Γιώργος Σταμάτης: Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, για την καταπολέµηση του κοινωνικού αποκλεισµού

Η διασφάλιση του θεµελιώδους δικαιώµατος της πρόσβασης σε ποιοτική παιδεία για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, πρέπει να αποτελεί βασική πολιτική επιλογή κάθε προοδευτικού, φιλελεύθερου, κοινωνικού κράτους.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο θεσµός των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας αποτέλεσε µια από τις µείζονες δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αποτυπώθηκε στη Λευκή Βίβλο για την εκπαίδευση και κατάρτιση του 1995. Ως νέες δοµές εκπαίδευσης µε προσαρµοσµένους ρυθµούς και µεθοδολογία, αρχικά στόχευσαν στην υποστήριξη ευάλωτων κοινωνικών οµάδων των χωρών της Ευρώπης, που είχαν απωλέσει την «πρώτη ευκαιρία» στην εκπαίδευση, εξαιτίας των συνθηκών κοινωνικού αποκλεισµού που υφίσταντο. Η φιλοσοφία πίσω από την ίδρυση τους, έγκειται στη δηµιουργία ενός καινοτόµου θεσµού στη βάση της ισότητας, δηµοκρατίας και συµπερίληψης. Βασική στόχευση των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας είναι να δοθεί µια δεύτερη ευκαιρία σε όλους, να ασκήσουν το αναφαίρετο δικαίωµα τους σε µια σύγχρονη, ποιοτική παιδεία χωρίς αποκλεισµούς. Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας σήµερα στην Ευρώπη έχουν αναπτυχθεί, έχουν δηµιουργήσει δίκτυα συνεργασίας, ανταλλαγής τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών.

Στην κατεύθυνση αυτήν, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας θεσµοθετήθηκαν στη χώρα µας το 1997 και λειτούργησαν από το 2000, στοχεύοντας στην εναρµόνιση µας µε το ευρωπαϊκό κεκτηµένο στο πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων και της δια βίου µάθησης. Ο θεσµός, γρήγορα αγκαλιάστηκε από την κοινωνία, µε αποτέλεσµα τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας να επεκταθούν σε όλη τη χώρα, αποτελώντας έναν βασικό πυλώνα της διά βίου µάθησης. Με στόχο να καταπολεµήσουν τον κοινωνικό αποκλεισµό, ακόµη και στην πιο στερεοτυπική έκφανση του, λειτουργούν και σε σωφρονιστικά καταστήµατα, παρέχοντας έµπρακτα στους κρατούµενους την ευκαιρία και τα εφόδια να κάνουν ένα νέο ξεκίνηµα στη ζωή τους και να ενταχθούν ευκολότερα στην κοινωνία.

Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας απευθύνονται σε ενήλικες που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση και συνήθως ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές οµάδες. Το έλλειµµα στην εκπαίδευση συνήθως συνδυάζεται µε εξαιρετικά µειωµένες ευκαιρίες πρόσβασης στην απασχόληση και κοινωνική περιθωριοποίηση. Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας έρχονται να σπάσουν το φαύλο αυτόν κύκλο που έχει ως αποτέλεσµα τον κοινωνικό αποκλεισµό. Αποσκοπούν στην επανασύνδεση των ενηλίκων µε την εκπαίδευση και κατάρτιση, την απόκτηση σύγχρονων γνώσεων και δεξιοτήτων που θα συµβάλλουν στην οικονοµική και κοινωνική τους ένταξη, τη βελτίωση των προοπτικών τους για πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας διακρίνονται για τη δηµιουργικότητα, την εξωστρέφεια και την ευελιξία τους, µε προσαρµοσµένο εκπαιδευτικό πλαίσιο στα ενδιαφέροντα και τις εµπειρίες των εκπαιδευοµένων. Εστιάζουν στην βιωµατική µάθηση, την ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων, την ανάπτυξη κινήτρων και ικανοτήτων εκµάθησης και ανάληψης πρωτοβουλίας. Υπό αυτό το πρίσµα, µέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας πραγµατοποιείται σε κοινωνικούς χώρους, στους οποίους διαχέεται γνώση και εµπειρία όπως χώροι εργασίας, τέχνης, πολιτιστικών εκδηλώσεων κ.ά.

Η Κυβέρνηση της ΝΔ, στο πλαίσιο των πολιτικών της για την άρση του εκπαιδευτικού αποκλεισµού και την ενίσχυση της δια βίου µάθησης, αύξησε τα ετήσια ανώτατα όρια δαπανών για τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, στοχεύοντας στην περαιτέρω βελτίωση τους.

Η επένδυση των ευρωπαϊκών χωρών στον θεσµό αυτόν είναι κοµβικής σηµασίας, γιατί τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας αποτελούν µοχλό ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής, συµβάλλοντας στην καταπολέµηση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισµού, χτίζοντας κοινωνίες πιο ανθεκτικές, δίκαιες και συµπεριληπτικές.

* Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ