«Μπαλώματα» για δύο στρατηγικά προβλήματα

O Μάρτιν Γουλφ το γράφει στους Financial Times πολύ καλά: «είναι καιρός να χαλιναγωγήσουμε τις εισαγωγές του ρωσικού φυσικού αερίου».

Η πραγματικότητα είναι, εξάλλου ότι οι φρικιαστικές εικόνες από το μακελειό σε βάρος αμάχων στη Μπούτσα της Ουκρανίας, όπως επίσης και οι συγκλίνουσες πληροφορίες ότι ίδιο και χειρότερο είναι το σκηνικό στο Χάρκοβο, τη Μαριούπολη και αλλού, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για να συνεχίσουν να τίθενται στην ίδια ζυγαριά οι οικονομικές ανάγκες των ευρωπαϊκών κρατών και η ανάγκη να αποδοκιμαστεί με κάθε τρόπο η διαρκής ρωσική θηριωδία στην Ουκρανία: η Μόσχα πρέπει να πληρώσει και η Ε.Ε. οφείλει να δείξει ότι ακόμη κι αν «καίγεται» για το ρωσικό φυσικό αέριο, συνομιλεί ακόμη με τον πυρήνα των ηθικών αξιών της, που εν πολλοίς συγκροτούν το λεγόμενο «ευρωπαϊκό κεκτημένο».

Βεβαίως, η πραγματικότητα είναι ότι ο επικεφαλής των αναλυτών των Financial Times το γράφει με πολύ προσεκτικό τρόπο, χρησιμοποιώντας το ρήμα «curb», που σημαίνει «χαλιναγωγώ», «οριοθετώ» ή «μετριάζω». Με άλλα λόγια, θα ήταν μάλλον αυτοχειρία στην παρούσα φάση να πατούσε η Ε.Ε. ένα κουμπί και να αποφάσισε να τελειώσει από αύριο το πρωί με το ρωσικό φυσικό αέριο: τότε θα επιβεβαιωνόταν ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Λίντνερ, που επισήμανε ότι αν γινόταν κάτι τέτοιο οι Ευρωπαίοι θα «πονούσαν» πιο πολύ από τη Ρωσία.

Εντάξει, λοιπόν: προφανώς στην παρούσα φάση δεν γίνεται να πατηθεί αυτό το κουμπί. Όμως, απ’ την άλλη πλευρά, το πέμπτο πακέτο κυρώσεων που ανακοίνωσε προχθές, στη σκιά της φρίκης στην Μπούτσα, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν δεν είναι αντίστοιχο με το μέγεθος της θηριωδίας.

Με άλλα λόγια, ζούμε σε μία πολεμική κατάσταση και αυτό το οποίο εδώ και 43 ημέρες κάνει ο Πούτιν είναι τόσο φρικαλέο και εκτός κάθε πλαισίου που δεν μπορεί κανείς στην Ευρώπη να σκέφτεται με ορίζοντα την εξομάλυνση των ευρωρωσικών σχέσεων σε βάθος χρόνου. Η πολεμική κατάσταση απαιτεί πολεμικές λύσεις και η Ευρώπη, ακόμη κι αν υποτεθεί ότι κάποια στιγμή θα βελτιώσει τις σχέσεις της με τον Πούτιν, θα πρέπει να πάρει μία μόνιμη και στρατηγική απόφαση απεξάρτησης από τη Ρωσία σε όλα τα μέτωπα –ενεργειακά, εξαγωγικά, διατροφικά, οικονομικά, γεωπολιτικά. Με άλλα λόγια, η προετοιμασία για την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο δεν μπορεί να έχει τον χαρακτήρα ενός τακτικού ελιγμού, μόνο και μόνο για να βγάλουμε οι Ευρωπαίοι τον επόμενο χειμώνα αν οι σχέσεις με τον Πούτιν παραμείνουν τεταμένες και ο πόλεμος στην Ουκρανία αποδειχθεί ένα μέτωπο που θα σιγοκαίει για καιρό. Αυτή η συζήτηση έχει στρατηγική σημασία –και σε εποχές που η κλιματική κρίση απειλεί, θα πρέπει να γίνει και με «πράσινο τρόπο».

Θα περίμενε, μ’ άλλα λόγια κανείς, να συμπληρωθούν οι μεγαλόστομες διακηρύξεις για εισαγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και η κατασκευή νέων χώρων αποθήκευσής του με ένα «πολεμικό» πρόγραμμα –παναπεί: έκτακτο και επείγον- για κατασκευή φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων. Τα χρήματα υπάρχουν, «κάθονται» στο Ταμείο Ανάκαμψης και η ανάγκη είναι πιο επείγουσα παρά ποτέ. Και αν κανείς σκεφτεί ότι ένα αιολικό ή φωτοβολταϊκό πάρκο θέλει περίπου 1,5 χρόνια για να κατασκευαστεί, ισχύει και εδώ η βασική αρχή των κατασκευαστών: «όπου πέφτουν παραπάνω χρήματα, συντομεύουν τα χρονοδιαγράμματα».

07Εξάλλου, πέραν των μεγαλεπήβολων σχεδίων για τα πάρκα, θα μπορούσε να συγκροτηθεί ένα ειδικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα για «οικογενειακά» φωτοβολταϊκά, των οποίων η εγκατάσταση είναι θέμα μερικών ημερών. Σε απλά ελληνικά, το να εισαγάγουμε τού χρόνου περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από ΗΠΑ, Κατάρ και Αλγερία και να κατασκευάσουμε περισσότερες δεξαμένες αποθήκευσης, ίσως μας διασφαλίσει ότι θα «βγάλουμε» ως Ευρώπη τον χειμώνα 2022-2023. Όμως, δεν λύνει κανένα από τα δύο μείζονα προβλήματα: της στρατηγικής απεξάρτησης από τη Ρωσία και της ενεργειακής μετάβασης σε πράσινη ενέργεια.