Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία βρίσκει φέτος τη χώρα σε μια από τις δυσκολότερες στιγμές της τελευταίας δεκαετίας. Παρά τις υποσχέσεις, τις εξαγγελίες και τις φιλότιμες προσπάθειες φορέων και οργανώσεων, η καθημερινότητα για πάνω από το 10% του πληθυσμού της Ελλάδας δεν βελτιώνεται – επιδεινώνεται.

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) προειδοποιεί: «το 2025 είναι χειρότερο από το 2024». Η προστασία και ενδυνάμωση των ατόμων με αναπηρία δεν είναι πλέον προτεραιότητα· είναι επείγουσα ανάγκη.

1. Η φτώχεια αγγίζει όλο και περισσότερους – ένας δείκτης που ανεβαίνει διαρκώς

Ο κίνδυνος φτώχειας στα άτομα με αναπηρία αυξάνεται σταθερά:

• 28,3% το 2021

• 33% το 2024

• με τάση ακόμη χειρότερη για το 2025.

Ένα 25% ζει σε νοικοκυριά με πραγματικό οικογενειακό εισόδημα κάτω από 600€ τον μήνα (χωρίς να υπολογίζονται επιδόματα).
Οι μικρές αυξήσεις στα αναπηρικά επιδόματα, που λίγοι λαμβάνουν, δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν το κόστος ζωής και την ακρίβεια.

2. Υγεία: οι ανάγκες μεγαλώνουν – η πρόσβαση μικραίνει

Οι έρευνες της ΕΣΑμεΑ και της Eurostat δείχνουν ότι πολλά νοικοκυριά με άτομα με αναπηρία πληρώνουν μεγάλα ποσά από την τσέπη τους για φάρμακα, ιατρικές πράξεις ή θεραπείες.
Το ποσοστό των ατόμων που δεν μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες υγείας είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Το 2025 δεν έφερε ουσιαστική βελτίωση στην πρόσβαση ή στη χρηματοδότηση.

3. Εργασία: ο αποκλεισμός συνεχίζεται

Παρά τις ανακοινώσεις για προγράμματα απασχόλησης, η πραγματικότητα παραμένει ζοφερή:

• Το 82% των νέων 15–24 ετών με αναπηρία δεν έχει εργαστεί ποτέ.

• Το 49,2% των ατόμων ηλικίας 25–34 δεν έχει καμία εργασιακή εμπειρία.

Η ένταξη στην αγορά εργασίας παραμένει σχεδόν απροσπέλαστη, και τα διαθέσιμα προγράμματα δεν επαρκούν ούτε ως προς την κλίμακα ούτε ως προς την κάλυψη.

4. Κοινωνική προστασία: αστάθεια και ελλιπή μέτρα

Ο «Προσωπικός Βοηθός» είναι ακόμη πιλοτικός και χωρίς εξασφαλισμένη γενικευμένη εφαρμογή.
Το μοντέλο αποϊδρυματοποίησης παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες, ενώ δεν υπάρχει ολοκληρωμένη Στρατηγική Συμπερίληψης και Διαβίωσης στην Κοινότητα.

Πολλές οικογένειες συνεχίζουν να καλούνται να καλύψουν μόνες τους τεράστιες ανάγκες στήριξης.

5. Ληξιπρόθεσμες οφειλές – η Ελλάδα στην πρώτη θέση

Με ποσοστό 44,5%, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό ατόμων με αναπηρία που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 10,2%.

Το χρέος και η οικονομική πίεση γίνονται ένας ακόμη παράγοντας αποκλεισμού.

6. Στέγαση: δυσβάσταχτο βάρος

Το 33% των ατόμων με αναπηρία ζει σε νοικοκυριά που επιβαρύνονται υπερβολικά από το κόστος στέγασης –
το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
Με τις τιμές να ανεβαίνουν συνεχώς, η κατάσταση το 2025 γίνεται πιο δύσκολη από κάθε προηγούμενη χρονιά.

7. Προσβασιμότητα: η προόδος είναι αργή και άνιση

Παρά ορισμένα έργα και εξαγγελίες, το 2025:

• πολλοί δημόσιοι χώροι παραμένουν μη προσβάσιμοι,

• συγκοινωνίες και υποδομές δεν εξυπηρετούν όλους,

• οι ελλείψεις ενισχύουν την απομόνωση.

Η ΕΣΑμεΑ καταγράφει το πρόβλημα αυτό κάθε χρόνο από το 2017, χωρίς ουσιαστική βελτίωση.

8. Ψυχική υγεία: ο αόρατος πόνος

Η καθημερινή πίεση, η χαμηλή πρόσβαση στη φροντίδα και η οικονομική ανασφάλεια οδηγούν σε:

• άγχος

• φόβο

• απομόνωση

• αίσθηση αορατότητας

Μόνο το 8% των ατόμων με αναπηρία πιστεύει ότι αντιμετωπίζεται ισότιμα στην ελληνική κοινωνία.
Το 56,1% θεωρεί ότι αντιμετωπίζεται με στερεότυπα, το 34% με οίκτο και το 33,2% με αμηχανία.

9. Εκπαίδευση: οι ελλείψεις παραμένουν τεράστιες

Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2025 αποκαλύφθηκαν:

• ελλείψεις σε προσωπικό ΕΑΕ

• ανεπαρκείς θέσεις Παράλληλης Στήριξης

• μεγάλα κενά σε ΕΒΠ και σχολικούς νοσηλευτές

• ανύπαρκτα ή ελλιπή δρομολόγια σχολικών λεωφορείων

Πολλά παιδιά με αναπηρία ξεκινούν τη φοίτηση αργότερα από τους συνομηλίκους τους, ή παραλείπουν σχολικές δραστηριότητες λόγω έλλειψης υποστήριξης.

10. Πολιτικές: η στρατηγική υπάρχει – η υλοποίηση όχι

Η Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024-2030 αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στα χαρτιά.
Αλλά απαιτεί:

• αποφασιστικότητα

• σταθερή χρηματοδότηση

• ταχύτητα εφαρμογής

Το 2025 παραμένει στάσιμο, και οι άνθρωποι συνεχίζουν να ζουν με τις συνέπειες καθυστερήσεων και ελλείψεων.

Σήμερα – τι σημαίνει Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας;

Στην Ελλάδα του 2025 δεν υπάρχει περιθώριο για άλλες υποσχέσεις.
Η Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας δεν είναι γιορτή· είναι υπενθύμιση ευθύνης.

Ευθύνης της Πολιτείας να εξασφαλίσει αξιοπρεπή διαβίωση.
Ευθύνης της κοινωνίας να αντιμετωπίζει την αναπηρία με σεβασμό και ισοτιμία.
Ευθύνης όλων μας να διεκδικούμε ένα περιβάλλον όπου ο άνθρωπος προηγείται της γραφειοκρατίας.

Η ΕΣΑμεΑ το λέει ξεκάθαρα:
Δεν ζητούν προνόμια. Ζητούν δικαιώματα.
Δικαιώματα που στην Ελλάδα του 2025 παραμένουν – δυστυχώς – ακόμη ζητούμενα.