Περισσότεροι από 330.000 Ευρωπαίοι πέθαναν λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2023

Η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία των Ευρωπαίων. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA), το 2023 καταγράφηκαν 333.000 πρόωροι θάνατοι που συνδέονται με την έκθεση σε σωματίδια (PM2.5), όζον (O3) και διοξείδιο του αζώτου (NO2).

Οι Δυτικά Βαλκανικές χώρες συγκαταλέγονται στις πλέον πληγείσες περιοχές, με περισσότερους από 22.000 θανάτους, παρά τη μείωση κατά περίπου 50% της θνησιμότητας λόγω PM2.5 από το 2005 έως το 2023.

Η έκθεση του EEA, με τίτλο «Harm to human health from air pollution in Europe: burden of disease status, 2025», αναλύει τα επίπεδα τριών κυρίως ρύπων και την επίδρασή τους στην πρόωρη θνησιμότητα και στη δημόσια υγεία σε 41 ευρωπαϊκές χώρες. Το 2023, οι συγκεντρώσεις αυτών των ρύπων υπερέβαιναν κατά πολύ τις τιμές που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο για PM2.5, 60 μικρογραμμάρια για O3 και 10 μικρογραμμάρια για NO2.

Στην ΕΕ, ο αριθμός των πρόωρων θανάτων λόγω PM2.5 μειώθηκε κατά 57% μεταξύ 2005 και 2023, ξεπερνώντας τον στόχο του Σχεδίου Δράσης «Zero Pollution» για το 2030, που ήταν 55%. Παρά τη μείωση, το 95% των κατοίκων των ευρωπαϊκών πόλεων παραμένουν εκτεθειμένοι σε επίπεδα πάνω από τις οδηγίες του ΠΟΥ. Η συμμόρφωση με τα πρότυπα του ΠΟΥ θα είχε αποτρέψει 182.000 θανάτους από PM2.5, 63.000 από όζον και 34.000 από NO2 μόνο το 2023.

Οι πιο σοβαρές επιπτώσεις παρατηρούνται στα Νοτιοανατολικά της Ευρώπης. Οι κάτοικοι της Βόρειας Μακεδονίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της Αλβανίας χάνουν τα περισσότερα χρόνια ζωής λόγω ρύπανσης, ενώ στις χώρες-μέλη της ΕΕ η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Ρουμανία πλήττονται περισσότερο. Ο μεγαλύτερος απόλυτος αριθμός θανάτων από NO2 το 2023 σημειώθηκε στην Τουρκία, την Ιταλία και τη Γερμανία, ενώ το μεγαλύτερο φορτίο από όζον παρατηρήθηκε στη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία.

Στα Δυτικά Βαλκάνια, η έκθεση σε PM2.5 προκάλεσε 22.426 πρόωρους θανάτους, με τη Σερβία να καταγράφει τους περισσότερους (8.735), ακολουθούμενη από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, το Κόσοβο* και το Μαυροβούνιο. Παράλληλα, η θνησιμότητα λόγω PM2.5 μειώθηκε σημαντικά από το 2005: 57,2% στη Βόρεια Μακεδονία, 55,3% στο Κόσοβο*, 53,6% στο Μαυροβούνιο, 53,2% στην Αλβανία και 50,2% στη Σερβία, ενώ η μικρότερη βελτίωση παρατηρήθηκε στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (34,8%).

Η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει όχι μόνο τη διάρκεια ζωής αλλά και την ποιότητα της υγείας.

Το PM2.5 συνδέεται με ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό, διαβήτη, καρκίνο του πνεύμονα, ΧΑΠ και άσθμα παιδιών. Το NO2 επιδρά κυρίως στον διαβήτη, το εγκεφαλικό, τη ΧΑΠ και το άσθμα, ενώ το όζον σχετίζεται με 7.000 θανάτους από ΧΑΠ. Νεότερες έρευνες, όπως αυτές του Πανεπιστημίου του Cambridge, δείχνουν ότι κάθε επιπλέον 10 μικρογραμμάρια PM2.5 ανά κυβικό μέτρο αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας κατά 17%, προσθέτοντας έναν νέο σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία.

πηγή: balkangreenenergynews.com