Tου ΝΟΤΗ ΜΑΡΙΑ *
Το πολιτικό σκάνδαλο της χορήγησης νομικής ασυλίας στις πολυεθνικές του φαρμάκου σε σχέση με το κορωνοεμβόλιο αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό ζήτημα αντιπαράθεσης στο επόμενο διάστημα. Και αυτό καθώς με αφορμή την δικαστική εμπλοκή της AstraZeneca ενώπιον της βρετανικής δικαιοσύνης, η κοινή γνώμη εμβρόντητη πληροφορείται ότι σε περίπτωση ευδοκίμησης της ομαδικής αγωγής 51 βρετανών κατά της AstraZeneca, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι υπέστησαν βλάβη στην υγεία τους λόγω εμβολιασμού τους με το κορωνοεμβόλιο της εν λόγω πολυεθνικής, τελικά το αιτούμενο ποσό αποζημίωσης των 100 εκατομμυρίων λιρών δεν θα το πληρώσει η AstraZeneca αλλά η βρετανική κυβέρνηση, δηλαδή οι βρετανοί φορολογούμενοι!!! (www.lifo.gr, 30/4/2024).
Το ίδιο πρόκειται να συμβεί σε ανάλογες περιπτώσεις και στις χώρες της ΕΕ.
Και όμως, το ζήτημα αυτό είχε «περάσει στα ψιλά» παρά τα σποραδικά δημοσιεύματα την εποχή εκείνη.
Από πλευράς μας το ζήτημα της νομικής ασυλίας των πολυεθνικών του φαρμάκου σε σχέση με ενδεχόμενες παρενέργειες στην υγεία των εμβολιασμένων με τα κορωνοεμβόλια αποτέλεσε αντικείμενο εκτεταμένης αρθρογραφίας και από τη στήλη αυτή ήδη από τις αρχές του 2021 (www.notismarias.gr, 21/1/2021).
Μάλιστα έχοντας ο ίδιος εμβολιασθεί με το κορωνοεμβόλιο της AstraZeneca είχα καταθέσει σχετική αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταγγέλλοντας τις πολιτικές ευθύνες της Κομισιόν και των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ για τη χορήγηση νομικής ασυλίας στις πολυεθνικές του φαρμάκου και ειδικότερα στην AstraZeneca σε σχέση με ενδεχόμενες επιπλοκές στην υγεία των εμβολιασμένων από το κορωνοεμβόλιό της.
Ειδικότερα στην από 3/2/2021 αναφορά μου είχα επισημάνει τα παρακάτω:
«H Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην από 27 Αυγούστου 2020 Συμφωνία Προαγοράς (Advance Purchase Agreement –APA) που συνήψε με την AstraZeneca για λογαριασμό των κρατών μελών της ΕΕ άρα και της Ελλάδας συνομολόγησε παράνομα προνόμια υπέρ της παραπάνω εταιρείας παραγωγής εμβολίου κατά του COVID-19 κατά παράβαση του δικαίου της ΕΕ.
Ειδικότερα το Τμήμα 14.1 της παραπάνω Συμφωνίας Προαγοράς προβλέπει ότι τα συμβαλλόμενα κράτη-μέλη της ΕΕ άρα και η Ελλάδα θα αποζημιώνουν και δεν θα επιτρέπουν τη βλάβη (shall indemnify and hold harmless) της AstraZeneca από και έναντι κάθε ζημιάς και υποχρέωσης καθώς και των νομικών εξόδων που προκύπτουν από ή που σχετίζονται με αξιώσεις λόγω θανάτου, σωματικού, ψυχικού ή συναισθηματικού τραύματος, ασθένειας, αναπηρίας ή κατάστασης φόβου για τους παθόντες εμβολιασθέντες καθώς και για κάθε απώλεια ή ζημία της περιουσίας τους ή διακοπή της επιχείρησης του παθόντος ή συγγενικού του προσώπου, απώλειες που σχετίζονται με ή προκύπτουν από τη χρήση ή τη διαχείριση του εμβολίου που αποστέλλεται ή διατίθεται εντός της δικαιοδοσίας των συμβαλλομένων κρατών μελών.
Από τα παραπάνω λοιπόν προκύπτει ότι:
1. Συνομολογείται ρήτρα αποκλεισμού της ευθύνης της εταιρείας μέσω της ρήτρας (hold harmless) για οποιαδήποτε ζημιά στην υγεία ή στην περιουσία των εμβολιαζομένων.
2. Τα συμβαλλόμενα κράτη δηλαδή και η Ελλάδα αναλαμβάνουν την αποζημίωση (shall indemnify) της AstraZeneca για τους παραπάνω λόγους.
Επιπλέον σύμφωνα με το Τμήμα 15.1. της Συμφωνίας Προαγοράς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κάθε ένα από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, άρα και η Ελλάδα, εντός των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, και για λογαριασμό τους, παραιτούνται πάσης αξιώσεώς τους κατά της AstraZeneca που προκύπτει ή σχετίζεται με:
(α) έλλειψη ασφάλειας ή αποτελεσματικότητας του εμβολίου, (με την επιφύλαξη της συμμόρφωσης της AstraZeneca με τους ισχύοντες κανονισμούς της ΕΕ και τις απαιτήσεις για προϊόν ενόψει πανδημίας, που περιορίζεται στην κατασκευή από την AstraZeneca του εμβολίου σύμφωνα με τις ορθές πρακτικές παρασκευής).
(β) χρήση ή χορήγηση του εμβολίου υπό συνθήκες πανδημίας.
Τέλος στο Τμήμα 15.2. της Συμφωνίας Προαγοράς υπονοείται παρά τη λογοκρισία επιπλέον «Περιορισμός ευθύνης για αξιώσεις εκτός από αποζημίωση τρίτων», αναφορικά με τη συνολική ευθύνη της AstraZeneca και των θυγατρικών της σε σχέση με τις αξιώσεις που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, ή οποιεσδήποτε θυγατρικές που ενεργούν για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή των συμμετεχόντων κρατών μελών είτε για παραβίαση της σύμβασης, ή άλλη συμβατική βάση αξίωσης, που προκύπτει από αδικοπραξία (συμπεριλαμβανομένης της αμέλειας) ή άλλως, που προκύπτει υπό την παρούσα συμφωνία.
Ρήτρες
Οι παραπάνω συνομολογηθείσες ρήτρες είναι αντίθετες προς το δίκαιο της ΕΕ και ειδικότερα τόσο προς την Οδηγία 85/374/ΕΟΚ του Συμβουλίου που ρητά καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις της ευθύνης του παραγωγού εμβολίων όσο και την νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ (ΔΕΕ) στην υπόθεση C-621/15 N. W όπου και καθορίστηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις της νομικής ευθύνης των εταιρειών παραγωγών εμβολίων για την αποζημίωση όσων υφίστανται βλάβη στην υγεία τους και ζημία στην περιουσίας τους λόγω παρενεργειών του εμβολίου.
Δεδομένου ότι σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να παραμένει θεματοφύλακας του δικαίου της ΕΕ ακόμη και όταν ενεργεί ως εκπρόσωπος των κρατών μελών με την παρούσα Αναφορά μου καταγγέλλω στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την παραπάνω παράνομη συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και της Ελληνικής κυβέρνησης (η οποία αποδέχθηκε την ως άνω παράνομη συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με παραλείψεις της και πράξεις της στο πλαίσιο της Συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών της ΕΕ, που επισυνάπτεται στην παραπάνω Απόφαση C (2020) 4192 τελικό της 18ης Ιουνίου 2020) και ζητώ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εξετάσει τους λόγους που οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη χορήγηση των παραπάνω παρανόμων προνομίων και ασυλιών στην AstraZeneca καθώς επίσης και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ελληνική κυβέρνηση να πάψουν να παραβιάζουν εν προκειμένω τις επιταγές του δικαίου της ΕΕ.
Το ζήτημα της χορήγησης απαλλαγής από κάθε ευθύνη της AstraZeneca για ενδεχόμενες παρενέργειες του εμβολίου της κατά του COVID-19 στους χιλιάδες ευρωπαίους πολίτες που θα εμβολιασθούν εγείρει κεφαλαιώδη πολιτικά, ηθικά και νομικά ζητήματα και ταυτόχρονα δημιουργεί εύλογα ερωτήματα και ανησυχία στους πολίτες των κρατών μελών που πρόκειται να εμβολιασθούν καθώς διερωτώνται εύλογα για ποιο λόγο χορηγήθηκε απαλλαγή ευθύνης στην AstraZeneca ως παραγωγό του εμβολίου της παρότι είναι γνωστό ότι η ευθύνη του παραγωγού εμβολίου και οι συναφείς αστικές κυρώσεις προβλέπονται από την Οδηγία 85/374/ΕΟΚ.
Τα παραπάνω ερωτήματα εντείνονται καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί μήνες αρνείτο να δώσει στη δημοσιότητα την παραπάνω επίμαχη Συμφωνία Προαγοράς την οποία τελικά έδωσε στη δημοσιότητα λογοκριμένη».
Τελικά ενώ η Επιτροπή Αναφορών σε πρώτη φάση και δη στις 30/6/2021 έκρινε παραδεκτή την αναφορά μου τελικά με διάφορες μεθοδεύσεις στις 10/1/2022 και παρά τις διαμαρτυρίες μου η αναφορά μου με απόφαση της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «περατώθηκε χωρίς καμία συζήτηση»!!!
Τι έχει πλέον να πει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Κομισιόν μετά την αποκάλυψη για ομολογία της ίδιας της AstraZeneca σε δικαστικό έγγραφο ότι το κορωνοεμβόλιό της «ενδέχεται σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις να προκαλέσει TTS θρόμβωση με σύνδρομο θρομβοκυτταροπενίας» (www.lifo.gr, 30/4/2024) και το οποίο μάλιστα η AstraZeneca αποφάσισε να αποσύρει καθώς δήθεν υπάρχει «πλεόνασμα διαθέσιμων επικαιροποιημένων εμβολίων» (www.tanea.gr, 8/5/2024).
* Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ
στο Πανεπιστήμιο Κρήτης,
πρώην Ευρωβουλευτής
