Ο Πάρνωνας και το Μαλέας εντάχθηκαν στο δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της UNESCO

Μετά από είκοσι χρόνια προσπαθειών, η περιοχή Πάρνωνα–Μαλέα αναγνωρίστηκε ως Απόθεμα Βιόσφαιρας από την UNESCO, αποκτώντας διεθνές κύρος και προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης.

H Αναπτυξιακή Εταιρία Πάρνωνας ΑΟ ΟΤΑ, τα στελέχη της και η Επιτροπή Υποστήριξης της Υποψηφιότητας έπειτα από μια μακρόχρονη πορεία είκοσι ετών και μια δεκαετία ουσιαστικού δημόσιου διαλόγου, πέτυχαν την ανακήρυξη της περιοχής Όρος Πάρνων – Ακρωτήριο Μαλέας ως Απόθεμα Βιόσφαιρας – BR) και την ένταξή της στο δίκτυο των Αποθεμάτων Βιόσφαιρας (Biosphere Reserves-BRs) του προγράμματος Άνθρωπος & Βιόσφαιρα (Man & Biosphere Reserves- MaB) της UNESCO. Η ένταξη αυτή δεν ήταν καθόλου εύκολη, καθώς έπρεπε να εκπληρούνται μια σειρά αυστηρά και πολύ υψηλών απαιτήσεων κριτήρια, τα οποία εξετάστηκαν από την Επιστημονική Επιτροπή της Unesco.

Η απόφαση λήφθηκε -και ανακοινώθηκε επισήμως- κατά τη διάρκεια της 37ης Συνόδου του Διεθνούς Συντονιστικού Συμβουλίου(ICC) του προγράμματος MaB, που διεξήχθη στην Hangzhou της Κίνας, στις 27 Σεπτεμβρίου 2025, παρουσία εκπροσώπων από 150 χώρες. Πρόκειται για την αναγνώριση του 4ου Αποθέματος Βιόσφαιρας στην Ελλάδα, που αναμφισβήτητα αποτελεί και μια επιτυχία της χώρας.

Το πρόγραμμα MaB της UNESCO έχει ως στόχο τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού περιβάλλοντος. Συνδυάζει τις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες με σκοπό τη βελτίωση της διαβίωσης των ανθρώπων και τη διαφύλαξη των φυσικών και διαχειριζόμενων οικοσυστημάτων, προωθώντας έτσι καινοτόμες προσεγγίσεις στην οικονομική ανάπτυξη, που είναι κοινωνικά και πολιτισμικά κατάλληλες και περιβαλλοντικά βιώσιμες.

Η περιοχή του Πάρνωνα-Μαλέα που μόλις εντάχθηκε στο δίκτυο BRs, περιλαμβάνει το οροπέδιο της Τεγέας, την κοιλάδα του Ευρώτα, την οροσειρά του Πάρνωνα μέχρι την απόληξή της στον κάβο Μαλιά, την Ανατολική Πελοπόννησο και τη θαλάσσια ζώνη που περιβάλει την περιοχή αυτή. Ο πληθυσμός αριθμεί 80.000 κατοίκους. Η συνολική έκταση είναι 516.412 Ha, εκ των οποίων το 77% αποτελεί τη χερσαία περιοχή και το 7% τις ζώνες του πυρήνα, δλδ τις πλέον ευαίσθητες οικολογικά περιοχές.

Η τεκμηρίωση & αναγνώριση της περιοχής ως Απόθεμα Βιόσφαιρας στηρίχθηκε στο μοναδικό φυσικό περιβάλλον (πανίδα, χλωρίδα), σε πλήθος μνημείων της ιστορίας και του πολιτισμού (Μονεμβασιά, Μυστράς, Γεράκι, βυθισμένες πολιτείες: Πλύτρα, Παυλοπέτρι) κα), της στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (τσακώνικη γλώσσα, υφαντική), επώνυμα προϊόντα της αγροτικής παραγωγής (μήλα Τεγέας-Πιλαφά, οίνους: Μαλβαζία, Μοσχοφίλερο, τσακώνικη μελιτζάνα, κρεμμύδια Βατίκων, κάστανα Πάρνωνα), ιστορικές μονές (Λουκού, Ταξιάρχες, Καρυά), γεωλογικούς σχηματισμούς (σπήλαιο Καστανιάς, σύμπλεγμα απολιθωμάτων Αγ. Νικολάου Βοιών) και πλήθος παραδοσιακών οικισμών (Λεωνίδιο, Καστάνιτσα, Κοσμάς, Γεράκι κα).

Το εγχείρημα υποστηρίχθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, τους επτά Δήμους (Τρίπολης, Σπάρτης, Ευρώτα, Μονεμβασιάς, Βόρειας Κυνουρίας, Νότιας Κυνουρίας και Ελαφονήσου), την Ελληνική Κυβέρνηση και περισσότερους από 50 φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 70 συναντήσεις για τη δημοσιότητα, την επικοινώνηση, την ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σε όλα τα στάδια της υποψηφιότητας.

Η ένταξη αυτή σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου για την Ανατολική Πελοπόννησο, το οποίο αποσκοπεί στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, με παράλληλη προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων, δλδ στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Πρόκειται για μια διεθνή αναγνώριση της μοναδικής φυσικής και πολιτιστικής αξίας της περιοχής που προσφέρει διεθνές κύρος και αναγνωρισιμότητα, όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για τη χώρα.

Η πρόκληση για την Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνας ΑΟ ΟΤΑ και της Συντονιστικής Επιτροπής που αναλαμβάνουν -με βάση το Πρόγραμμα «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα»- είναι η εκπόνηση ενός πολυετούς  σχεδίου διαχείρισης, η διασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων για την υλοποίηση έργων και δράσεων που υπηρετούν το όραμα της διατήρησης της βιοποικιλότητας, μαζί με τη βιώσιμη ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων και την συστηματική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των συλλογικών φορέων που την εκφράζουν.

Το νέο Στρατηγικό σχέδιο δράσης για το Πρόγραμμα «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» που έγινε αποδεκτό στο 5^ο Διεθνές Συνέδριο της Unesco στη Hangzhou της Κίνας 22-26 Σεπτεμβρίου 2025 βασίζεται σε τρεις (3) στόχους:

1. Συμβολή στην επίτευξη Πολυμερών Περιβαλλοντικών Συμφωνιών και της Ατζέντας του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
2. Ενίσχυση και Ανάπτυξη του Προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» και τοης διεθνούς του δικτύωσης, που περιλαμβάνει ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους και την ιδιαιτερότητα του δικτύου
3. Ανάπτυξη της έρευνας και διασπορά της γνώσης και της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί, προκειμένου να ενισχυθεί η η ανθρώπινη ζωή σε αρμονία με το περιβάλλον, να εμπνευσθεί και να επηρεάσει βιώσιμες πρακτικές για τη μετά το 2030 περίοδο

Η περιοχή και οι άνθρωποι της περιοχής του Πάρνωνα – Μαλέα είναι πλέον μέρος ενός μεγάλου και αναγνωρίσιμου διεθνούς δικτύου με περισσότερες από 780 περιοχές που δρουν για την προστασία της βιοποικιλότητας και ένα βιώσιμο μέλλον.