Οι γυναίκες πληρώνουν το βαρύτερο τίμημα των κλιματικών καταστροφών, διαπιστώνει έκθεση

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα της φετινής χρονιάς έπληξαν δυσανάλογα τις γυναίκες και τους φτωχότερους πληθυσμούς, σύμφωνα με έκθεση του οργανισμού World Weather Attribution (WWA). Η έκθεση ανέλυσε 22 κλιματικές καταστροφές που σημειώθηκαν τους τελευταίους 12 μήνες και συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, προειδοποιώντας ότι οι εκπομπές που παγιδεύουν τη θερμότητα αυξάνουν τις παγκόσμιες θερμοκρασίες και εντείνουν τα καταστροφικά καιρικά φαινόμενα σε κάθε ήπειρο.

Παρότι το 2025 δεν θα ξεπεράσει το παγκόσμιο ρεκόρ θερμοκρασίας που καταγράφηκε το 2024, η έκθεση εντοπίζει την ακραία ζέστη ως μία από τις φονικότερες μορφές ακραίων καιρικών φαινομένων. Ενώ οι πλημμύρες και οι καταιγίδες αφήνουν πίσω τους εμφανή ίχνη φυσικής καταστροφής, η ακραία ζέστη είναι ένας «σιωπηλός δολοφόνος» – το φετινό καλοκαίρι στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 24.000 Ευρωπαίους.

Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων θεωρείται πολύ μεγαλύτερος, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των θανάτων αποδίδεται σε προϋπάρχουσες παθήσεις και όχι άμεσα στη ζέστη.

Πώς επηρεάζει τις γυναίκες η ακραία ζέστη

Τον Φεβρουάριο, ένα ισχυρό κύμα καύσωνα έπληξε το Νότιο Σουδάν, με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν δεκάδες παιδιά από θερμοπληξία και να κλείσουν τα σχολεία για δύο εβδομάδες. Ο πληθυσμός κλήθηκε να παραμείνει σε εσωτερικούς χώρους και να ενυδατώνεται, όμως πολλά σπίτια στη χώρα είναι κατασκευασμένα με σιδερένιες στέγες και στερούνται ψύξης, ηλεκτρικού ρεύματος ή πρόσβασης σε καθαρό νερό.

Η μελέτη του WWA διαπίστωσε ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή έκανε αυτό το κύμα καύσωνα κατά 4°C θερμότερο και ότι η καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, έχει «μετατρέψει αυτό που παλαιότερα ήταν ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο σε ένα συνηθισμένο», το οποίο πλέον αναμένεται να συμβαίνει κάθε δύο χρόνια.

Οι υψηλές θερμοκρασίες, που σε ορισμένες ημέρες ξεπέρασαν τους 40°C, «επηρέασαν δυσανάλογα» τις γυναίκες, η πλειονότητα των οποίων εργάζεται στη γεωργία ή σε άλλα επαγγέλματα με υψηλή έκθεση στη ζέστη – όπως το υπαίθριο εμπόριο.

Σύμφωνα με τον WWA, οι γυναίκες στο Νότιο Σουδάν αφιερώνουν περίπου το 60% του χρόνου τους σε απλήρωτη εργασία, όπως η μεταφορά νερού και το μαγείρεμα σε εξαιρετικά θερμά περιβάλλοντα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μακροχρόνιων επιπτώσεων στην υγεία, όπως καρδιαγγειακή καταπόνηση, νεφρική βλάβη και αυξημένη ευαλωτότητα στην εξάντληση από τη ζέστη.

«Η εκπαίδευση επηρεάζεται σοβαρά από την ακραία ζέστη», αναφέρει η έκθεση. «Το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων αυξάνει την πιθανότητα απώλειας μάθησης, ενισχύει τις προσδοκίες των νοικοκυριών με βάση το φύλο και αυξάνει τους κινδύνους πρόωρου γάμου, καθιστώντας την επιστροφή στο σχολείο πιο δύσκολη για τα κορίτσια» συνεχίζει η έκθεση.

Άνισο υπόβαθρο στην κλιματική έρευνα

Ο WWA διαπίστωσε ότι παγκοσμίως οι γυναίκες φέρουν ένα «δυσανάλογο βάρος», το οποίο συχνά αυξάνει τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν από επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες. Ωστόσο, η ανισότητα εκτείνεται πολύ βαθύτερα – και διεισδύει ακόμη και στην ίδια την επιστημονική τεκμηρίωση.

Πολλές από τις μελέτες του WWA το 2025 επικεντρώθηκαν σε φαινόμενα έντονων βροχοπτώσεων στον Παγκόσμιο Νότο. Πρόκειται για έναν όρο που περιλαμβάνει χώρες της Αφρικής, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Ωκεανίας (εξαιρουμένων της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας) οι οποίες συχνά αποκαλούνται «αναπτυσσόμενες» ή «λιγότερο ανεπτυγμένες». Γενικά, οι χώρες αυτές είναι φτωχότερες από εκείνες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης, παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας και χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής.

Οι συγγραφείς της έκθεσης εντόπισαν επανειλημμένα κενά στα παρατηρησιακά δεδομένα, υποστηρίζοντας ότι η εξάρτηση από κλιματικά μοντέλα που έχουν αναπτυχθεί κυρίως για τον Παγκόσμιο Βορρά τους εμπόδισε να εξαγάγουν σίγουρα συμπεράσματα.

«Αυτό το άνισο υπόβαθρο στην κλιματική επιστήμη αντικατοπτρίζει τις ευρύτερες αδικίες της κλιματικής κρίσης», προσθέτει η έκθεση.

Απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα

Ο οργανισμός WWA ζητά «επείγουσα» απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα και αύξηση των επενδύσεων σε μέτρα προσαρμογής για την αντιμετώπιση της ολοένα και συχνότερης εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν τον κύριο παράγοντα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς ευθύνονται για περίπου το 68% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και σχεδόν το 90% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Ο WWA σημειώνει ότι η προσαρμογή στις κλιματικές καταστροφές είναι συχνά περιορισμένη. «Όταν μια έντονη καταιγίδα πλήττει μικρά νησιά όπως η Τζαμάικα και άλλα κράτη της Καραϊβικής, ακόμη και σχετικά υψηλά επίπεδα ετοιμότητας δεν μπορούν να αποτρέψουν ακραίες απώλειες και ζημιές», προσθέτει η έκθεση.

«Αυτό υπογραμμίζει ότι η προσαρμογή από μόνη της δεν είναι αρκετή. Η ταχεία μείωση των εκπομπών είναι απαραίτητη ώστε να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» καταλήγουν οι συγγραφείς της έκθεσης.

ΠΗΓΗ: Euronews