Η κοινωνική αντιπολίτευση αναζητά πολιτική έκφραση και προγραµµατική διέξοδο

Tου ΧΑΡΗ ΤΣΙΟΚΑ *

Διανύουµε µια περίοδο πυκνών και παράλληλων πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών. Αυτές αποτυπώνονται όχι µόνο στα δηµοσκοπικά ευρήµατα, αλλά και στο πολιτικό στίγµα που επιχειρούν να εκπέµψουν σήµερα κόµµατα και στελέχη, επιδιώκοντας να υπογραµµίσουν τη δική τους παρουσία και ταυτότητα.

Η κοινωνική αντιπολίτευση, όχι µόνο υπάρχει, αλλά και διευρύνεται. Τα ποσοστά της αναποφάσιστης ψήφου που αγγίζουν το 62%-65% φανερώνουν ένα αυξανόµενο κενό αντιστοίχισης ανάµεσα στις κοινωνικές ανάγκες και την πολιτική τους εκπροσώπηση. Το ζητούµενο, λοιπόν, είναι να αποκτήσει αυτή η κοινωνική δυναµική τη δική της πολιτική έκφραση.

Δύο πολιτικά στίγµατα

Πέρα από το προσωπικό ύφος των παρεµβαινόντων, διακρίνονται σήµερα δύο διαφορετικά πολιτικά στίγµατα που επιχειρούν, µε αντίθετες προσεγγίσεις, να µετασχηµατίσουν την κοινωνική αντιπολίτευση σε πολιτική και εκλογική έκφραση.

Η πρώτη εκδοχή, πίσω από έναν έντονο «αντιµητσοτακισµό», προειδοποιεί για τον κίνδυνο ακυβερνησίας και προτείνει συνεργασίες µέσα από συγκολλήσεις κοµµάτων και παραγόντων. Στοχεύει ουσιαστικά σε µια «καλύτερη διαχείριση της κυβερνησιµότητας», αναζητώντας πολιτικές εκφράσεις που θα µπορούσαν να συνεργαστούν ακόµη και µε τη Νέα Δηµοκρατία, στο όνοµα της συνέχειας. Πρόκειται όµως για µια προσέγγιση που, στην πράξη, αποδέχεται την παραµονή της χώρας στο ίδιο πλαίσιο πολιτικών που όξυναν την κοινωνική και παραγωγική κρίση και συντηρούν τον άνευ όρων ρόλο του «δυτικού συµµάχου».

Η δεύτερη εκδοχή, που κερδίζει έδαφος το τελευταίο διάστηµα, αναδεικνύει την ανάγκη ανασύνθεσης του προοδευτικού χώρου, ώστε η κοινωνική αντιπολίτευση να αποκτήσει ουσιαστική πολιτική φωνή. Μόνο έτσι µπορεί να υπάρξει προγραµµατική διέξοδος εναλλακτικής διακυβέρνησης, ικανής να απαντήσει στις νέες διαιρετικές τοµές που γεννούν οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις, οι τεχνολογικές εξελίξεις και η ανάγκη δίκαιης συµµετοχής της παραγωγικής και κοινωνικής βάσης στα εργαλεία ανάπτυξης και τα αγαθά της κοινωνικής συνοχής.

Το αίτηµα για µια νέα Μεταπολίτευση

Το διακύβευµα πλέον δεν αφορά την επιβίωση των υπαρχόντων κοµµατικών σχηµατισµών, αλλά την ενδυνάµωση διεργασιών για µια νέα Μεταπολίτευση. Μια Μεταπολίτευση που θα καταστήσει σαφές ποια κοινωνική συµµαχία µπορεί να στηρίξει µια πραγµατική πολιτική αλλαγή, ικανή να περιλαµβάνει:

– Την επαναφορά της πολυδιάστατης πολιτικής,

– Την αλλαγή του παραγωγικού και κοινωνικού µοντέλου, µε δίκαιη πρόσβαση στα χρηµατοδοτικά εργαλεία, άρση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων και συµµετοχή όλων στα κοινά αγαθά,

– Τη δηµοκρατική ολοκλήρωση του ρόλου του κράτους, µε ουσιαστική αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση που διαθέτει σταθερούς πόρους και αρµοδιότητες, τουλάχιστον σύµφωνα µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο.

Οι νέες κοινωνικές πραγµατικότητες

Η περίοδος της νέας Μεταπολίτευσης που ήδη διανύουµε έχει διαµορφώσει νέες κοινωνικές και εργασιακές διαστρωµατώσεις. Η επισφαλής εργασία (precariato), η παραγωγική βάση που αποκλείεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις, η νέα γενιά που ωθείται στη µετανάστευση για να επιβιώσει, καθώς και ο πρωτογενής τοµέας που χάνει τα συγκριτικά του πλεονεκτήµατα, συνθέτουν το νέο κοινωνικό τοπίο. Παράλληλα, η χώρα χάνει το πλεονέκτηµά της να εξελιχθεί σε σύγχρονο διαµετακοµιστικό κόµβο συνδυασµένων µεταφορών.

Μια νέα Διακήρυξη

Η νέα Μεταπολίτευση χρειάζεται µια σύγχρονη διακήρυξη, ανάλογη µε εκείνη της 3ης του Σεπτέµβρη. Μια διακήρυξη που δεν θα αφορά τις «συνιστώσες» κοµµάτων, αλλά όλα τα ρεύµατα του προοδευτικού χώρου – χωρίς αποκλεισµούς, χωρίς προϋποθέσεις ρόλων. Μια πρωτοβουλία που θα επιδιώκει σύγχρονες προγραµµατικές επεξεργασίες διακυβέρνησης, ικανές να εµπνεύσουν και να ενώσουν.

Η µεταπολίτευση του 1974 δεν µπορεί να αντιγραφεί – τα δεδοµένα είναι διαφορετικά. Διδάσκει όµως την αξία της συµπόρευσης των πολιτικών ρευµάτων και της αυτοοργάνωσης από µηδενική βάση, ώστε η κοινωνία να ανακτήσει το εργαλείο της πολιτικής για τις πραγµατικές της ανάγκες.

Δια ταύτα

Οι διεργασίες στο κοινωνικοπολιτικό σκηνικό εντείνονται. Γίνεται πλέον επιτακτική η ανάγκη ο προοδευτικός χώρος, η άλλη αριστερά, οι σοσιαλιστικές και οικολογικές δυνάµεις να συνευρεθούν σε σύγχρονους χώρους έκφρασης και συµµετοχής . Για να συµβάλουν στα δεδοµένα της νέας εποχής –µε βάση τις αξίες και τις αρχές τους– σε σύγχρονες προγραµµατικές επεξεργασίες.

Πριν η πολιτική οριστικά ενταφιαστεί στις ορέξεις των οικονοµικών κερδοσκόπων, η κοινωνία πρέπει να ξαναβρεί τη φωνή και το εργαλείο της: την πολιτική.

* πρώην Υπουργός