Μισός αιώνας από το έπος του Βιετνάµ

Toυ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ *

Πριν από µισό αιώνα, ο κόσµος ήταν γεµάτος ελπίδα, για πολλούς λόγους. Στην Ευρώπη ο ψυχρός πόλεµος δεχόταν ισχυρότατο πλήγµα µέσω της Διάσκεψης του Ελσίνκι, δηλαδή της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ), ιδέα της Σοβιετικής Ένωσης, αν και οι τότε ένοικοι του Κρεµλίνου δεν είχαν πλήρως συνειδητοποιήσει τις συνέπειες της και στις χώρες του Συµφώνου Βαρσοβίας. Εκεί, το καλάθι «ανθρώπινα δικαιώµατα» της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι πυροδότησε κινήµατα µη νόµιµα σαν την «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία και την «Χάρτα 77» στην Τσεχοσλοβακία.

Η άλλη υπερδύναµη, δηλαδή οι ΗΠΑ, το 1973, τα µάζεψε οριστικά από το Βιετνάµ, έχοντας υποστεί δεινή ήττα από τον λαό της χώρας αυτής, αλλά και από το πρωτοφανές αντιπολεµικό κίνηµα στο εσωτερικό της και παγκοσµίως. Προηγουµένως, στο Βιετνάµ είχαν ηττηθεί και οι Γάλλοι αποικιοκράτες στο θρυλικό Ντιεν Μπιεν Φου, όπου δίδαξε πολεµική τέχνη ο θρυλικός στρατηγός Γκιαπ.

Από το 1954, το Βιετνάµ ήταν διαιρεµένο σε Βόρειο και Νότιο, µε πρωτεύουσες αντίστοιχα το Ανόι και την Σαϊγκόν, σήµερα Χο Τσι Μινχ. Ενώθηκε το 1975 και µπήκε σε δρόµο ραγδαίας ανάπτυξης, µε µεγάλες αµερικανικές και κινεζικές επενδύσεις.

Στα χρόνια της προεδρίας Νίξον, ο πόλεµος εντάθηκε και επεκτάθηκε σε δύο ακόµα χώρες της Ινδοκίνας, το Λάος και την Καµπότζη, που και εκεί η αµερικανική πολεµική µηχανή ηττήθηκε, µε συνέπεια την επικράτηση και σε αυτές των κοµµουνιστών. Στη δεύτερη, όµως, η εξουσία των «Ερυθρών Χµερ» υπήρξε αιµοσταγής. Αν και εχθρικές µεταξύ τους, η Σοβιετική Ένωση και η Λ.Δ. Κίνας, βρέθηκαν στην ίδια πλευρά, τη σωστή, στον πόλεµο του Βιετνάµ, στηρίζοντας αποφασιστικά την σήµερα ακµάζουσα ασιατική χώρα.

Πόλεµος και Διπλωµατία

Ενδιαφέρον για την παγκόσµια διπλωµατική ιστορία έχει το γεγονός ότι το 1968 ΗΠΑ και Β. Βιετνάµ συµφώνησαν στην έναρξη διαπραγµατεύσεων ειρήνευσης στο Παρίσι, µε τον πόλεµο σε εξέλιξη. Διαπραγµατεύσεις που το 1973 κατέληξαν στην υπογραφή συµφωνίας ειρήνης, µε όρους την αποχώρηση των δυνάµεων των ΗΠΑ και αναγνώριση της ανεξαρτησίας, κυριαρχίας και ενότητας του Βιετνάµ. Επικεφαλής των δύο διαπραγµατευτικών οµάδων ήταν ο Χένρι Κίσινγκερ και ο Λε Ντουκ Θο, τους οποίους απονεµήθηκε και Νόµπελ ειρήνης.

Η συµφωνία υπήρξε ταφόπλακα για το καθεστώς της Σαϊγκόν, που στις 30 Απριλίου 1975 ηττήθηκε κυρίως από το αντάρτικο κίνηµα, µε πρώτη κίνηση να δοθεί στην πόλη το όνοµα του ηγέτη του Β. Βιετνάµ, Χο Τσι Μινχ. Η επανένωση επήλθε τυπικά το 1976.

Ο πόλεµος των ΗΠΑ στο Βιετνάµ κράτησε οκτώ χρόνια 1965-1973, χαρακτηρίστηκε δε «βρώµικος» διότι ξεκίνησε µε προβοκάτσια στον Κόλπο του Τογκίνου και ούτε µπόρεσε να δικαιολογηθεί από διαδοχικούς Προέδρους µε την επίκληση συµφερόντων των ΗΠΑ. Μόνη δικαιολογία, να προστατευθεί το αντικοµµουνιστικό Νότιο Βιετνάµ, έναντι της Λαϊκής Δηµοκρατίας του Βόρειου Βιετνάµ. Το 1995, σηµειώθηκε και η αποκατάσταση διπλωµατικών σχέσεων ΗΠΑ-Βιετνάµ που συνοδεύτηκε από αµερικανικές αποζηµιώσεις και επενδύσεις µεγάλης αξίας.

Η 50η επέτειος από την λήξη του πολέµου στο Βιετνάµ θα έπρεπε να είχε τιµηθεί και στην Ελλάδα, µε πρωτοβουλία δυνάµεων της Αριστεράς και της Προόδου. Θυµίζω ότι το Βιετνάµ έγινε σύµβολο επαναστατικών κινηµάτων, µε πασίγνωστη την φράση του Τσε Γκεβάρα «ένα – δύο – τρία – πολλά Βιετνάµ».

* Υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ