Tου ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΙΣΤΟΛΑ
Από τις διπλές εκλογές του 2023 και έπειτα το ελληνικό πολιτικό σκηνικό βρίσκεται σε περίοδο ανασύνθεσης. Κόμματα δημιουργήθηκαν, κάποια μετατοπίστηκαν στην εκλογική αγορά αναζητώντας νέες ομάδες ψηφοφόρων να προσεγγίσουν, άλλα άλλαξαν αρχηγό και ταυτότητα. Το εκλογικό σώμα, όπως φάνηκε στις ευρωεκλογές, ακολούθησε εκείνα των υπολοίπων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς μια συντηρητική στροφή. Όλες αυτές οι ταυτόχρονες αλλαγές δείχνουν τη ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών μας έκανε σοφότερους μόνο όσον αφορά τους παίκτες στην εκλογική σκακιέρα και τη δύναμή τους. Δεν ξεκαθάρισε το τοπίο, ούτε όμως το θόλωσε. Όσον αφορά τα αριστερά της Νέας Δημοκρατίας οι ψηφοφόροι είπαν σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ: «συνεχίστε τη μάχη, δεν με έχει πείσει κανείς σας ως τώρα».
Όμως η μάχη αυτή, θεωρώ, δεν ταιριάζει να δοθεί με τα πολιτικά σχήματα ως έχουν διαμορφωθεί σήμερα. Κανένα από τα υπάρχοντα κόμματα στα αριστερά της ΝΔ δε μπορεί να φτάσει στο στόχο, ο οποίος είναι συγκεκριμένος (ποιος θα καταφέρει να σπάσει το ΤΙΝΑ και άρα την κυριαρχία Μητσοτάκη), ώστε να κερδίσει το μεγάλο έπαθλο (την εξουσία). Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί ως έχει, αλλά ούτε και το ΠΑΣΟΚ. Αυτό διότι στον μεν ΣΥΡΙΖΑ παρατηρείται σοβαρή απόσταση νοοτροπίας μεταξύ των υποστηρικτών Κασσελάκη και των υπολοίπων του κόμματος (στην ουσία είναι ένα αγεφύρωτο χάσμα), ενώ το ΠΑΣΟΚ δε μπορεί δίχως να συγκεντρώσει γύρω του περισσότερες πολιτικές δυνάμεις να δυναμώσει τόσο ώστε να διεκδικήσει την εξουσία.
Η οριζόντια διαφορά νοοτροπίας και αντίληψης των πραγμάτων μέσα στα ίδια τα κόμματα της κεντροαριστεράς και της αριστεράς δείχνει πως υπάρχουν δύο στρατόπεδα που διαφέρουν τόσο σε αντίληψη της εκλογικής αγοράς αλλά και της πολιτικής γενικότερα όσο και σε χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Η μία ομάδα (ας την ονομάσουμε «παραδοσιακοί») είναι όσοι κινούνται στον άξονα δεξιά-αριστερά και αντιλαμβάνονται την πολιτική επάνω σε αυτόν. Έχουν δηλαδή μια πιο παραδοσιακή αντίληψη της πολιτικής η οποία όμως μπορεί να τους αποτρέπει από το να δουν τα δεδομένα ως έχουν πραγματικά από δημιουργεί «τυφλά σημεία» στην κατανόηση της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος και αυξάνει το ρίσκο στις στρατηγικές αποφάσεις τους. Λειτουργούν σε σημαντικό βαθμό θεσμικά, συστημικά και κομματικά (δεν προσωποποιούνε δηλαδή το κόμμα). Σε αυτό το στρατόπεδο πολιτικών ανήκει σχεδόν το όλον του ΠΑΣΟΚ, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που είναι απέναντι από τον κύριο Κασσελάκη και ένα κομμάτι της Νέας Αριστεράς.
Το «καλό του λαού»…
Από την άλλη υπάρχει το στρατόπεδο των «αντισυστημικών». Όσο αφορά τις πολιτικές τοποθετήσεις δεν ταυτίζονται σε μια σειρά θεμάτων, όμως υπάρχει ταύτιση σε όλα τα υπόλοιπα. Ο τρόπος με τον οποίο κοιτάνε το πολιτικό σκηνικό είναι πλήρως αντισυστημικός. Αυτοί είναι από έξω και πολεμάνε ένα «κακό σύστημα» υπερασπιζόμενοι το «καλό του λαού». Προσωποποιούν το κόμμα τους και θεωρούν εαυτούς σωτήρες. Σε σημαντικό βαθμό δηλαδή ακολουθούν το εγχειρίδιο του λαϊκισμού στην πολιτική καθημερινότητά τους. Το δίπολο «δεξιά – αριστερά» παρότι το χρησιμοποιούνε συμβαδίζει με τον τρόπο αντίληψης που έχουν για την εκλογική αγορά σε πολύ μικρότερο βαθμό από ότι το δίπολο «σύστημα – αντισύστημα». Με αυτό προσπαθούν να προσεγγίσουν ψηφοφόρους οι οποίοι έχουν απομακρυνθεί από το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα. Τέτοιοι πολιτικοί είναι οι κύριοι Κασσελάκης και Βαρουφάκης και η κυρία Κωνσταντοπούλου. Οι διαφορές που έχουν μεταξύ τους στις πολιτικές θέσεις δεν είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο σε μια πιθανή ένωση αυτών σε ένα κόμμα. Ακόμα πιο δύσκολη είναι η συνύπαρξη των μεγάλων πολιτικών «εγώ» και των τριών αυτών πολιτικών σε ένα σχήμα με μια γραμμή και τον έναν εξ αυτών αρχηγό. Συνήθως ο «σωτήρας» είναι ένας, όχι ομάδα.
Ως έχουν τα κόμματα στα αριστερά της Νέας Δημοκρατίας θεωρώ πως δημιουργούν θολό τοπίο για τον ψηφοφόρο που επιθυμεί να επιλέξει ποιον να ψηφίσει. Κανένα τους δεν πείθει διότι είτε δεν υπάρχουν πειστικές απαντήσεις στην ερώτηση «γιατί να σε ψηφίσω;» (ΠΑΣΟΚ) είτε υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκεί που θα έπρεπε να υπάρχει μία (ΣΥΡΙΖΑ). Πλέον από τα πολλά κόμματα, που δημιουργήθηκαν για να λάβουν την τοποθέτησή τους στην κάλπη των ευρωεκλογών, τα αριστερά της ΝΔ θα πρέπει να οδηγηθούν στα λίγα μέσω συνενώσεων με βάση τη νοοτροπία και τον τρόπο αντίληψης της πολιτικής και της εκλογικής αγοράς. Εάν συμβεί αυτό η εικόνα της πολιτικής σκηνής της χώρας (τουλάχιστον το κομμάτι στα αριστερά της Νέας Δημοκρατίας) θα είναι πιο καθαρή για τον μέσο ψηφοφόρο.
Αναλυτής εκλογικής συμπεριφοράς
