Το 2024 αναβαθμίστηκε το καθεστώς προστασίας του είδους από “απειλούμενο” σε “ευάλωτο”.
Ο πληθυσμός του ιβηρικού λύγκα στην Ισπανία και την Πορτογαλία έφθασε σε νέο ρεκόρ το 2024 από τότε που τηρούνται οι καταγραφές, με 2.401 άτομα που καταμετρήθηκαν, σημειώνοντας αύξηση 19% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Ο αριθμός αυτός “αποτελεί απόδειξη μιας θετικής δημογραφικής τάσης που συνεχίζεται τα τελευταία 20 χρόνια παρακολούθησης και δράσεων με στόχο τη μείωση του κινδύνου εξαφάνισης”, τόνισε το υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης και Δημογραφικής Πρόκλησης (Miteco) σε δελτίο τύπου την Πέμπτη.
Τα στοιχεία περιέχονται στην τελευταία έκθεση της ομάδας εργασίας για τον ιβηρικό λύγκα, η οποία συντονίζεται από τη Γενική Διεύθυνση Βιοποικιλότητας, Δασών και Ερημοποίησης του Miteco και αποτελείται από εκπροσώπους των ισπανικών αυτόνομων κοινοτήτων και του Ινστιτούτου για τη Διατήρηση της Φύσης και των Δασών (ICNF) της Πορτογαλίας, οι οποίοι παρείχαν τα στοιχεία που προέκυψαν από τις εργασίες πεδίου τους.
Καστίλη-Λα Μάντσα, η περιοχή με τους περισσότερους λύγκες
Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, 2.047 άτομα (85,3 % του συνόλου) βρίσκονται στην Ισπανία, ενώ τα υπόλοιπα 354 άτομα (14,7 %) βρίσκονται στην Πορτογαλία. Οι αυτόνομες κοινότητες με σταθερό πληθυσμό είναι η Καστίλλη-Λα Μάντσα (942 άτομα, 46 % του συνόλου της Ισπανίας), η Ανδαλουσία (836, 40,8 %), η Εξτρεμαδούρα (254, 12,4 %) και η Περιφέρεια της Μούρθια (15, 0,73 %).
Οι τρεις κύριες γεωγραφικές περιοχές βρίσκονται στη Σιέρα Μορένα, όπου καταμετρήθηκαν 1.082 άτομα, σε περιοχές πυρήνα που μοιράζονται η Ανδαλουσία (638 δείγματα στην Ανατολική Σιέρα Μορένα στη Χαέν και την Κόρδοβα, και 53 σε κοντινές περιοχές στη Σιέρα Μορένα) και η Καστίλλη-Λα Μάντσα (444 λύγκες σε διάφορες περιοχές πυρήνα στις επαρχίες Θιουδάδ Ρεάλ και Αλμπαθέτε).
Από το συνολικό αριθμό που καταμετρήθηκε, 1.557 λύγκες ήταν ενήλικες ή υπο-ενήλικες με πολύ ομοιόμορφη κατανομή φύλου (708 αρσενικά και 706 θηλυκά που μπορούσαν να προσδιοριστούν ως προς το φύλο).
Κοντά στο στόχο “ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης”
Ο αριθμός των θηλυκών που αναπαράγονται ή αναπαράγονται στην επικράτεια αυξήθηκε σε 470, 64 περισσότερα από ό,τι το 2023, γεγονός που προσεγγίζει σταδιακά τα 750 θηλυκά που αναπαράγονται και θεωρούνται ως ένας από τους δημογραφικούς στόχους που πρέπει να επιτευχθούν για να θεωρηθεί ότι ο λύγκας βρίσκεται σε ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης.
Ο αριθμός των νεογνών που γεννήθηκαν το 2024 αυξήθηκε σε 844, με συντελεστή γονιμότητας 1,8 (αριθμός των νεογνών που γεννήθηκαν διαιρούμενο με τον αριθμό των θηλυκών που υπάρχουν.
Το είδος αναπαράγεται πλέον σε 17 διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και η τάση του πληθυσμού είναι “θετική και συνεχής” από το 2015, γεγονός που “μας επιτρέπει να εδραιώσουμε τη μείωση του κινδύνου εξαφάνισης”.
Παράδειγμα επιτυχίας
Σε διάστημα 23 ετών, ο αριθμός των λύγκων αυξήθηκε από λιγότερους από 100 το 2002 σε περισσότερους από 2.400, με ακόμη πιο αξιοσημείωτη αύξηση τον τελευταίο καιρό, καθώς το 2020 ο συνολικός πληθυσμός ήταν 1.111 λύγκοι. Τέσσερα χρόνια αργότερα, έχουν προστεθεί σχεδόν 1.300 επιπλέον άτομα, με ετήσιο ρυθμό αύξησης 29% κατά μέσο όρο.
Το Miteco υπογράμμισε ότι η αύξηση του πληθυσμού του ιβηρικού λύγκα “γίνεται ένα από τα καλύτερα παραδείγματα ενός επιτυχημένου προγράμματος διατήρησης των απειλούμενων ειδών”, αν και “υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να επιτευχθεί ευνοϊκό καθεστώς διατήρησης”.
Μεταξύ των προκλήσεων που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να διασφαλιστεί ότι ο κίνδυνος εξαφάνισης θα αποφευχθεί είναι τα αφύσικα ποσοστά θνησιμότητας, τα οποία “εξακολουθούν να είναι σημαντικά”: 214 θάνατοι εντοπίστηκαν το 2024, εκ των οποίων οι 162 (75,4 %) οφείλονται στο ότι καταπλακώθηκαν από οδικές υποδομές.
Απαραίτητη η διαδικασία αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία
Επιπλέον, η διαδικασία αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία και της επανεισαγωγής ήταν “ουσιαστική” τα τελευταία 15 χρόνια για την ανάκαμψη του είδους. Από το 2011 που ξεκίνησαν οι πρώτες απελευθερώσεις στη φύση ατόμων που γεννήθηκαν σε αιχμαλωσία και μέχρι το 2024, 403 δείγματα έχουν επανεισαχθεί σε διάφορες περιοχές με ευνοϊκές οικολογικές και κοινωνικο-περιβαλλοντικές συνθήκες για τους ιβηρικούς λύγκες.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν προστεθεί νέες περιοχές επανεισαγωγής, όπως η Περιφέρεια της Μούρθια το 2023, και φέτος ήταν η Καστίλλη και Λεόν που ξεκίνησε τις εργασίες για την απελευθέρωση λύγκων στο Cerrato Palentino.
“Τα επόμενα χρόνια, σχεδιάζεται να επεκταθεί το εύρος εξάπλωσης του είδους με την έγκριση νέων περιοχών και την έναρξη εργασιών επανεισαγωγής, τόσο σε νέες αυτόνομες κοινότητες όσο και σε νέους πυρήνες στην Ανδαλουσία και την Καστίλη-Λα Μάντσα, γεγονός που θα συμβάλει στη μείωση του κινδύνου εξαφάνισης του ιβηρικού λύγκα”, αναφέρει το Miteco.
Σύμφωνα με την ισπανική νομοθεσία, ο ιβηρικός λύγκας (lynx pardinus) κηρύχθηκε “απειλούμενο” είδος στις 30 Μαρτίου 1990, σύμφωνα με το βασιλικό διάταγμα 439/1990, το οποίο ρυθμίζει τον Εθνικό Κατάλογο των απειλούμενων ειδών στην Ισπανία.
Πέρυσι, η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) αναβάθμισε το καθεστώς του αιλουροειδούς στον Κόκκινο Κατάλογό της από “απειλούμενο” σε “ευάλωτο”, αν και εξακολουθεί να θεωρείται απειλούμενο είδος.
