτέρω στο mainstream κοινό.

Ο γλωσσολόγος πιστεύει ανησυχητικό το γεγονός ότι πολλές λέξεις που χρησιμοποιούν σήμερα οι μαθητές γυμνασίου,
όπως «sigma» ,«maxing» και «mewing» προέρχονται από τη manosphere.
Μερικές φορές (αυτοί οι όροι) προέρχονται απευθείας από ή έχουν διαδοθεί από κύκλους incel, μια βίαιη, μισογυνιστική ομάδα. Φαίνεται ανησυχητικό το γεγονός ότι η γλώσσα τους έχει φτάσει στο ευρύ κοινό, αν και θεωρεί πως οι περισσότεροι μαθητές γυμνασίου δεν γνωρίζουν από πού προέρχονται αυτές οι λέξεις. Απλά πιστεύουν ότι είναι αστείες λέξεις που λένε με φίλους τους, κάτι που είναι ειλικρινά καθησυχαστικό και αναζωογονητικό.

Είναι συχνή η περιθωριακή επιρροή;

Φυσικά. Η χρήση μιας γλώσσας δεν ξεκινάει μαζικά. Ξεκινάει από ομάδες που έχουν την κοινή ανάγκη να
επινοήσουν νέα αργκό, και συνήθως αυτές είναι μειονοτικές ομάδες (ή) περιθωριακές κοινότητες, επειδή η κυρίαρχη γλώσσα τις εκπροσωπεί ήδη τέλεια. Είναι οι άνθρωποι που δεν αισθάνονται εκπροσωπούμενοι από τη γλώσσα στο σύνολό της που νιώθουν πως πρέπει να επινοήσουν αυτές τις νέες λέξεις. Ιστορικά, πολλοί παραγωγικοί δημιουργοί γλώσσας έχουν υπάρξει μειονοτικές κοινότητες ή περιθωριακές κοινότητες, όπως οι incels που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ο τρόπος με τον οποίο υιοθετούμε τέτοιες λέξεις συνήθως συνδέεται με το τί θεωρούμε αστείο ή cool.

Σε ποιον ανήκει το algospeak;

Το να «κατέχεις» μια λέξη είναι κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Το 2014, η φράση “on fleek”, που έγινε viral μέσω της πλατφόρμας Vine από τη Peaches Monroe (Kayla Newman), αποτέλεσε ένα από τα πρώτα παραδείγματα όπου ένα βίντεο γέννησε μια φράση. Παρότι η Kayla προσπαθούσε επί χρόνια να κατοχυρώσει νομικά τη φράση, το κατάφερε μόνο όταν είχε πια χάσει τη φήμη της, με εμπορικές εταιρείες να εκμεταλλεύονταν συνεχώς τη φράση.

Πρόσφατα, ένας influencer μήνυσε έναν άλλον για “κλοπή ύφους”, ακόμα και στη φωνητική χροιά. Η γλωσσική ταυτότητα και η μίμηση είναι αναπόφευκτες καθώς η γλώσσα εξελίσσεται μέσα από επαναλήψεις και προσαρμογές.

Ψηφιακή αντίσταση μέσω της γλώσσας

Το algospeak είναι ξεκάθαρα μια μορφή ψηφιακής διαμαρτυρίας. Αρχικά χρησιμοποιούνταν για αποφυγή λογοκρισίας, με λέξεις όπως “unalive” αντί για “dead”, αλλά σήμερα εκφράζει κάτι ευρύτερο. Η έννοια περιλαμβάνει ακόμη και φαινόμενα όπως το “brain rot” δημιουργώντας μια μετακριτική του ίδιου του αλγορίθμου και της επιτήρησης που τον συνοδεύει.

Στον ψηφιακό κόσμο, κάθε λέξη μπορεί να παρακολουθείται, κάτι που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.

Παγκόσμιο φαινόμενο

Το algospeak δεν περιορίζεται στα αγγλικά. Στα ισπανικά, λέξεις όπως “desvivirse” απέκτησαν νέα χρήση ως υπονοούμενα για λέξεις που λογοκρίνονται. Στα κινέζικα, ακόμη και η ίδια η λέξη «λογοκρισία» λογοκρίνεται . Έτσι οι χρήστες εφηύραν όρους όπως «αρμονία» (harmony), «ποταμοκάβουρας» (rivercrab) και τελικά “υδρόβιο προϊόν”, καθώς οι προηγούμενες λέξεις άρχισαν να μπλοκάρονται.

Παρά το ανησυχητικό επίπεδο λογοκρισίας, παραμένει εντυπωσιακό το πώς οι άνθρωποι βρίσκουν πάντα δημιουργικούς τρόπους να εκφράζονται.

Εξέλιξη του algospeak

O Adam Aleksic κλείνει τη συνέντευξη λέγοντας ότι πιστεύει ότι θα είμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά από την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό συμβαίνει από τη στιγμή που η τεχνητή νοημοσύνη έχει μια μεροληπτική αντίληψη για το τι
είναι η γλώσσα. Η γλώσσα αλλάζει και ανανεώνεται συνεχώς, κάτι που είναι αδύνατο να καταλάβει η ΤΝ. Υπάρχουν
πολλά πράγματα που μόνο οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν. Οι άνθρωποι είναι εξαιρετικά ευέλικτοι στο να βρίσκουν τρόπους να εκφράσουν αυτό που θέλουν να πουν.

Πηγή: Reuters