«Θα µπορούσε να συµβεί, έχουν συµβεί πιο περίεργα πράγµατα», απάντησε ο νέος Αµερικανός Πρόεδρος στο ερώτηµα αν θα φτάσει να επιτρέψει την αποστολή αµερικανικών στρατευµάτων στο Μεξικό, για την καταπολέµηση των καρτέλ ναρκωτικών, µετά το διάταγµα που τα χαρακτηρίζει «τροµοκρατικές οργανώσεις». Εκτός από τους δασµούς και το µεταναστευτικό, τα καρτέλ ναρκωτικών είναι το τρίτο πεδίο αντιπαράθεσης της νέας κυβέρνησης µε το Μεξικό.
Να σηµειωθεί πως τα τρία αυτά ζητήµατα συνδέονται: Μέλη ναρκο-καρτέλ από το Μεξικό και άλλες λατινοαµερικανικές χώρες διεισδύουν στις µεταναστευτικές µάζες που εισρέουν στις ΗΠΑ. Οι δε απειλές Τραµπ για δασµούς, για παράδειγµα στα καναδικά προϊόντα, συνδέονται και µε τον πληµµελή (κατά Τραµπ) έλεγχο της Οτάβα επί των µεταναστευτικών ροών και της διακίνησης ναρκωτικών στα σύνορα. Ακόµα και οι δασµοί έναντι της Κίνας έχουν να κάνουν µε τα ναρκωτικά: «Μιλούµε για δασµούς 10% στην Κίνα βάσει του γεγονότος ότι στέλνουν φαιντανύλη στο Μεξικό και τον Καναδά» δήλωσε ο Τραµπ.
Η φαιντανύλη, ένα συνθετικό οπιοειδές, είναι ένα εθιστικό ναρκωτικό, που οδηγεί σε δεκάδες χιλιάδες θανάτους από υπερβολική δόση κάθε χρόνο στις ΗΠΑ. Τα συστατικά της παράγονται κυρίως στην Κίνα και το Μεξικό. Στην πρώτη τους επικοινωνία που είχαν Τραµπ και Σι, ο Κινέζος Πρόεδρος συµφώνησε να συνεργαστεί µε τις ΗΠΑ για το ζήτηµα, ενώ αντίστοιχη πρόθεση συνεργασίας δήλωσε πως έχει και ο Καναδάς.
Το State Department συνήθως χαρακτηρίζει «τροµοκρατικές» οργανώσεις µε πολιτικό ή τζιχαντιστικό υπόβαθρο. Αντίστοιχη απόφαση για τα καρτέλ έχει λάβει και η κυβέρνηση του Εκουαδόρ, όπου οι συµµορίες ναρκωτικών είναι κυριολεκτικά «κράτος εν κράτει».
Κυρώσεις
Η απόφαση Τραµπ εξουσιοδοτεί τις αµερικανικές αρχές να επιβάλλουν κυρώσεις, ταξιδιωτικούς περιορισµούς, ακόµα και στρατιωτική δράση σε όσους συνδέονται ή βοηθούν τα καρτέλ. Ο ίδιος ο πρώην υπουργός Άµυνας της πρώτης του κυβέρνησης, Μαρκ Έσπερ, στο βιβλίο του «Ιερός Όρκος» είχε αναφέρει ότι ο Τραµπ του ζήτησε να βοµβαρδιστούν τα εργαστήρια των καρτέλ ναρκωτικών στο Μεξικό και οι ΗΠΑ να αποποιηθούν κάθε ευθύνη!
Ο χαρακτηρισµός των καρτέλ ως «τροµοκρατικές οργανώσεις», σηµαίνει επίσης πολυετής κάθειρξη σε περίπτωση οικονοµικής και άλλης υποστήριξης προς αυτά, ακόµα και ισόβια. Με δεδοµένο το πολύπλοκο πλέγµα που συνοδεύει το εµπόριο ναρκωτικών, από τους dealer και τα «βαποράκια», µέχρι τις επιχειρήσεις που ξεπλένουν το ναρκο-χρήµα και τους χρήστες, διευρύνεται ο αριθµός των ατόµων που θα µπορούσαν να βρεθούν στο στόχαστρο των αµερικανικών αρχών για «υποστήριξη στην τροµοκρατία».
Αυτό αφορά βεβαίως και στο ίδιο το κράτος του Μεξικού, το οποίο έχει εδώ και χρόνια καταφύγει σε πολεµικά µέτρα αντιµετώπισης των καρτέλ: Έχει εξουσιοδοτήσει τον στρατό της χώρας να δρα έναντι τους, κάτι που ξεκίνησε από τον συντηρητικό Πρόεδρο Καλδερόν και συνέχισε ο πρώτος αριστερός Πρόεδρος στην ιστορία της χώρας, ο Φελίπε Καλδερόν.
Η πολιτική αυτή απέτυχε, όχι µόνο γιατί η εµπλοκή του στρατού πολλαπλασιάζει τα αιµατηρά αντίποινα των συµµοριτών, αλλά και γιατί υπάρχει χρόνια διαπλοκή των µεξικανικών ενόπλων δυνάµεων και του ίδιου του κράτους µε τα καρτέλ. Τα οποία καρτέλ, κατά τα άλλα, είναι επιφορτισµένος ο µεξικανικός στρατός να πολεµήσει!
Συλλήψεις
Χαρακτηριστικά παραδείγµατα, οι συλλήψεις στις ΗΠΑ του πρώην υπουργού Δηµόσιας Ασφάλειας της κυβέρνησης Καλδερόν, Χενάρο Γκαρσία Λούνα, ο οποίος ήταν στο «pay roll» του διαβόητου ναρκοβαρώνου Ελ Τσάπο και του πρώην υπουργού Άµυνας και στρατηγού του µεξικανικού στρατού Σαλβαδόρ Σιενφουέγιος, ο οποίος πουλούσε «προστασία» στο πανίσχυρο καρτέλ του Μπετράν Λέϊβα, παρέχοντας του πληροφορίες για τις κινήσεις των αµερικανικών αρχών, ακόµα και οχήµατα του µεξικανικού στρατού προς χρήση των διακινητών του! Ο Σιενφουέγιος είχε προηγουµένως βραβευτεί από την Αµερικανική Δίωξη Ναρκωτικών (DEA) για την συνεργασία του στην… καταπολέµηση του εµπορίου ναρκωτικών!
Το δε 2020 ασκήθηκαν διώξεις ακόµα και σε αξιωµατικούς του στρατού για την συνέργεια τους σε ένα φρικτό έγκληµα που είχε σοκάρει την χώρα: Την µαζική δολοφονία 43 φοιτητών το 2014, που είχαν διαπράξει τα µέλη ενός αιµοσταγούς καρτέλ ναρκωτικών, κατ’ εντολή των ίδιων των τοπικών αρχών.
Να σηµειωθεί πως ο Τραµπ στην πρώτη του θητεία είχε άριστες σχέσεις µε τον προκάτοχο και πολιτικό µέντορα της σηµερινής Προέδρου του Μεξικού Κλαούντια Σέινµπαουµ, τον Εµµανουέλ Λόπεζ Οµπραδόρ, τόσο στο µεταναστευτικό, όσο και στην αναθεώρηση της NAFTA, την συµφωνία-ορόσηµο της παγκοσµιοποίησης και του ελεύθερου εµπορίου που είχε υπογραφεί επί Κλίντον. Ο Τραµπ ουδέποτε είχε δει τον Οµπραδόρ ως «Τσάβες του Μεξικού» όπως το αµερικανικό βαθύ κράτος και στην πραγµατικότητα τον προτιµούσε από τους διεφθαρµένους-φιλοαµερικανούς (!) προκατόχους του.
Βεβαίως η Σέινµπαουµ έχει πάρει κάποιες αποστάσεις από πολιτικές του προκατόχου της και θεωρείται πιο αριστερή από τον Οµπραδόρ. Ο χρόνος θα δείξει αν θα έρθει σε σύγκρουση µε τον Τραµπ ή θα επιδιώξει τελικώς έναν συµβιβασµό µαζί του, στην λογική του «κοινού εχθρού», των καρτέλ ναρκωτικών που έχουν µετατραπεί σε «γάγγραινα» για το Μεξικό και τους πολίτες του.
Βεβαίως, «πόλεµο κατά των ναρκωτικών» έχουν κηρύξει και παλαιότερα οι ΗΠΑ, αν και ο παλαιότερος πόλεµος περισσότερο συνδέονταν µε τα ψυχροπολεµικά τους συµφέροντα, είναι ενδεικτικό ότι η ίδια η CIA εµπλέκονταν στο ναρκεµπόριο των αντι-κοµµουνιστών ανταρτών Κόντρας στην Νικαράγουα. Ο τωρινός πόλεµος έχει να κάνει περισσότερο µε την κοσµοθεωρία του νυν Προέδρου, που βάζει υπεράνω όλων την ασφάλεια των ΗΠΑ και των πολιτών της, όπως ακριβώς θα έκανε και ο αγαπηµένος πρόεδρος του Τραµπ, ο Άντριου Τζάκσον, πορτραίτο του οποίου επέστρεψε σε περίοπτη θέση στο Οβάλ Γραφείο…
* Αναλυτής Διεθνών Θεµάτων
