Ανιχνεύθηκαν υψηλά επίπεδα «παντοτινών χημικών» σε προϊόντα δημητριακών σε όλη την Ευρώπη

Μελέτη του Δικτύου Δράσης για τα Φυτοφάρμακα (Pesticide Action Network Europe, PAN), εντόπισε υψηλά επίπεδα «παντοτινών χημικών» σε προϊόντα δημητριακών σε όλη την Ευρώπη. Τα πιο επιμολυσμένα τρόφιμα είναι τα δημητριακά πρωινού, σύμφωνα με τη μελέτη, με τις μέσες συγκεντρώσεις να είναι 100 φορές υψηλότερες από αυτές που ανιχνεύονται στο νερό της βρύσης.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εντόπισε την χημική ουσία τριφθοροξικό οξύ (TFA)- που παράγεται όταν τα φυτοφάρμακα που περιέχουν χημικές ουσίες PFAS διασπώνται στο έδαφος και μολύνουν το περιβάλλον. Η ουσία εντοπίστηκε σε δημητριακά πρωινού, δημοφιλή γλυκίσματα, ζυμαρικά, κρουασάν, ψωμί ολικής αλέσεως και λευκό ψωμί, καθώς και σε αλεύρι.

Οι υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλοουσίες (PFAS) αποτελούν μια ομάδα χημικών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία και σε καταναλωτικά προϊόντα από τη δεκαετία του 1950. Ονομάζονται «παντοτινά χημικά» επειδή μπορεί να χρειαστούν εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια για να διασπαστούν στο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι, αν διαρρεύσουν στο έδαφος ή στο νερό – κάτι που συμβαίνει συχνά – μπορούν να παραμείνουν εκεί για αιώνες. Οι επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον μόλις τώρα αρχίζουν να αποκαλύπτονται, με νέες μελέτες να τεκμηριώνουν συνδέσεις ορισμένων από αυτά τα χημικά με ασθένειες όπως ο καρκίνος.

Το TFA είναι τοξικό για το αναπαραγωγικό σύστημα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να βλάψει την αναπαραγωγική λειτουργία, τη γονιμότητα και την ανάπτυξη του εμβρύου. Έχει επίσης συνδεθεί με αρνητικές επιπτώσεις στον θυρεοειδή, το ήπαρ και το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι ακτιβιστές καλούν τις κυβερνήσεις να θέσουν ένα πολύ πιο προστατευτικό όριο ασφαλείας για το TFA και να απαγορεύσουν όλα τα φυτοφάρμακα PFAS και άλλες πηγές TFA. Προς το παρόν, οι κυβερνήσεις δεν παρακολουθούν τα επίπεδα TFA στα τρόφιμα.

Τι έδειξε η μελέτη

Η μελέτη ανέλυσε 65 προϊόντα δημητριακών που πωλούνται σε 16 ευρωπαϊκές χώρες — η πρώτη μελέτη αυτού του είδους σε επίπεδο ΕΕ. Προηγούμενες έρευνες έχουν εντοπίσει υψηλά επίπεδα TFA στο κρασί, καθώς και στο νερό της βρύσης. Το TFA είναι υδατοδιαλυτό, πράγμα που σημαίνει ότι τα φυτά μπορούν να το προσλάβουν από το έδαφος. Η χημική αυτή ουσία ανιχνεύθηκε στο 81,5% των δειγμάτων (53 από 65) σε 16 ευρωπαϊκές χώρες. Τα επίπεδα μόλυνσης ήταν υψηλά, ιδίως στα προϊόντα σίτου, σε σχέση άλλα με βάση τα δημητριακά.

Τα υψηλότερα επίπεδα βρέθηκαν σε δημητριακά πρωινού που πωλούνται στην Ιρλανδία, ακολουθούμενα από το βελγικό και το γερμανικό ψωμί ολικής αλέσεως καθώς και τη γαλλική μπαγκέτα. Ανιχνεύθηκε επίσης σε μια τεράστια γκάμα προϊόντων, από σπαγγέτι μέχρι μπισκότα.

«Όλοι οι άνθρωποι εκτίθενται στο TFA μέσω πολλών οδών, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και του πόσιμου νερού. Τα ευρήματά μας αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για άμεση απαγόρευση των φυτοφαρμάκων PFAS, ώστε να σταματήσει η περαιτέρω επιμόλυνση της τροφικής αλυσίδας», δήλωσε η Σαλομέ Ροϊνέλ, υπεύθυνη πολιτικής στην PAN Europe.

«Όλα τα δείγματα υπερέβαιναν το προκαθορισμένο μέγιστο όριο υπολειμμάτων. Δεν μπορούμε να εκθέτουμε τα παιδιά σε αναπαραγωγικά τοξικές ουσίες. Αυτό απαιτεί άμεση δράση» τόνισε η Αγγελική Λυσιμάχου, επικεφαλής επιστήμης και πολιτικής στο PAN Europe.