Μία πρόχειρη ματιά στην ειδησεογραφία των τελευταίων ημερών καθιστά σαφές ότι εδώ «τρέχει» ένα κοινωνιολογικό θέμα πολύ σοβαρό, απ’ αυτά που χάνονται στον επιφανειακό δημόσιο διάλογο που, δυστυχώς, διεξάγεται συνήθως με όρους σκανδάλων, «τίτλων», «ταμπελών» και τηλεπαραθύρων:
κάτι συμβαίνει με τους νέους. Φαίνεται, δηλαδή, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη αυτό που πολλοί ειδικοί ονομάζουν «επιδημία βίας» και αφορά στους νεότερους. Τα φαινόμενα είναι πολλά, το υπόστρωμα διαρκές και έντονο αλλά το πρόβλημα αυτό, της εμπλοκής όλο και περισσότερων νέων σε περιστατικά βίας, φτάνει ως τα ΜΜΕ και τα δελτία ειδήσεων μόνο όταν έχουμε κορυφώσεις και περιστατικά βαμμένα με αίμα. Σταχυολογούμε, λοιπόν, μόνο την επικαιρότητα των τελευταίων πέντε ημερών:
Ήταν στην Θεσσαλονίκη όπου μια ενέδρα οπαδών του ΠΑΟΚ μέσα σε εμπορικό κέντρο εναντίον οπαδού του Άρη τρόμαξε με τη βιαιότητά της αλλά και με τους συνειρμούς που προκάλεσε, ιδίως καθώς η δίκη για τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού βρίσκεται σε εξέλιξη. Όλα αυτά, στον απόηχο των «νωπών» γεγονότων οπαδικής βίας, με ενέδρα από οπαδούς ομάδων, στα Γιάννενα.
Εξάλλου, ηοπαδική βία, παρά τις ηχηρές εξαγγελίες, δεν έχει αντιμετωπιστεί –αντιθέτως μάλλον αποθρασύνονται οι δράστες που όταν συλλαμβάνονται αποδεικνύονται σεσημασμένοι.
Ήταν στην Αθήνα που είχαμε, προ ημερών, τον βαρύ τραυματισμό ενός 18χρονου από δύο 17χρονους για ένα τσαντάκι σε έναν πολυσύχναστο, ακραιφνώς τουριστικό και μόνιμα φυλασσόμενο δρόμο της Αθήνας, που βρίσκεται υπό τη σκιά του ιερού βράχου της Ακρόπολης. Ένα 24ωρο μετά, είχαμε άλλη επίθεση, στην Γλυφάδα, με δύο ανήλικους δράστες να ορμούν σε έναν εικοσάχρονο για να του κλέψουν το πορτοφόλι…
Σημειωτέον πως, όπως ανέφερε για το θέμα το έγκυρο και έγκριτο συνδρομητικό newsletter Kreport των Κώστα Καλλίτση-Παύλου Τσίμα, «σύμφωνα με τα στοιχεία της αστυνομίας για το 2022, η νεανική εγκληματικότητα αυξήθηκε κατά 59%, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Οι υποθέσεις με τις οποίες ασχολήθηκε η αστυνομία κατέγραψαν άνοδο κατά 46%, φτάνοντας τις 393 το 2022, έναντι 268 το 2021. Σε 316 περιπτώσεις, καταγράφηκαν σωματικές βλάβες ανηλίκων, ενώ πολλά από τα περιστατικά έλαβαν χώρα μέσα σε σχολεία».
Με αυτά τα δεδομένα, το εύκολο θα ήταν να διαπιστώσει κανείς την παταγώδη αποτυχία του κ. Θεοδωρικάκου στο πόστο του υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Αυτό, όμως, είναι το εύκολο –φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού, πια.
Το δύσκολο, αλλά πλέον ουσιαστικό, είναι να ανοίξει μία συζήτηση γι’ αυτή την «επιδημία βίας» και την εμπλοκή των νέων σ’ αυτή.
Γράφει η καθηγήτρια του τμήματος Κοινωνιολογίας στο Πάντειο, Έφη Λαμπροπούλου –πάλι στο Kreport: «Το πρόβλημα της νεανικής παραβατικότητας και το συστατικό στοιχείο της βίας που εμπεριέχει είναι πολυσύνθετο. Οι περισσότερες μελέτες έχουν εντοπίσει ότι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για τη χρήση βίας από ανηλίκους είναι: χαμηλός δεσμός με το σχολείο (από τους κορυφαίους συντελεστές της παραβατικότητας) και σχολική αποτυχία, φτωχά εκπαιδευτικά πρότυπα, έλλειψη ηθικής καθοδήγησης, βία στους κοινωνικούς κύκλους, αρνητική πίεση από συνομηλίκους, βία στο σπίτι, κατάχρηση ουσιών και κοινωνική αποδιοργάνωση».
Απ’ αυτό και μόνο το απόσπασμα του άρθρου της καταλαβαίνει κανείς ότι η συζήτηση που πρέπει να ανοίξει ούτε «εύπεπτη» ούτε εύκολη είναι –και σίγουρα δεν μπορεί να αναπτυχθεί για να αγγίξει την ουσία σε ένα τηλεοπτικό πεντάλεπτο ή σε ένα μονόστηλο εφημερίδας. Όμως, αν δεν θέλουμε να γίνουμε Αμερική, είναι μία συζήτηση που πρέπει να ανοίξει –αν δεν έχει αργήσει κιόλας.
