Έρευνα της ΕΕ για κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων στην Ελλάδα για την ανακύκλωση

Η υπόθεση TEXAN φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις συνεχείς παραβάσεις της Ελλάδας στους κανόνες της ΕΕ.

Με μία από τις «νάρκες» που έχει στα χέρια της η κυβέρνηση και προκαλεί πονοκέφαλο στο γαλάζιο στρατόπεδο ενόψει ΔΕΘ ασχολείται σήμερα το Politico: την πιθανή κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων που προορίζονταν για την ανακύκλωση.

Η υπόθεση αυτή φέρνει για ακόμη μία φορά στο προσκήνιο τις χρόνιες αδυναμίες της Ελλάδας στη διαχείριση απορριμμάτων και τις συνεχείς παραβάσεις των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχουν κοστίσει εκατοντάδες εκατομμύρια σε πρόστιμα.

Κακοδιαχείριση τουλάχιστον 11,9 εκατ. ευρώ ευρωπαϊκών κονδυλίων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διεξάγει έρευνα για πιθανή κακοδιαχείριση τουλάχιστον 11,9 εκατ. ευρώ ευρωπαϊκών κονδυλίων σε έργο ανακύκλωσης στην Ελλάδα, τη στιγμή που η χώρα εξακολουθεί να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στα περιβαλλοντικά πρότυπα των Βρυξελλών.

Η έρευνα ακολουθεί εκθέσεις που παρήγγειλε η ίδια η ΕΕ και εκπόνησαν Έλληνες ελεγκτές, οι οποίοι εντόπισαν παρατυπίες τόσο στο κόστος του έργου όσο και στον τρόπο λειτουργίας του.

Σύμφωνα με έκθεση που επικαλείται το Politico, εντοπίστηκαν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία των κέντρων ανακύκλωσης, μεταξύ των οποίων και η πλήρης απουσία ελέγχου για το τι συμβαίνει με τα απορρίμματα μετά τη συλλογή τους.

Το επίμαχο έργο αφορά την εγκατάσταση «μονάδων ανακύκλωσης» ή kiosks από την ελληνική εταιρεία TEXAN σε Αττική, Πελοπόννησο και Κρήτη. Οι πολίτες μπορούν να επιστρέφουν πλαστικά, μέταλλο και γυαλί (εκτός συσκευασιών) και να παίρνουν χρήματα.

Το μοναδικό διαθέσιμο στοιχείο για το τι συμβαίνει με τα απορρίμματα, αφορά μια αναφορά για τοποθέτησή τους σε αποθηκευτικό χώρο της εταιρείας TEXAN το 2023, ενώ δεν έχουν εγκατασταθεί όλες οι προβλεπόμενες μονάδες.

Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) βασίζεται στα ευρήματα των εκθέσεων αυτών, καθώς και σε άλλα σχετικά έγγραφα.

► Τρεις νάρκες και μια ΔΕΘ στο φθινοπωρινό ναρκοπέδιο για την κυβέρνηση

Παρατυπίες και πρόστιμα
Το συνολικό έργο ύψους 220 εκατ. ευρώ συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ μέσω Ευρωπαϊκού Επιχειρησιακού Προγράμματος.

Το 2023, η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου επέβαλε πρόστιμο 2,9 εκατ. ευρώ στον ΕΔΣΝΑ -Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής- , μετά τον εντοπισμό «σοβαρών παρατυπιών» στη σύμβαση που δόθηκε στην TEXAN.

Η εταιρεία είχε κερδίσει τον διαγωνισμό, προτείνοντας κιόσκια με κόστος περίπου πέντε φορές υψηλότερο από τις τιμές αγοράς. Σύμφωνα με έκθεση, ο ΕΔΣΝΑ δεν επιβεβαίωσε ποτέ αν το προϋπολογισμένο κόστος ήταν λογικό, ενώ η «έρευνα αγοράς» που επικαλέστηκε βασίστηκε σε δύο εταιρείες με κοινά συμφέροντα, οι οποίες τελικά υπέβαλαν τη μοναδική προσφορά και κέρδισαν τη σύμβαση.

Έπειτα από δεύτερο έλεγχο, που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο και αποκαλύφθηκε από την εφημερίδα Καθημερινή, επιβλήθηκε νέο πρόστιμο ύψους 3 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 50% των ευρωπαϊκών κονδυλίων που διατέθηκαν για τις μονάδες ανακύκλωσης στις τρεις περιφέρειες.

«Κακοί μαθητές» της ανακύκλωσης
Η Ελλάδα, όπως σημειώνει το δημοσίευμα, παραμένει ουραγός στην ανακύκλωση και στη συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς κανόνες της ΕΕ.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2022, το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα ήταν μόλις 17%, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 49%.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην περιβαλλοντική αξιολόγηση εφαρμογής για το 2025, εκτιμά ότι η Ελλάδα θα αποτύχει και στους στόχους για φέτος: ανακύκλωση του 55% των αστικών αποβλήτων και του 65% των συσκευασιών. Ήδη, η χώρα είχε χάσει κατά πολύ τον στόχο του 50% το 2020.

Συνολικά, η Ελλάδα είναι μία από τις πέντε χώρες που πληρώνουν πρόστιμα για μη συμμόρφωση με περιβαλλοντικές πολιτικές, έχοντας καταβάλει περίπου 230 εκατ. ευρώ στις Βρυξέλλες. Από τις 19 ανοιχτές υποθέσεις παραβάσεων κατά της χώρας σε περιβαλλοντικά ζητήματα, οι έξι αφορούν τη διαχείριση απορριμμάτων — από παράνομες χωματερές έως την πλημμελή εφαρμογή της νομοθεσίας για τα απόβλητα συσκευασιών.

Παράλληλα, τοπικές ΜΚΟ προειδοποιούν εδώ και χρόνια για συστημικά προβλήματα στον τομέα της ανακύκλωσης.