Σε ένα από τα κομβικότερα πρόσωπα για την αποκάλυψη των ευθυνών για τη φωτιά στο Μάτι, το 2018, που οδήγησαν στη φυλάκιση τριών στελεχών της Πυροσβεστικής και του τότε ΓΓ Πολιτικής Προστασίας, αναδείχθηκε ο πραγματογνώμονας – και επιπυραγός στον βαθμό – Δημήτρης Λιότσιος, ο οποίος όχι μόνο κατέγραψε ποιοι και πώς ευθύνονται για τον θάνατο 104 ανθρώπων αλλά κατάφερε να αντέξει στις απειλές που δέχθηκε να θάψει την υπόθεση.
Ο Δημήτρης Λιότσιος γεννήθηκε το 1975 στη Λάρισα, το πρώτο παιδί μιας πενταμελούς οικογένειας με τρία αγόρια. Μεγάλωσε στη Ναύπακτο, όπου ήταν η δουλειά του πατέρα του και μετά τον στρατό (υπηρέτησε στο Μηχανικό), έχοντας επαγγελματικό δίπλωμα οδήγησης, δούλεψε ως χειριστής βαρέων οχημάτων σε χωματουργικές εργασίες και οδηγός τουριστικών λεωφορείων. Τη μοίρα του άλλαξε ο νόμος Πεπονή για τη δημιουργία του ΑΣΕΠ, καθώς ήταν από τους πρώτους που πέτυχαν σε διαγωνισμό και εντάχθηκε στις τάξεις της Πυροσβεστικής το 1996. Δούλεψε τέσσερα χρόνια ως πυροσβέστης και το 2000 πέρασε με Πανελλήνιες Εξετάσεις στη Σχολή Αξιωματικών του Πυροσβεστικού Σώματος.
Ως νεαρός ανθυποπυραγός το 2004 τοποθετήθηκε στην Κόρινθο. Κάτοικοι τον θυμούνται τα καλοκαίρια να περιπολεί με μια ντακότα (μικρό πυροσβεστικό όχημα με δεξαμενή νερού 500 λίτρων) και να σβήνει τις φωτιές προτού αυτές πάρουν έκταση. Επόμενοι σταθμοί στην καριέρα του ήταν η ΕΜΑΚ, το Κιάτο, επιστροφή στην Κόρινθο και μετά Αθήνα, όπου διεύρυνε τις γνώσεις του υπηρετώντας, μεταξύ άλλων μάχιμων θέσεων, στο Ανακριτικό.
Το 2017 στη Μάνδρα ο Δημήτρης Λιότσιος δέθηκε με σχοινί και έσωσε τους πολίτες που είχαν εγκλωβιστεί σε λεωφορείο σε γέφυρα της εθνικής οδού, το οποίο λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωση της επιχείρησης παρασύρθηκε από τα ορμητικά νερά. Το 2013 στην Κόρινθο ήταν ο πρωταγωνιστής στην εξιχνίαση της υπόθεσης που είχε συγκλονίσει την τοπική κοινωνία, όταν ένας 65χρονος είχε βάλει ο ίδιος φωτιά στο σπίτι του για να κάψει την 55χρονη σύζυγό του. Το 2011 έσωσε στο Κιάτο μια κοπέλα που επιχειρούσε να αυτοκτονήσει, ενώ λίγα χρόνια νωρίτερα είχε σώσει από βέβαιο θάνατο ανάπηρο ηλικιωμένο σπάζοντας την πόρτα του σπιτιού του. Την ημέρα της τραγωδίας στο Μάτι ήταν περιπολία ως «Κρόνος Ελευσίνας» σε περιοχές της Δυτικής Αττικής και παρακολουθούσε μέσω ασυρμάτου τις επιχειρήσεις σε Κινέτα και Πεντέλη.
Οι καταθέσεις
Ενδεικτικό του κρίσιμου ρόλου του κ. Λιότσιου είναι το γεγονός ότι στο Εφετείο που καταδίκασε 10 από τους 21 κατηγορούμενους για τη φωτιά στο Μάτι, ο διορισμένος από την Εισαγγελία πραγματογνώμονας, κατέθεσε για αρκετές ημέρες περιγράφοντας τα λάθη και τις παραλείψεις που συνέβαλαν στην ανείπωτη τραγωδία του Ιουλίου του 2018.
«Αυτό που δεν έγινε εκείνη την ημέρα, ούτε την προηγούμενη ημέρα ήταν η μεταστάθμευση αεροσκαφών, ούτε στην Αττική, ούτε στις άλλες περιοχές της χώρας. Όταν έχουμε βαθμό επικινδυνότητας 4 αυξάνονται και οι δυνάμεις μας και η ετοιμότητα. Στην Αττική είχαμε βαθμό επικινδυνότητας 4. Το ότι δεν έγινε η μεταστάθμευση αεροσκαφών, συνέβαλε στην εξάπλωση της πυρκαγιάς. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα έγκαιρης μεταστάθμευσης σε κατάλληλα αεροδρόμια» ανέφερε την πρώτη ημέρα της κατάθεσής του
Με βάση στοιχεία από τον έλεγχο των καταγεγραμμένων συνομιλιών, των ημερολογίων καταγραφής ενεργειών και των τηλεφωνικών κλήσεων, ο κ. Λιότσιος κατέθεσε ότι τα πρώτα κρίσιμα λεπτά και συγκεκριμένα μέχρι τις 16:55 η φωτιά έκαιγε ανενόχλητη ενώ 10 λεπτά πριν, στις 16:45, είχε ενημερωθεί το ΕΣΚΕ από αξιωματικό του συντονιστικού ελικοπτέρου πως είναι ορατή από το Μαρκόπουλο.
«Το πρώτο όχημα πυρόσβεσης, έφτασε στις 17.04. Μέχρι τις 17.15 είχαν φτάσει και είχαν ξεκινήσει την κατάσβεση 8 υδροφόρα οχήματα, 3 βοηθητικά και 6 εθελοντικά, ενώ συνδράμει μόνο ένα ελικόπτερο« είχε αναφέρει ο κ. Λιότσιος ενώ επικαλούμενος τα στοιχεία που προέκυψαν από τις συνομιλίες μεταξύ των αξιωματικών της πυροσβεστικής επισήμανε ότι 16:55 φαίνεται το κέντρο ΕΣΚΕ γνώριζε τη πορεία της πυρκαγιάς και την επικινδυνότητα, πως είναι κοντά σε σπίτια. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι γνώριζαν» είχε πει χαρακτηριστικά.
Όλα πήγαν λάθος
Δύο ημέρες αργότερα ο κ. Λιότσιος επανέρχεται στις παραλείψεις και καθυστερήσεις του σχεδιασμού της εναέριας επιτήρησης της Αττικής την ημέρα της φονικής πυρκαγιάς.
Όπως επισήμανε, την ημέρα εκείνη έπρεπε από το μεσημέρι να έχει δοθεί εντολή γενικής επιφυλακής στις πυροσβεστικές δυνάμεις σε όλη την Αττική και όχι αφού ξέσπασε η φονική πυρκαγιά.
Όπως είπε ήταν «ατελέσφορη» η απόφαση να τεθούν σε γενική επιφυλακή οι πυροσβεστικές δυνάμεις της Αττικής το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018, αφού πρώτα η φωτιά από την Νταού Πεντέλης είχε φτάσει στο Νέο Βουτζά και Μάτι, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Στις 13.30 θα έπρεπε να δοθεί εντολή για γενική επιφυλακή, μιας και είχε αρχίσει η απομάκρυνση πολιτών στην Κινέτα. Στις 17.30 που δόθηκε η εντολή για γενική επιφυλακή… Σε λιγότερο από μία ώρα κανείς δεν θα προλάβαινε να βρίσκεται στην υπηρεσία του. Στις 7 παρά 10 η φωτιά είχε φτάσει ήδη στη θάλασσα. Όφειλαν οι υπηρεσίες της Αττικής να είναι σε επιφυλακή και να έχουν επανδρωμένα όλα τα οχήματα».
Ο κ. Λιότσιος δεν παρέλειψε, επίσης, να αναφέρει ότι δεν είχε υπάρξει πρόβλεψη από την προηγούμενη ημέρα να υπάρξει εναέρια επιτήρηση παρότι η πρόγνωση επικινδυνότητας εκδήλωσης πυρκαγιάς για την Αττική ήταν στο «νούμερο τέσσερα» της σχετικής κλίμακας.
Η εκκένωση θα μπορούσε να δοθεί από τις 17:30
Σε επόμενη κατάθεσή του ο πραγματογνώμονας-επιπυραγός επισήμανε ότι γύρω στις 17:30 το απόγευμα εκείνης της ημέρας το ΕΣΚΕ θα έπρεπε να είχε δώσει εντολή εκκένωσης της περιοχής κάτι που δεν έκανε αν και είχε «όλα τα δεδομένα» όπως είπε ο μάρτυρας.
Μάλιστα ο κ. Λιότσιος αναφέρθηκε στην άμεση απομάκρυνση των πολιτών από την Κινέττα, στην οποία είχε ξεσπάσει πυρκαγιά την ίδια μέρα που εκδηλώθηκε η φωτιά στο Μάτι.
«Η κινητοποίηση στην Κινέττα ήταν άμεση. Υπήρξε μεγάλος αριθμός των πτητικών μέσων. Στους οικισμούς που ήταν κοντά απομακρύνθηκαν άμεσα οι πολίτες και γι’ αυτό είχαμε μόνο 14 ελαφρείς τραυματισμούς» είπε ο μάρτυρας.
Κατονόμασε τους υπεύθυνους
Επιμένοντας, μάλιστα, σε επόμενη κατάθεσή του, ότι η απομάκρυνση των πολιτών θα μπορούσε να γίνει εγκαίρως, ο Δημήτρης Λιότσιος είχε κατονομάσει τα πρόσωπα που θα έπρεπε να είχαν δώσει αυτή την εντολή.
Ερωτηθείς, τότε, ποιος έχει το πρόσταγμα το σχεδιασμό και το συντονισμό της επιχείρησης, ο κ. Λιότσιος είχε απαντήσει «το ΕΣΚΕ» εξηγώντας ότι το αποτελούσαν «ο κ. Τερζουδης, ο Ματθαιόπουλος, ο διοικητής του ΕΣΚΕ ο κ. Φωστιέρης και ο γενικός γραμματέας πολιτικής προστασίας κ. Καπάκης».
Σε νέα ερώτηση, δε, αν υπήρχε η δυνατότητα απομάκρυνσης, ο κ. Λιότσιος είχε επιμείνει: «Μέχρι τις 17.30. Είχαν ενημερωθεί οι Ματθαιόπουλος και Γκολφινος για τη φωτιά, δεν υπήρχαν οι συνθήκες για να αντιμετωπιστεί η φωτιά, επιχειρούσε μόνο ένα ελικόπτερο έπρεπε να δοθεί εντολή απομάκρυνσης».
Οι απειλές
Το όνομα του Δημήτρη Λιότσιου είχε έρθει στην επικαιρότητα – για όσους δεν παρακολουθούσαν από κοντά την υπόθεση με τη φωτιά στο Μάτι – τον Ιούλιο του 2020 όταν είχαν αποκαλυφθεί οι απειλές που είχε δεχθεί από τον Βασίλη Ματθαιόπουλο, τον αρχηγό της Πυροσβεστικής το τραγικό καλοκαίρι του 2018.
«Θα τα βάλεις με το Δασαρχείο θα σ’ ανοίξει τον κώλο, θα τα βάλεις με τη Δούρου θα σ’ ανοίξει τα καπούλια» ακουγόταν να λέει ο Ματθαιόπουλος στον Λιότσιο, δίνοντας του «οδηγία» για «να φτιάξει πόρισμα για τη φωτιά, όχι φταίει ο ένας, ο άλλος… Φτιάξε ένα πόρισμα με την εμπειρία σου.. Αν είναι ελλιπή στοιχεία, στ’ α…. σου. Δεν πρόκειται να σου πει ο Εισαγγελέας τίποτα».
«Μόλις κατηγορηθούμε, θα βάλουμε τρεις δικηγόρους όπως κάναμε το 2000 επί Γκουρμπάτση. Κατηγορείσαι, κατηγορείσαι, κατηγορείσαι. Και το μεμονωμένο μετά. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα» απειλούσε ο κ. Ματθαιόπουλος.
Σε άλλο σημείο, δε, επισήμαινε την «οδηγία» που έλαβε από την «Υπουργό»: «Μην γράψεις πουθενά σου λέω, ότι προκύπτουν ευθύνες για τους ανωτέρους σου. Η Υπουργός αυτό μου’ πε. Κάλεσέ τον, μου λέει, και πες του το. Μην γράψει ότι ευθύνεται ο Δήμαρχος ή η Δούρου, ο καθένας. Ή κάποια υπηρεσία ή το Δασαρχείο».
Σε μια από τις επτά καταθέσεις στον ανακριτή, ο εμπειρογνώμονας υπογράμμιζε ότι ο κ. Ματθαιόπουλος τον απείλησε ότι όσοι κατηγορηθούν από εκείνον λόγω του πορίσματος του, «θα μαζευτούμε και θα σε σκίσουμε».
Σε άλλη κατάθεση ενώπιον του ανακριτή, τον Μάρτιο του 2020, ανέφερε ότι ο κ. Ματθαιόπουλος του είπε ότι «κλήθηκε σε ανώτερο επίπεδο (όπου υπονοούσε πολιτικά πρόσωπα)», όπου εκεί διαβεβαίωσε ότι “ο Λιότσιος είναι εντάξει και θα βοηθήσει”. Παράλληλα, όμως το ανώτερο πολιτικό επίπεδο είπε στον αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος, ότι «ο Λιότσιος πρέπει να φτιάξει ένα πόρισμα για την πυρκαγιά στο Μάτι ώστε να μη φαίνεται ποιος φταίει, δηλαδή αν φταίει ο Ματθαιόπουλος, ο Τερζούδης ή κάποιος άλλος».
Το ευχαριστώ μετά την απόφαση του Εφετείου
Μετά την απόφαση του Εφετείου που έστειλε στη φυλακή 4 για τη φωτιά στο Μάτι, ο Δημήτρης Λιότσιος με ανάρτησή του στο Facebook αφενός ευχαρίστησε τον Εισαγγελέα, κύριο Ηλία Ζαγοραίο και τον Ανακριτή, κύριο Αθανάσιο Μαρνέρη για την «θεσμική και ηθική στήριξη» που έλαβε και αφετέρου «την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που μου έδωσαν σήμερα την ευκαιρία να βιώσω την πιο συγκλονιστική στιγμή της ζωής μου. Το ευχαριστώ μου δεν εκφράζεται με λόγια…».
Το κείμενο της ανάρτησης του Δημήτρη Λιότσου:
Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την ευθύνη αυτής της έρευνας, είχα πλήρη επίγνωση της ιστορικής της βαρύτητας.
Από την αρχή είχα δώσει μία υπόσχεση, πρώτα στον εαυτό μου, και ύστερα στους ανθρώπους που εκείνη τη μέρα πάλεψαν με τις φλόγες και με τον θάνατο, ότι δεν θα επιτρέψω να θαφτεί η Αλήθεια κάτω από τις στάχτες.
Η πορεία αυτή δεν ήταν μοναχική. Οφείλω να αναγνωρίσω τη θεσμική και ηθική στήριξη που έλαβα από δύο ανθρώπους της Δικαιοσύνης.
Τον Εισαγγελέα, κύριο Ηλία Ζαγοραίο και τον Ανακριτή, κύριο Αθανάσιο Μαρνέρη.
Τους ευχαριστώ ειλικρινα για τη στηριξη και την εμπιστοσύνη τους.
Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι οι θεσμοί δεν προστατεύονται με σιωπές και συμβιβασμούς. Προστατεύονται όταν οι ευθύνες προσωποποιούνται και κανείς δεν κρύβεται πίσω από το θεσμικό του αξίωμα.
Κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, είχα τη δυνατότητα να προσκομίσω πλήθος στοιχείων τα οποία θεωρώ πως συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός αδιαμφισβήτητου πλέγματος αποδείξεων και τελικά συνέδραμαν, σε αυτό που οφείλουμε όλοι να υπηρετούμε, ανεξαρτήτως θέσης,
Την Αλήθεια
Και, δια της Αλήθειας, τη Δικαίωση.
Τέλος, θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που μου έδωσαν σήμερα την ευκαιρία να βιώσω την πιο συγκλονιστική στιγμή της ζωής μου.
Το ευχαριστώ μου δεν εκφράζεται με λόγια…
