Ο Ισολογισµός του Κράτους µας µε µηδέν πάγια

Η κυβέρνηση έφερε στη Βουλή τον Ισολογισµό του Κράτους για το 2023, ζητώντας από το Κοινοβούλιο να εγκρίνει κάτι που δεν υπάρχει: µια οικονοµική απεικόνιση χωρίς περιουσία, χωρίς πάγια, χωρίς διαφάνεια. Μια χώρα που στα χαρτιά φαίνεται να µην έχει τίποτα, λες και δεν διαθέτει δηµόσια γη, κτίρια, υποδοµές, ακίνητα. Ένας Ισολογισµός µε µηδενικά πάγια δεν είναι τεχνικό ζήτηµα· είναι πολιτικό σκάνδαλο. Είναι η απόδειξη ότι η κυβέρνηση επιλέγει τη συσκότιση αντί της λογοδοσίας.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, το ανώτατο δηµοσιονοµικό δικαστήριο της χώρας, ήταν ξεκάθαρο: «Η απουσία ολοκληρωµένης καταγραφής και αποτίµησης της ακίνητης περιουσίας καθιστά αδύνατη την πλήρη απεικόνιση της χρηµατοοικονοµικής θέσης της Κεντρικής Διοίκησης».

Με απλά λόγια, το κράτος δεν ξέρει τι κατέχει. Δεν γνωρίζει ποια είναι η αξία της περιουσίας του, δεν έχει απογράψει ακίνητα, εκτάσεις και υποδοµές, αφήνοντας εκτός λογιστικών βιβλίων ολόκληρο τον δηµόσιο πλούτο. Πώς να νοµιµοποιήσει, λοιπόν, η Βουλή έναν Ισολογισµό που στηρίζεται στο τίποτα;

Παραλείψεις και κίνδυνοι

Αλλά η ιστορία δεν σταµατά εκεί. Το Ελεγκτικό Συνέδριο καταγράφει σωρεία σοβαρών παραλείψεων και κινδύνων. Ενδεχόµενες υποχρεώσεις που δεν έχουν καταγραφεί, προβλέψεις που λείπουν, κρατικές εγγυήσεις που παραµένουν «εκτός ισολογισµού». Η χώρα εµφανίζεται στα χαρτιά πιο εύρωστη απ’ ότι είναι στην πραγµατικότητα. Οι λογιστικές γραµµές κρύβουν το δηµοσιονοµικό βάθος.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι η υπόθεση των αναβαλλόµενων φορολογικών απαιτήσεων των τραπεζών. Πρόκειται για µια ρύθµιση που µετατρέπει φορολογικές ζηµίες σε µελλοντικές απαιτήσεις από το Δηµόσιο. Σήµερα, το ύψος αυτών των απαιτήσεων ξεπερνά τα 14 δισεκατοµµύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε πάνω από το 60% των ιδίων κεφαλαίων του τραπεζικού συστήµατος. Με άλλα λόγια, οι τράπεζες στηρίζονται σε κεφάλαια που, στην ουσία, εγγυάται ο Έλληνας φορολογούµενος. Αν κάτι πάει στραβά, ο λογαριασµός θα έρθει στα σπίτια µας.

Πρόγραµµα «Ηρακλής»

Το ίδιο ισχύει και για το πρόγραµµα «Ηρακλής», µέσω του οποίου το Δηµόσιο εγγυήθηκε τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων ύψους 16,8 δισ. ευρώ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποιεί ότι αν οι τιτλοποιήσεις αποτύχουν, οι εγγυήσεις θα ενεργοποιηθούν, φορτώνοντας τον προϋπολογισµό µε νέα βάρη. Δηλαδή, οι κίνδυνοι του τραπεζικού συστήµατος έχουν ήδη µεταφερθεί στους ώµους των πολιτών -απλώς δεν το βλέπουµε γραµµένο στον Ισολογισµό.

Και σαν να µην έφταναν αυτά, υπάρχει και η υπόθεση «ΑΤΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ Α.Ε.» -µια µαύρη τρύπα που αγγίζει πλέον τα 800 εκατοµµύρια ευρώ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο επισηµαίνει ρητά ότι πρόκειται για ενδεχόµενη υποχρέωση «εξαιρετικά υψηλής δηµοσιονοµικής σηµασίας», η οποία δεν έχει καν καταγραφεί. Παρά τις τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις που δικαιώνουν τον επενδυτή, το Δηµόσιο επιλέγει να σιωπά και να παρανοµεί. Η αδράνεια αυτή δεν είναι απλώς πολιτική νωθρότητα· είναι θεσµική προσβολή. Κάθε χρόνο που περνά, οι τόκοι αυξάνονται κατά 85 εκατοµµύρια ετησίως και το κράτος κάνει πως δεν βλέπει.

Από το 2019, η χώρα υποχρεούται να τηρεί τις οικονοµικές της καταστάσεις µε δεδουλευµένη βάση, όπως προβλέπει το Λογιστικό Πλαίσιο της Γενικής Κυβέρνησης. Όµως, σύµφωνα µε το Ελεγκτικό Συνέδριο, η εφαρµογή του είναι «ανεπαρκής». Οι υποχρεώσεις καταχωρίζονται µε καθυστέρηση, οι προβλέψεις σχηµατίζονται αποσπασµατικά, το Μητρώο Δηµοσιονοµικών Δεσµεύσεων υπολειτουργεί.

Έτσι, οι αριθµοί δεν αντικατοπτρίζουν το πότε πραγµατικά δηµιουργούνται υποχρεώσεις, αλλά µόνο πότε πληρώνονται. Μια ψευδαίσθηση σταθερότητας που βολεύει πολιτικά, αλλά καταστρέφει τη διαφάνεια.

Δηµόσιο χρέος

Και ενώ όλα αυτά συµβαίνουν, το δηµόσιο χρέος αγγίζει τα 356 δισεκατοµµύρια ευρώ, δηλαδή το 162% του ΑΕΠ. Πίσω από τα ποσοστά, η πραγµατικότητα παραµένει αµείλικτη: η χώρα εξακολουθεί να εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, επιτόκια, πληθωρισµό και πρωτογενή πλεονάσµατα. Το Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποιεί ότι δεν υπάρχει επαρκής ανάλυση κινδύνου για τη διαχείριση του χρέους, ούτε αποτίµηση των επιπτώσεων της αύξησης των επιτοκίων.

Η κυβέρνηση, όµως, επιµένει να παρουσιάζει την εικόνα µιας «οικονοµίας που πετάει». Πετάει, ναι αλλά πάνω σε αριθµούς χωρίς αντίκρισµα.

Αυτός ο Ισολογισµός δεν είναι απλώς ατελής. Είναι λογιστικό κατασκεύασµα που αποσιωπά υποχρεώσεις, αποκρύπτει την ακίνητη περιουσία και ωραιοποιεί την πραγµατικότητα. Είναι προϊόν µιας πολιτικής που προτιµά τον επικοινωνιακό θόρυβο από τη θεσµική ειλικρίνεια. Γιατί τι σηµαίνει ένα κράτος που δεν γνωρίζει την περιουσία του; Σηµαίνει ένα κράτος που δεν µπορεί να τη διαχειριστεί, να την προστατεύσει ή να την αξιοποιήσει. Σηµαίνει ένα κράτος που ζει µε δανεικά και υποσχέσεις.

Η αντιπολίτευση έχει χρέος να το πει καθαρά: Δεν µπορεί να εγκρίνει Ισολογισµό µε µηδενικά πάγια, απούσες υποχρεώσεις και ψευδή εικόνα δηµοσιονοµικής υγείας. Η Βουλή δεν µπορεί να κλείνει τα µάτια σε ευρήµατα που το ίδιο το Ελεγκτικό Συνέδριο χαρακτηρίζει κρίσιµα. Η κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει -όχι µε συνθήµατα, αλλά µε αριθµούς και διαφάνεια. Θα πρέπει να συµµορφωθεί άµεσα µε το Λογιστικό Πλαίσιο και τις παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να παρουσιάσει αξιόπιστες Οικονοµικές Καταστάσεις.

Η δηµοσιονοµική αξιοπιστία δεν είναι υπόθεση τύπων, είναι υπόθεση Δηµοκρατίας. Και όσο το κράτος κρύβεται πίσω από ουσιωδώς ανακριβής ισολογισµούς, τόσο η εµπιστοσύνη των πολιτών θα διαβρώνεται. Γιατί όταν η πολιτεία δεν λογοδοτεί, η αλήθεια λείπει. Και χωρίς αλήθεια, καµία οικονοµία δεν στέκεται όρθια.

* Βουλευτής Β2 Δυτικού Τοµέα Αθηνών µε τη ΝΙΚΗ