Τι κρύβεται πίσω από τον αιµατηρό εµφύλιο του Σουδάν

Tου ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΥΚΟΚΑΠΗ

Οι εικόνες φρίκης που είδαν το φως της δηµοσιότητας από το Σουδάν, υπενθύµισαν τον εµφύλιο που µαίνεται από το 2023, σε µία χώρα µε κοµβική θέση, γεωγραφική και ιστορική, στην αφρικανική ήπειρο.

Δορυφορικές εικόνες δείχνουν εκατόµβες πτωµάτων στο Ελ Φάσερ, µετά την κατάληψη της πόλης από τους παραστρατιωτικούς των Δυνάµεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) που πολεµούν τις επίσηµες Ένοπλες Δυνάµεις.

Με το το σύνολο του Νταρφούρ να ελέγχεται πλέον από τους παραστρατιωτικούς, η χώρα διχοτοµείται κατά το πρότυπο της Λιβύης, εν µέσω ενός αιµατηρού εµφυλίου, η αγριότητα του οποίου θυµίζει την Συρία.

Αν και οι εµφύλιες συγκρούσεις δεν είναι άγνωστες στην ιστορική πορεία του Σουδάν, είναι ο πρώτος εµφύλιος που έχει ως πρωταγωνιστές τους πυλώνες του καθεστώτος του στρατηγού Οµάρ Μπασίρ, που κυβερνούσε διακαώς από το 1989 µέχρι το 2019: Τον Στρατό και τους παραστρατιωτικούς των RSF, αµφότεροι δράστες εγκληµάτων πολέµου των πρότερων εµφυλίων (Νταρφούρ, κτλ).

Ο Μπασίρ ανατράπηκε ετεροχρονισµένα από το ξέσπασµα της Αραβικής Άνοιξης (2013) µε πραξικόπηµα υπό τον Αρχηγό του στρατού, Στρατηγό Φατάχ αλ Μπουρχάν, επικεφαλής και του πραξικοπήµατος του 2021 που έδωσε τέλος στην θνησιγενή πολιτική κυβέρνηση που ακολούθησε την πτώση του Μπασίρ.

Η διαµάχη για την νοµή της εξουσίας και των πλούσιων ορυκτών πόρων του Σουδάν (ουράνιο, χρυσός κτλ) οδήγησε στον εµφύλιο µεταξύ του Στρατού και των παραστρατιωτικών RSF, που έχουν Αρχηγό τον Στρατηγό Μοχάµεντ Νταγκλό ή «Χεµεντί».

Οι δυνάµεις των RSF ελέγχουν πλέον το σύνολο του Νταρφούρ και το στρατηγικής σηµασίας συνοριακό τρίγωνο Almuthallath, που συνδέει το Σουδάν µε την Λιβύη και την Αίγυπτο. Το τρίγωνο αυτό θεωρείται κόµβος διακίνησης κάθε λογής λαθρεµπορίου.

Αρκεί να αναφερθεί ότι εκτιµάται πως τα 2/3 των αποθεµάτων χρυσού του Σουδάν εξάγονται λαθραία στο εξωτερικό και πως στην γειτονική του Λιβύη βρίσκονται πάνω από 400.000 Σουδανοί που ευελπιστούν, µέσω των πολυπλόκαµων λιβυκών δουλεµπορικών κυκλωµάτων, να καταφύγουν στην Ευρώπη!

Σύµφωνα µε επίσηµες καταγγελίες του στρατοπέδου Μπουρχάν, πλείαδα διεθνών δηµοσιευµάτων και εκθέσεων, κοµβική για την δυναµική προέλαση των παραστρατιωτικών του RSF είναι η στήριξη που έχουν από τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα και τον Χαλίφα Χαφτάρ, παρόλο που η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία στηρίζουν τον Μπουρχάν.

Οι σχέσεις του Χαφτάρ και του πολέµαρχου Χεµεντί χρονολογούνται από τα χρόνια της πολιορκίας της Τρίπολης, καθώς Σουδανοί των RSF πολεµούσαν στο πλευρό των δυνάµεων του LNA. Μερικές µέρες πριν το ξέσπασµα του εµφυλίου, ένας εκ των υιών Χαφτάρ βρέθηκε στο Σουδάν και είχε µάλιστα συνάντηση µε τον Χεµεντί. Σύµφωνα µε αναφορές διεθνών ΜΜΕ, σε αυτήν φέρεται να τον προειδοποίησε ότι έχουν αναφορές πως ο Στρατός ετοιµάζεται να κινηθεί εναντίον του.

Λίγο µετά ο Χεµεντί κινητοποίησε δυνάµεις του για την κατάληψη του αεροδροµίου στο Merowe, 300 χιλιόµετρα από το Χαρτούµ και άλλων σηµείων στην πρωτεύουσα. Αυτό ήταν η αφορµή για το ξέσπασµα του εµφυλίου, µεταξύ των δύο κυβερνητικών εταίρων, καθώς ο Χεµεντί ήταν Αντιπρόεδρος του πραξικοπηµατία Μπουρχάν!

Εκτός από φορτία όπλων και πυροµαχικών, καίριας σηµασίας ήταν τα φορτία καυσίµων που έστελνε ο Χαφτάρ από τις πετρελαιοπηγές του προς τους παραστρατιωτικούς του Χεµεντί. Την ίδια στιγµή, το στρατόπεδο Μπουρχάν κατηγορεί τα Εµιράτα για άµεση εµπλοκή στον εµφύλιο, ακόµα και µέσω στρατολόγησης Κολοµβιανών µισθοφόρων για να πολεµούν στο πλευρό των RSF!

Τα Εµιράτα, µέσω ενός πολύπλοκου δικτύου, φέρονται να ξεπλένουν µέρος του χρυσού της χώρας, που ελέγχουν οι δυνάµεις του Χεµεντί. Οι όποιες απόπειρες µεσολάβησης της Αιγύπτου και της Σαουδικής Αραβίας, µε την δεύτερη να φοβάται την µετατροπή του Σουδάν σε νέα Σοµαλία, µε ό,τι και αν αυτό σηµαίνει για την ασφάλεια της Ερυθράς Θάλασσας.

Η απόδειξη ότι ο εµφύλιος γίνεται για την νοµή της εξουσίας είναι η εξής: Τουρκία, Κατάρ και Ιράν στηρίζουν τον Μπουρχάν, ο οποίος διαβεβαιώνει ότι είναι διατεθειµένος να εφαρµόσει µετά την λήξη του εµφυλίου την συµφωνία εξοµάλυνσης µε το Ισραήλ, την οποία υπέγραψαν οι πολιτικοί προκάτοχοί του!

Οι δε Ρώσοι φαίνεται να στηρίζουν και τα δύο στρατόπεδα. Από την µια προσδοκούν σε µία ναυτική βάση από τον Μπουρχάν και από την άλλη το ιστορικό των στενών σχέσεων του Χεµεντί µε την Wagner του µακαρίτη Πριγκόζιν, φαίνεται να έχει συνέχεια…