Λάμπρος Παπαδής: Ενας εκλογικός νόµος για την αυτοδιοίκηση που θυµίζει… «Καλλιστεία»

Σε κάποια χωριά της Ελλάδας χρησιµοποιούν πολλές φορές την λαϊκή ρήση που λέει: «Να φάµε δεν έχουµε, να πιούµε δεν έχουµε, λουλούδια για το βάζο…». Αυτό ίσως να ταιριάζει χαρακτηριστικά σε ό,τι έχει να κάνει µε τον νέο εκλογικό νόµο που σχεδιάζει να φέρει η κυβέρνηση στον χώρο της αυτοδιοίκησης. Αναρωτιέται εύκολα κάποιος που ασχολείται σε βασικό επίπεδο µε την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα, αν αυτό είναι το επείγον και αυτό το οποίο πρέπει να µπει σε προτεραιότητα. Σε µια ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση που η κυβέρνηση θα έπρεπε περισσότερο να κοιτάει να κατευθύνει χρηµατοδοτικά εργαλεία στις περιφέρειες και στους δήµους, να διαµοιράζει πιο πλατιά το ΕΣΠΑ, να ξεµπλοκάρει πιο γρήγορα διαδικασίες που έχουν να κάνουν µε τις παραχωρήσεις δηµοσίων εκτάσεων και τη στήριξη των δευτεροβάθµιων διευθύνσεων, όµως αυτό το οποίο θεωρεί η κυβέρνηση σαν προτεραιότητα για την αυτοδιοίκηση και ως δυσεπίλυτο πρόβληµα, είναι ο εκλογικός νόµος.

Αρκετοί Δήµαρχοι – Περιφερειάρχες µέχρι και τις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023 διαµαρτυρήθηκαν είτε άτυπα είτε επίσηµα για το µοντέλο του εκλογικού νόµου, που τους επέβαλε συνεργασίες µε άλλες περιφερειακές και δηµοτικές παρατάξεις, µε αποτέλεσµα όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται να αναγκαστούν να τοποθετήσουν αντιδηµάρχους και αντιπεριφερειάρχες από τη συνεργαζόµενη παράταξη, είτε να µην έχουν πλειοψηφία στο συµβούλιο και να µην µπορούν να εφαρµόσουν όπως ισχυρίστηκαν το προγραµµατικό τους σχέδιο και πλάνο.

 Κουλτούρα συνεργασιών

Καµία κουβέντα βέβαια για όσους και όσες εκλεγµένους δηµοτικούς-περιφερειακούς συµβούλους σε µια νύχτα µετά από έναν χρόνο ή ακόµα και µετά από 6 µήνες άλλαξαν στρατόπεδο και σε µια νύχτα και βρέθηκαν στις δηµοτικές ή περιφερειακές αρχές. Παρόλα αυτά ας σταθούµε σε κάτι δοµικά φιλοσοφικό και µια αρχή νοοτροπίας που θα έπρεπε να διέπει την αυτοδιοίκηση και αυτό είναι η κουλτούρα των συνεργασιών, όπου µονίµως ακούγεται ότι δεν υπάρχει και ειλικρινά θα ήταν κάτι που θα έπρεπε να επιβληθεί ως καθήκον και όχι ως κουλτούρα, γιατί αν δεν µπορεί να υπάρξει η νοοτροπία του καθήκοντος της συνεργασίας και της συνδιαχείρισης στην τοπική αυτοδιοίκηση, στις τοπικές κοινωνίες που αποτελούν το κύτταρο της ζωτικής ενότητας, όχι µόνο ως µοντέλο περιφερειακής συνοχής και σύγκλισης προς το κέντρο αλλά κυρίως ως ζωτική ταυτότητα εθνικής συνοχής, τότε άραγε πού πάµε;

 Η Αθήνα

Έπρεπε λοιπόν να υπάρξει η πτώση ενός κάστρου της κεντρικής διοίκησης, για να ξεκινήσει όχι απλά µια συζήτηση για την αυτοδιοίκηση γενικά αλλά ειδικά για να υπάρξει ένας νόµος που δεν θα φέρει άλλες «απώλειες» στο µέλλον, κι αναφέροµαι στο παράδειγµα των τελευταίων αυτοδιοικητικών εκλογών στο Δήµο Αθηναίων µε την απώλεια του Δήµου από τη Νέα Δηµοκρατία και την εκλογή ως δηµάρχου του Χάρη Δούκα, υπό το πλέγµα συµµαχιών και συνεργασίας την δεύτερη Κυριακή. Μήπως τελικά όλη αυτή η φασαρία για την δεύτερη Κυριακή και τα ψηφοδέλτια που θα θυµίζουν ψηφοδέλτια ψηφοφορίας σε ριάλιτι σόου, γίνεται πρώτον για να µην επαναληφθεί στο µέλλον καµία άλλη «στραβή» να εκλεγεί σε κεντρικό δήµο «δηµοσιονοµικής αρτηρίας» ένα σχήµα ή ένας υποψήφιος µέσω συµµαχιών που δεν θα ανήκει στην κυβερνητική πλευρά και επίσης για να υπάρξει µια πολιτική πριµοδότηση των δηµάρχων – περιφερειαρχών που είτε είναι «γαλάζιοι» από τα γεννοφάσκια τους είτε είναι δηλωµένοι δεξιοί και καλοβλέπουν την πιθανότητα στις επόµενες εκλογές να συνδυάσουν την προεκλογική τους εκστρατεία, µε µια κυβερνητική στήριξη;

 Πόροι

Οι πόροι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επίσηµα αναγγέλλεται ότι στο νέο προϋπολογισµό ξεκινούν από τους πόρους του 2025 που υπολείπονται έξι (6) δισ. ευρώ από τις προβλέψεις του ισχύοντος νόµου 3852/2010. Αναφορικά µε τις αρµοδιότητες δεν δεσµεύεται στην ολοκληρωµένη πρόταση της ΚΕΔΕ για την κοστολόγηση στην άσκηση των υπαρχουσών, των µεταφερόµενων και των µεταφερθεισών αρµοδιοτήτων σύµφωνα µε τις προβλέψεις του Συντάγµατος. Το σύστηµα εποπτείας ενέχει τον κίνδυνο της πελατειακής αντιµετώπισης, µια που είναι εποπτευόµενες υπηρεσίες από την κυβέρνηση παρά τις όποιες βελτιώσεις που µένει να δούµε. Δεν συµπεριλαµβάνει τους Δήµους στον αναπτυξιακό σχεδιασµό παρά µόνο τους αντιµετωπίζει ως παρόχους υπηρεσιών.

 Κατάργηση της δεύτερης Κυριακής

Για να φτάσουµε επίσης και στα ψη-φοδέλτια που προτείνει η κυβέρνηση, µε τη δοµή τους όχι απλά να είναι αλλοπρόσαλλη αλλά επικίνδυνα αστεία… Έχουµε ακούσει ότι η κατάργηση της δεύτερης Κυριακής στην αυτοδιοίκηση θα δώσει ξεκάθαρο πολιτικό µήνυµα στην κάλπη και ότι θα υπάρξει µέσω της καταγραφης της ψηφοφορίας και σαφής συσχέτιση των δυνάµεων που θα σχηµατιστούν στο εκάστοτε δηµοτικό και περιφερειακό συµβούλιο. Η εικόνα όµως των νέων ψηφοδελτίων όπως τα εισηγείται το Υπουργείο Εσωτερικών, τροµάζει τον µέσο φοιτητή πολιτικών επιστηµών του πρώτου έτους.

Η κυβέρνηση εισηγείται τη δηµιουργία ψηφοδελτίων για κάθε δηµοτική – περιφερειακή παράταξη που θα συµµετάσχει µε εναλλακτικές επιλογές από κάτω τους υποψηφίους από τα υπόλοιπα σχήµατα των άλλων παρατάξεων, εν είδει δυνητικής ψήφου και δεύτερης επιλογής ή σκέψης. Ένα σύστηµα δηλαδή ψηφοφορίας «Φρανκενστάιν» που, όπως ισχυρίζεται το Υπουργείο Εσωτερικών και ο κ. Λιβάνιος, θα δώσει την ευκαιρία να καταρτιστούν οι δυνάµεις από την πρώτη Κυριακή, χωρίς τα εκβιαστικά διλήµµατα του δεύτερου γύρου και της συµφεροντολογικές συµµαχίες.

Μιλάµε δηλαδή για µια ψήφο και µια σταυροδοσία που θα βασίζεται στον βιασµό της συνειδησιακής επιλογής του µέσου ψηφοφόρου και κατοίκου της ελληνικής περιφέρειας. Που θα επιλεγεί πάνω πάνω την πρώτη του επιλογή ως ψήφο εµπιστοσύνης στην παράταξη που θέλει και επιθυµεί να κρατήσει τις τύχες της τοπικής κοινωνίας στα χέρια της και στη συνέχεια από κάτω θα δηλώνει τι θα ψήφιζε αν δεν ψήφιζε και στήριζε την πρώτη του επιλογή… Μιλάµε για παράνοια, µια παράνοια που δεν βασίζεται σε κανένα σύστηµα στοιχειώδους εκλογικής λογικής αλλά σε µια ψηφοφορία που θυµίζει περισσότερο τηλεοπτικό ριάλιτι σόου µε ζευγάρια και singles που πάνε εκεί για να γνωριστούν και να ερωτευτούν και µια ψηφοφορία τύπου: «Επέλεξα τον Γιώργο γιατί ταιριάζουν πιο πολύ οι χαρακτήρες µας και επέλεξα την Βίκυ γιατί νοµίζω ότι είναι ο µόνος τρόπος να ζηλέψει η Γιώτα, αλλά στην επόµενη ψηφοφορία θα την επιλέξω να γίνουµε ζευγάρι…».

Η αυτοδιοίκηση έχει άλλες προτεραιότητες και άλλες αγωνίες και δεν έχει ανάγκη από πειράµατα στο κορµί της που θα έρθουν ως πρόβες για µια αλλαγή του εκλογικού νόµου σε επίπεδο εθνικής αντιπροσωπείας, που θα περιστέλλει περισσότερο και εκεί την συµµετοχή και την πολυφωνία στο κοινοβουλευτικό µας σύστηµα.

* Δηµοσιογράφος,

Πολιτικός αναλυτής