Tου ΝΟΤΗ ΜΑΡΙΑ *
Πέρασαν εννέα και πλέον χρόνια από τότε που ξεκίνησα να γράφω αδιαλείπτως κάθε εβδομάδα στη στήλη αυτή, αρχής γενομένης στις 5 Απριλίου 2015 με το άρθρο «ΟΗΕ και διαγραφή κρατικού χρέους».
Αποχαιρετώντας λοιπόν προσωρινά (;) τους αναγνώστες αυτής της στήλης, όχι βέβαια με δική μου πρωτοβουλία, σκέφτηκα να αναφερθώ για άλλη μια φορά στο ζήτημα της ελεύθερης πρόσβασης στα ΑΕΙ.
Και αυτό μιας και την Πέμπτη 30 Μαΐου δόθηκε το εναρκτήριο λάκτισμα των Πανελληνίων Εξετάσεων για το 2024. Εν μέσω προεκλογικής περιόδου και βεβαίως προεκλογικών εντάσεων και αντεγκλήσεων και για θέματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ιδίως σε σχέση με την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ.
Και όλα αυτά βεβαίως με φόντο τη σκληρή προεκλογική κόντρα για την ακρίβεια που πλήττει τη χώρα καθώς και για τη συνακόλουθη μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, η οποία έχει υποχωρήσει δραματικά ελέω ακρίβειας. Αγοραστική δύναμη η οποία μειώθηκε κι΄ άλλο εντός του 2024, ενώ αναμένεται να πληγεί ανεπανόρθωτα στο επόμενο διάστημα. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά μετεκλογικά βρίσκεται στα σκαριά φοροεπιδρομή με τη βούλα της ΕΕ μιας και η επιβολή του νέου Συμφώνου Σταθερότητας φέρνει λιτότητα και βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή, αύξηση των φόρων και νέα χαράτσια.
Σε πολλά άρθρα μας έχουμε επισημάνει ότι η ανάπτυξη της χώρας και η ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας θα επιτευχθούν με την επένδυση στη γνώση, στις νέες τεχνολογίες και στην καινοτομία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η ναυαρχίδα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος που δεν είναι άλλη από την ίδια την δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Με αφορμή λοιπόν τις πανελλαδικές εξετάσεις που ξεκίνησαν την Πέμπτη, επανέρχομαι για πολλοστή φορά σε σκέψεις και προτάσεις που είχα εκφράσει δημόσια ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, ήδη από το 2008 και οι οποίες επικεντρώνονται στην αναγκαιότητα ενίσχυσης της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων και στην θεσμοθέτηση της ελεύθερης πρόσβασης στα δημόσια ΑΕΙ ενόψει μάλιστα και της δύσκολης οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικογένεια.
Και αυτό γιατί πέραν των άλλων από τους συνολικά 90.000 φετινούς υποψηφίους θα περάσουν στα δημόσια ΑΕΙ 68.851 (www.ipaidia.gr, 29/5/2024). Έτσι οι υπόλοιποι 21.149 θα κατευθυνθούν στα διάφορα ιδιωτικά ΑΕΙ και κολλέγια καταβάλλοντας δίδακτρα.
Προτάσεις
Η προτεινόμενη από την πλευρά μας κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων και η ελεύθερη πρόσβαση στα δημόσια Πανεπιστήμια, αφενός θα αποφορτίσει άμεσα την ελληνική οικογένεια από υλικά και ψυχολογικά βάρη και αφετέρου θα αναζωπυρώσει τα δημιουργικά ταλέντα της νέας γενιάς και θα δώσει προοπτική.
Ειδικότερα:
Τα Γυμνάσια και τα Λύκεια θα πάψουν να είναι εξεταστικά κέντρα. Οι μαθητές θα μπορέσουν να αποκτήσουν ουσιαστικές γνώσεις και δεν θα επικεντρώνονται στην ανάπτυξη μονόπλευρων δεξιοτήτων με μόνο στόχο την επιτυχία στις εξετάσεις.
Οι γονείς θα σταματήσουν να δαπανούν χιλιάδες ευρώ ετησίως σε φροντιστήρια.
Η μετανάστευση στο εξωτερικό Ελλήνων φοιτητών θα περιοριστεί και συνεπώς θα συρρικνωθεί η εκροή κεφαλαίων για σπουδές στο εξωτερικό. Άλλωστε είναι κοινό μυστικό ότι χιλιάδες νέοι μας μεταναστεύουν πλέον στην Κύπρο ή στη Βρετανία όπου έναντι υψηλών διδάκτρων έχουν πρόσβαση στις Σχολές που επιθυμούν. Επιπλέον αρκετές χιλιάδες άλλων νέων μας μεταναστεύουν στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ αλλά και στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Η μείωση της μετανάστευσης στο εξωτερικό για σπουδές θα αμβλύνει, επίσης, το θλιβερό κοινωνικό φαινόμενο της αρπαγής εγκεφάλων, αυτού του σύγχρονου «brain drain».
Οι φοιτητές θα μπορούν να σπουδάζουν στον τόπο κατοικίας τους και δεν θα επιβαρύνεται ο μηνιαίος οικογενειακός προϋπολογισμός με 1000 περίπου ευρώ για κάθε φοιτητή/τρια.
Οι όποιες δαπάνες για τη φοιτητική μέριμνα που βαρύνουν την ελληνική οικογένεια θα καταναλώνονται στο εσωτερικό της χώρας και όχι σε άλλες χώρες.
Το δημόσιο Πανεπιστήμιο και η τριτοβάθμια εκπαίδευση γενικότερα, είναι πυλώνες προόδου και προοπτικής και αδιαμφισβήτητοι αρωγοί για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Όπως υποστηρίξαμε ήδη από τις αρχές του 2008 και επανερχόμαστε ξανά και σήμερα με το άρθρο μας αυτό, θεωρούμε ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για την κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων και την θεσμοθέτηση της ελεύθερης πρόσβασης όλων των αποφοίτων του Λυκείου στη δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση.
Το σύστημα της ελεύθερης πρόσβασης στη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση απαιτείται να οργανωθεί σε επίπεδο Περιφερειών με βάση τους παρακάτω άξονες:
1. Γενναία αύξηση της χρηματοδότησης της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τον κρατικό προϋπολογισμό.
2. Ολοκληρωμένος σχεδιασμός προκειμένου κάθε Περιφέρεια να διαθέτει πλήρως αναπτυγμένα δημόσια τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των Πολυτεχνείων και των Ιατρικών Σχολών.
3. Η ίδρυση και λειτουργία Ιατρικών Σχολών θα πρέπει να συνδυάζεται με λειτουργία αντίστοιχων δημόσιων Περιφερειακών Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων τα οποία όπως αποδείχθηκε, όχι μόνο λόγω κορονοϊού, είναι απαραίτητα για τη στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας.
4. Τα δημόσια ΑΕΙ κάθε Περιφέρειας θα πρέπει να διαθέτουν κάθε χρόνο ίσο τουλάχιστον αριθμό θέσεων εισακτέων με τους απόφοιτους των Λυκείων της συγκεκριμένης Περιφέρειας.
5. Εφαρμογή της αρχής της περιφερειακής προτίμησης σύμφωνα με την οποία οι απόφοιτοι Λυκείων κάθε Περιφέρειας θα έχουν δικαίωμα πρώτης προτίμησης στις Σχολές των δημοσίων ΑΕΙ της Περιφέρειάς τους και υπό την προϋπόθεση ότι φοιτούν σε αντίστοιχο Λύκειο της Περιφέρειας τουλάχιστον επί τριετία προς αποφυγή κατάχρησης της εν λόγω αρχής.
6. Αξιοποίηση της εμπειρίας των άλλων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων σε μεθόδους αξιολόγησης των πρωτοετών φοιτητών προς αντιμετώπιση της αυξημένης ζήτησης σε Σχολές αιχμής.
7. Δωρεάν ενδοπεριφερειακή μετακίνηση των φοιτητών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς προκειμένου να μειωθούν τα κόστη που επωμίζεται η κάθε οικογένεια για δαπάνες φοιτητικής μέριμνας και εγκατάστασης.
8. Είναι προφανές ότι η λειτουργία των δημόσιων Πανεπιστημίων στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη θα πρέπει να οργανωθεί σε μια αντίστοιχη μητροπολιτική βάση και να ενισχυθεί με την ίδρυση και νέων Πανεπιστημίων και νέων Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων.
9. Ανακατανομή των υπηρετούντων μελών ΔΕΠ ορθολογικά με βάση την εντοπιότητα με ταυτόχρονη αύξηση των προσλήψεων μελών ΔΕΠ.
Δυστυχώς όμως, η κυβέρνηση αντί να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση της ελεύθερης πρόσβασης στα δημόσια ΑΕΙ προχώρησε με αντισυνταγματικό bypass στην άρση της συνταγματικής απαγόρευσης ίδρυσης ιδιωτικών και πάσης φύσεως μη- κρατικών πανεπιστημίων, γεγονός το οποίο είχαμε στηλιτεύσει και από τη στήλη αυτή (political, 20/1/2024, σελ.24) εν μέσω των τότε αντιδράσεων της εκπαιδευτικής κοινότητας κατά της ίδρυσης ιδιωτικών ΑΕΙ. Αντιδράσεις οι οποίες είναι βέβαιο ότι θα ενταθούν την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά.
