Πάνος Τριγάζης: Ποιοι δεν θέλουν λύση του Κυπριακού

Υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Σαν σήµερα, πριν 51 χρόνια, παιζόταν η δεύτερη πράξη της Κυπριακής τραγωδίας που ήταν η τουρκική εισβολή και κατοχή, µε πρόσχηµα το προδοτικό χουντικό πραξικόπηµα της 15ης Ιουλίου 1974. Έκτοτε, έχουν κατατεθεί πολλά σχέδια λύσης, κυρίως από τον ΟΗΕ, µε σηµαντικότερα το σχέδιο Ανάν και την πενταµερή στο Κραν Μοντανά, το 2017.

Πρώτος ο Μακάριος, το 1977, αποδέχτηκε ύστερα από συµφωνία µε τον Ντενκτάς, την λύση της δικοινοτικής – διζωνικής οµοσπονδίας, που πέρασε και σε ψηφίσµατα του ΟΗΕ, την οποία όµως αρνούνται από εθνικιστική σκοπιά πολιτικές δυνάµεις, καθώς και η Εκκλησία της Κύπρου. Ξεχνούν οι δυνάµεις αυτές ότι πριν το πρόβληµα εισβολής και κατοχής, το 1974, το Κυπριακό απασχολούσε την διεθνή κοινότητα ως διακοινοτικό πρόβληµα, από τα Χριστούγεννα του 1963 που ξέσπασαν διακοινοτικές συγκρούσεις στο νησί. Γι’ αυτό και το 1964 στάλθηκε στην Κύπρο ειρηνευτική δύναµη του ΟΗΕ, όπου και παραµένει. Επειδή αρχικά, διακοινοτικό ήταν το πρόβληµα, ο πρόεδρος Μακάριος έκανε συνοµιλίες µε τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντενκτάς, αντιµετωπίζοντας σφοδρές επιθέσεις από Κύπριους και Ελλαδίτες εθνικιστές ότι ήταν ενδοτικός, ενώ κάποιοι τον χαρακτήριζαν και προδότη.

Κάποιοι και στην Ελλάδα δεν θέλουν λύση οµοσπονδίας, ισχυριζόµενοι ότι θα πρόκειται περί δύο κρατών, µεταφράζοντας ετσιθελικά τον όρο «states» που σηµαίνει πολιτείες. Αναρωτιέµαι, τι είδους οµοσπονδία θέλουν. Σαν την αµερικανική, την ισπανική, την βελγική; Σε όλες αυτές -και άλλες περιπτώσεις- οι συνιστώσες πολιτείες έχουν ευρεία αυτονοµία και δικά τους νοµοθετικά σώµατα.

Εννοείται ότι λύση επανένωσης µε οµοσπονδία δεν θέλει η Άγκυρα που επιθυµεί την αναγνώριση του ψευδοκράτους που λειτουργεί στα κατεχόµενα υπό τον τίτλο «Τουρκική Δηµοκρατία της Βόρειας Κύπρου».

Άλλο αγκάθι για πρόοδο ήταν στο παρελθόν η λεγόµενη «αναγνώριση πολιτικής ισότητας» για τους Τουρκοκύπριους, της οποίας η άρνηση συνεπάγεται άρνηση και της οµοσπονδίας, όπως υφίσταται διεθνώς µε διάφορες µορφές. Υπενθυµίζω ότι στην Βρετανία, η Αγγλία, η Σκωτία, η Ουαλία και η Β. Ιρλανδία έχουν και δικές τους σηµαίες και ύµνο.

Το σχέδιο Ανάν που ψήφισαν οι Τουρκοκύπριοι, αλλά καταψήφισαν οι Ελληνοκύπριοι, περιείχε άρθρο µη δικαιώµατος απόσχισης, χάθηκε όµως εκείνη η ευκαιρία, αλλά η απόρριψη του σχεδίου δεν εµπόδισε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ το 2004, όπου η µικρή και de facto διχοτοµηµένη Κύπρος διαθέτει δικαίωµα βέτο, το οποίο ασκεί για το πάγωµα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.

Καταθέτω την ακόλουθη µαρτυρία που δείχνει ότι λύση του Κυπριακού δεν θέλει το µεγάλο ελληνοκυπριακό κεφάλαιο για να µονοπωλεί την εξουσία στο νησί. Το 2016, σε µία από τις πολιτικές επισκέψεις µου στην Κύπρο, συναντήθηκα µε τον γενικό γραµµατέα του ΑΚΕΛ Άντρο Κυπριανού, ο οποίος µου είχε εξοµολογηθεί ότι µεγαλοεπιχειρηµατίας της Κύπρου του συνιστούσε να µην παρέχει στήριξη στις διακοινοτικές συνοµιλίες που έκανε τότε ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης µε το επιχείρηµα ότι το ΑΚΕΛ µε την στάση του πρόσφερε σανίδα σωτηρίας στον κύπριο πρόεδρο. Ο Κυπριανού είχε απαντήσει «στηρίζουµε την πατρίδα µας όχι τον Αναστασιάδη». Με είχε εντυπωσιάσει η στάση αρχών του ιστορικού κόµµατος της κυπριακής Αριστεράς, που και σήµερα καταβάλλει άοκνες προσπάθειες για να καρποφορήσουν οι νέες συνοµιλίες, που όµως γίνονται υπό πολύ δυσµενείς όρους.