Οπως κάθε σωτήριο έτος, έτσι και το σωτήριον έτος του 2025 αναµένεται να καταφθάσει µε τα δικά του «δώρα» στο εργασιακό και ασφαλιστικό πεδίο. Κάνοντας µια πρώτη αποτίµηση του τι θα πρέπει να αναµένουµε, το πρόσηµο είναι ασφαλώς θετικό, καθώς κυριαρχούν προφανώς οι εξαγγελίες για αυξήσεις των εισοδηµάτων, αν και τα «τέρατα» του πληθωρισµού και της ακρίβειας «καταπίνουν» εύκολα τις όποιες προσαυξήσεις και, κατ’ επέκταση τις προσδοκίες για περαιτέρω βελτίωση της βιοποριστικής ικανότητας των εργαζοµένων και των συνταξιούχων.
Ας πάµε όµως να δούµε κατωτέρω ποιες είναι οµολογουµένως οι κρισιµότερες αυτές µεταβολές:
-
Περαιτέρω αύξηση συντάξεων και µισθών του Δηµοσίου
Μέσα στο 2025 προβλέπονται αύξηση συντάξεων κατά 2,4% και οριζόντια αύξηση των µισθών στο Δηµόσιο, ώστε να ισχύσει εφεξής ένας κατώτατος µισθός για όλους που θα προστατεύει όλους τους εργαζόµενους στον ιδιωτικό τοµέα και στο Δηµόσιο.
-
Αλλαγή τρόπου υπολογισµού των συντάξιµων αποδοχών από το 2025
Η αύξηση των µισθών θα αποτυπώνεται κάθε χρόνο στον Δείκτη Μεταβολής Μισθών, ο µηχανισµός του οποίου θα καθοριστεί µε πόρισµα που αρχίζει να συντάσσει οµάδα εργασίας αποτελούµενη από στελέχη του υπουργείου Εργασίας, και της ΕΛ.ΣΤΑΤ., η οποία συγκροτήθηκε µε απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνου Τσακλόγλου.
Το πόρισµα θα πρέπει να έχει παραδοθεί ως τις 15 Δεκεµβρίου 2024 (καταληκτική ηµεροµηνία), ώστε ο Δείκτης Μεταβολής Μισθών να αρχίσει να εφαρµόζεται στον υπολογισµό των νέων συντάξεων για αιτήσεις που θα υποβληθούν από 1/1/2025.
Φήµες και διαρροές αναφέρουν πως, σε περίπτωση που υπάρξει οποιαδήποτε καθυστέρηση στην παράδοση του πορίσµατος, σαφώς και θα τεθεί ζήτηµα αναστολής της εφαρµογής του (ακόµη και για ολόκληρο το έτος), οπότε θα εξακολουθήσει να ισχύει ο δείκτης τιµών καταναλωτή, γεγονός που ασφαλώς δεν θα ευνοεί τους ασφαλισµένους που σκέπτονταν σοβαρά να καταθέσουν συνταξιοδοτικό αίτηµα το νέο έτος.
Ο δείκτης µεταβολής µισθών τονίζεται ότι θα χρησιµοποιείται για την προσαύξηση των συντάξιµων αποδοχών όσων αποχωρούν από το 2025 και µετά, αλλά και για την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελµατιών από το 2025 και µετά.
Η προσαύξηση των συντάξιµων αποδοχών µε τον πληθωρισµό που ισχύει τώρα θα διατηρηθεί για το διάστηµα 2002-2024.
-
Μείωση ασφαλιστικών εισφορών για µισθωτούς
Από τις αρχές του 2025 µειώνονται οι ασφαλιστικές εισφορές κατά µία επιπλέον ποσοστιαία µονάδα. Τι σηµαίνει αυτό στην πράξη; µειώνεται το λεγόµενο µη µισθολογικό κόστος. Τα τελευταία χρόνια στη χώρα το µη µισθολογικό κόστος έχει ήδη µειωθεί κατά 4,5 ποσοστιαίες µονάδες, οπότε αισίψς οδεύουµε στις 5 ποσοστιαίες µονάδες, άλλη µισή µονάδα δε αναµένεται να µειωθεί το 2027. Σύνολο 6 ποσοστιαίες µονάδες µείωση, την οποία επωφελούνται οι εργοδότες!
-
Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελµατίες/αυτο-απασχολούµενους
Στον αντίποδα της µείωσης των εισφορών για τους µισθωτούς, το Υπουργείο Εργασίας ετοιµάζει νοµοθετική ρύθµιση για την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελµατιών για το 2025, µε βάση τον πληθωρισµό. Οι αυξήσεις αναµένεται να κυµαίνονται από 6 ως 17 ευρώ το µήνα, τις οποίες θα κληθούν να πληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελµατίες από 1.1.2025, σύµφωνα µε τα σενάρια που επεξεργάζονται στο Υπουργείο Εργασίας.
Ο νέος τρόπος προβλέπει ότι οι εισφορές θα υπολογίζονται µε βάση τον Δείκτη Μεταβολής Μισθών, τον οποίο θα καταρτίζει η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Αυτός ο δείκτης θα χρησιµοποιείται και για την ετήσια αναπροσαρµογή των συντάξιµων αποδοχών των ασφαλισµένων. Ωστόσο, αυτό που θα παίξει καθοριστικό ρόλο είναι η αύξηση που θα προταθεί από το πόρισµα καθώς ήδη η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) κάνει λόγο για ανάγκη αύξησης των µέσων µισθών κατά τουλάχιστον 5%, ώστε να ξεπεραστεί η σταθερά προβληµατική πορεία του πληθωρισµού και να ανακουφιστούν τα ελληνικά νοικοκυριά. Μία ανάλογη όµως αύξηση στις εισφορές των µη µισθωτών, θα συνιστούσε σηµαντική επιβάρυνση. Εάν ο δείκτης µισθών δείξει αύξηση 5% τότε ισόποσα θα πρέπει να αυξηθούν οι ασφαλιστικές κατηγορίες των µη µισθωτών.
Και εδώ υπάρχουν φήµες και διαρροές που αναφέρουν πως οι εν λόγω αυξήσεις µπορεί να είναι και σηµαντικά µικρότερες εάν ανασταλεί η εφαρµογή του δείκτη µεταβολής µισθών για το έτος 2025.
-
Νέο τοπίο στη διαµόρφωση του κατώτατου µισθού
Ο νέος µαθηµατικός τύπος που θα υιοθετηθεί θα λαµβάνει υπόψη του τον πληθωρισµό, ιδιαίτερα για τα νοικοκυριά στο χαµηλότερο 20% της εισοδηµατικής κλίµακας, καθώς και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονοµίας, µε βάση αντικειµενικούς δείκτες που θα δηµιουργήσει η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Το αποτέλεσµα από τον αυτόµατο µηχανισµό αναπροσαρµογής του κατώτατου µισθού µέσω του νέου µαθηµατικού τύπου θα τηρείται απαρέγκλιτα και δεν θα υπάρχει κανένα περιθώριο µη εφαρµογής του, όπως κάτι ανάλογο συµβαίνει µε την ετήσια αύξηση των συντάξεων. Ο µαθηµατικός τύπος θα είναι πλήρως δεσµευτικός για τις εκάστοτε κυβερνήσεις και δεν θα επιδέχεται κανένα περιθώριο παρέµβασης, ακόµη και αν η επιτροπή διαβούλευσης, µε τη συµµετοχή όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων και της ΑΔΕΔΥ, τεκµηριωµένα προτείνει διαφορετικό ύψος αποδοχών.
Στο µεσοδιάστηµα 2025-2027, θα συσταθεί µια Επιτροπή Διαβούλευσης, µε τη συµµετοχή όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων και της ΑΔΕΔΥ. Θα συµµετέχουν κανονικά πλέον και οι κοινωνικοί εταίροι και Φορείς της Οικονοµίας (πχ ΕΛΣΤΑΤ, ΤτΕ). Η Επιτροπή αυτή θα διατυπώνει γνώµη µε θεσµικό και ενιαίο τρόπο, κατά τη µεταβατική διαδικασία καθορισµού του κατώτατου µισθού, όπως επίσης και σε περίπτωση που στοιχειοθετείται, από την Επιστηµονική Επιτροπή, παρέκκλιση από τον αυτόµατο µηχανισµό αναπροσαρµογής του κατώτατου µισθού, σε περίπτωση πχ µεγάλων οικονοµικών αναταράξεων. Στόχος της επιτροπής είναι να ξεκινήσει η διαδικασία προσδιορισµού των βασικών αποδοχών, µε το νέο µοντέλο, όσο και αν αυτό επί της ουσίας θα εφαρµοστεί τρία χρόνια αργότερα. Ο στόχος που έχει τεθεί για κατώτατο µισθό 950 ευρώ έως το 2027, εκτιµήθηκε από την Υπουργό Εργασίας ότι είναι απολύτως εφικτός. Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων από το 2028 και µετά περιορίζεται δραστικά, καθώς µόνο θα γνωµοδοτούν, χωρίς να µπορούν ούτε να συνδιαµορφώσουν το ύψος των κατώτατων αµοιβών στη χώρα.
-
Ενίσχυση των συλλογικών διαπραγµατεύσεων
Μετά την πρόσφατη ψήφιση του Ν. 5163/2024 για τον κατώτατο µισθό, το Υπουργείο Εργασίας ξεκινά, σε στενή συνεργασία µε τους κοινωνικούς εταίρους, τον διάλογο για την κατάρτιση και έγκριση του Σχεδίου Δράσης για την ενίσχυση των ΣΣΕ µε αναγκαίες θεσµικές ενέργειες για τη θωράκιση του πλαισίου και αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγµατεύσεις.
-
Επέκταση της ψηφιοποίησης στην κοινωνική ασφάλιση
Θα προχωρήσει έτι περαιτέρω η σε εξέλιξη ψηφιοποίηση του ασφαλιστικού ιστορικού όλων των ασφαλισµένων. Όλες οι καρτέλες ενσήµων µε τις χειρόγραφες αναφορές ψηφιοποιούνται και µε τη βοήθεια της Τεχνητής Νοηµοσύνης όλο αυτό το υλικό γίνεται επεξεργάσιµο για να επιτρέψει τη διαλειτουργικότητα και την ταχύτερη έκδοση συντάξεων. Επίσης, προχωρά και η δηµιουργία Ολοκληρωµένου Πληροφοριακού Συστήµατος.
8. Μειώσεις των κρατήσεων στην ΕΑΣ
Η µείωση των κρατήσεων θα έρθει µέσα από την τιµαριθµοποίηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που πληρώνουν κάθε µήνα οι συνταξιούχοι µε κύρια σύνταξη ή µε άθροισµα κύριων συντάξεων πάνω από 1.400 ευρώ. Η ΕΑΣ θα τιµαριθµοποιηθεί το 2025 και τούτο θα γίνει στα ποσά που αλλάζουν οι κλίµακες µε βάση το ποσοστό αύξησης των συντάξεων. Με αύξηση στις συντάξεις κατά 2,4% για το 2025, θα αυξηθούν αυτόµατα κατά το ίδιο ποσοστό όλες οι κλίµακες της ΕΑΣ.
* Δικηγόρος,
Εργατολόγος,
LL.M Διδάκτωρ Δηµοσίου Δικαίου
