Tου ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΙΣΤΟΛΑ*
Οταν ο ΣΥΡΙΖΑ κατέρρευσε στις διπλές εκλογές του 2023 άρχισε η κρίση ταυτότητας, όπως συνήθως συμβαίνει σε κόμματα ανά τον κόσμο μετά από μεγάλες ήττες. Το πρώτο μετεκλογικό λάθος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πως προχώρησε σε εκλογική αναμέτρηση πριν ολοκληρωθεί η συζήτηση για το τι έφταιξε που έχασε 14 μονάδες μέσα σε δυο εκλογικές αναμετρήσεις. Έτσι πήγε σε εσωκομματικές εκλογές δίχως να έχει βγει ένα κοινό συμπέρασμα, αλλά με τον καθένα να έχει το δικό του. Σε εκείνη την εκλογική αναμέτρηση οι εκλογείς αποφάσισαν να ψηφίσουν τον μόνο υποψήφιο που τους έδινε την ελπίδα ότι μπορούσε να κερδίσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη και να επαναφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ σε τροχιά εξουσίας, τον Στέφανο Κασσελάκη. Δεν κοίταξαν το τι πρέσβευε ιδεολογικά. Τους έφτανε πως τους έδινε την ελπίδα που κανείς άλλος υποψήφιος δεν έκανε.
Ο Κασσελάκης ήταν εξαρχής ξεκάθαρος. Θα προσπαθούσε να φέρει τον ΣΥΡΙΖΑ στα πρότυπα των Δημοκρατικών των Ηνωμένων Πολιτειών. Μια λίμπεραλ αριστερά αμερικάνικου τύπου που λίγη σχέση έχει με την ευρωπαϊκή και την ελληνική αριστερά. Την αριστερά δηλαδή μέσα στην οποία γαλουχήθηκαν τα στελέχη που ανέβασαν τον ΣΥΡΙΖΑ από το 3% στο 36%. Ήταν λοιπόν εξαρχής εξαιρετικά δύσκολη η συγκατοίκηση. Οι αναμενόμενες διαφωνίες που προέκυψαν για την κατεύθυνση του κόμματος, για τον ξένο προς τους περισσότερους στο κόμμα τρόπο ζωής του Στέφανου Κασσελάκη αλλά και, ίσως κυρίως, για τον τρόπο με τον οποίο διεύθυνε το κόμμα έδειχναν μια αξιωματική αντιπολίτευση σε συνεχή κρίση.
Οι ευρωεκλογές του 2023 και το 15% που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βοήθησαν την κατάσταση. Αυτό διότι δεν ήταν ποσοστό που θα μπορούσε να θεωρηθεί επανεκκίνηση για μελλοντική κατάληψη εξουσίας αλλά ταυτόχρονα δεν ήταν και ποσοστό μεγάλης ήττας, ειδικά μετά από μια διάσπαση, ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες αλλαγής προέδρου. Έτσι κύλησε ο χρόνος και φτάσαμε στο καλοκαίρι του 2024, με τον ΣΥΡΙΖΑ να κατέχει μεν τη δεύτερη θέση αλλά να είναι κολλημένος σε χαμηλά ποσοστά. Το κυριότερο δε, ήταν πως δεν έκανε ούτε μπροστά ούτε πίσω στις τοποθετήσεις στην εκλογική αγορά. Δεν ήταν δηλαδή ούτε η σύγχρονη αριστερά που οραματιζόταν ο Κασσελάκης αλλά ούτε πλέον το παραδοσιακό ευρωπαϊκό αριστερό κόμμα που είχε ο Έλληνας ψηφοφόρος συνηθίσει. Ήταν κάτι το ενδιάμεσο. Έτσι όδευε ο ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές στον αυτόματο πιλότο.
Κινήσεις
Οι κινήσεις του προέδρου το τελευταίο διάστημα στο θέμα Πολάκη, η πέμπτη θέση στις δημοσκοπήσεις αλλά και, ενδεχομένως κυρίως, μια πιθανή εκλογή του Χάρη Δούκα στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ ξύπνησαν το ένστικτο επιβίωσης των παραδοσιακών στελεχών του κόμματος. Η τοποθέτηση του Χάρη Δούκα στην εκλογική αγορά είναι κοντά στη δική τους. Έτσι μια, καθόλου απίθανη, εκλογή του στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ σε μια συγκυρία όπου ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν απορροφημένος σε εσωτερικές συγκρούσεις ήταν πολύ πιθανό να σημάνει τη συρρίκνωση, εάν όχι το οριστικό τέλος, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κάποιοι ψηφοφόροι θα πηγαίναν προς το ΠΑΣΟΚ και μια πιθανή προοπτική εξουσίας θα έστρεφε ακόμα περισσότερους προς τα εκεί. Αυτό θα σήμαινε, στην καλύτερη περίπτωση, μια ανίσχυρη διαπραγματευτική ισχύ του ΣΥΡΙΖΑ για ένωση με το ΠΑΣΟΚ ή των στελεχών ξεχωριστά για προσχώρηση στο κόμμα. Στη χειρότερη το προσωπικό πολιτικό τέλος πολλών στελεχών που μεσουράνησαν τα χρόνια της κρίσης.
Έτσι, θεωρώ πως έγινε μια τελευταία προσπάθεια να επανέλθει στη ζωή ο παραδοσιακός ΣΥΡΙΖΑ και έγινε το «εσωτερικό πραξικόπημα» εναντίον του προέδρου του. Το ένστικτο επιβίωσης επικράτησε. Το εάν είναι αργά ή όχι, όπως και το με ποιον αρχηγό θα προσπαθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ να επιβιώσει μέσα στο νέο αυτό εκλογικό περιβάλλον μένει να φανεί. Βρισκόμαστε άλλωστε σε μεταβατική πολιτική περίοδο, ανάμεσα από τη μεταπολίτευση 1.0 και τη μεταπολίτευση 2.0. Το σίγουρο είναι πως οι συνθήκες του πολιτικού πλαισίου έχουν αλλάξει από την εποχή που κυριαρχούσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Εάν επιχειρήσουν να πορευτούν με την παλιά συνταγή θα αποτύχουν. Θα πρέπει λοιπόν να προσαρμοστούν. Διότι όποιος δεν προσαρμόζεται, πεθαίνει.
*Αναλυτής εκλογικής συμπεριφοράς
