Αναλυτής εκλογικής συµπεριφοράς
Το καλοκαίρι του 2023 οι διπλές εθνικές εκλογές δεν έδωσαν απλώς µια µεγάλη νίκη στη Νέα Δηµοκρατία, αλλά και την κατάρρευση του δευτέρου πόλου εξουσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόµµα που αντικατέστησε το ΠΑΣΟΚ στο παραδοσιακό δίπολο, βρέθηκε σε ποσοστά που τον οδηγούσαν µακριά από την διεκδίκηση της εξουσίας. Έτσι για πρώτη φορά από το 1981 η κυριαρχία ενός διπόλου στην πολιτική ζωή του τόπου είχε τεθεί ύπο αµφισβήτηση, καθώς εκείνη περνούσε σε ένα µεταβατικό στάδιο.
Όπως κάθε µετάβαση έτσι και αυτή του πολιτικού σκηνικού της χώρας χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ο τρόπος µε τον οποίο θα παγώσουν πάλι τα νερά της πολιτικής λίµνης της χώρας θα εξαρτηθεί από τις κινήσεις των παικτών που βρίσκονται, ή και θα προσπαθήσουν να εισέλθουν, στο εκλογικό παιχνίδι. Η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ έφερε δύο δεδοµένα. Πρώτον, δηµιούργησε κενό κυβερνητικής εναλλακτικής. Δεύτερον, έδειξε πως το κενό αυτό δε µπορεί να καλυφθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι η αριστερά επέστρεψε στο παραδοσιακό της παιχνίδι, αυτό του διχασµού. Πλέον στα αριστερά της Νέας Δηµοκρατίας, πέρα από το ΠΑΣΟΚ, υπάρχουν πέντε κόµµατα συν το ΚΚΕ. Προσπαθούν όλα να εκπροσωπήσουν ένα εκλογικό κοινό που συρρικνώνεται καθώς οι πολίτες σε όλη τη Δύση στρίβουν συντηρητικά. Υπάρχει δηλαδή υπερπροσφορά προϊόντων.
Η ξεχασµένη εκλογική περιοχή
Στα δεξιά της ΝΔ υπάρχει επίσης κινητικότητα σε αυτή τη µεταβατική περίοδο. Η συνήθως ξεχασµένη εκλογική περιοχή έστειλε τρια κόµµατα στη Βουλή το 2023. Παράλληλα, η άνοδος του συντηρητισµού στην Ευρώπη, σε συνδυασµό µε την στροφή της Νέας Δηµοκρατίας προς άλλες εκλογικές οµάδες, έδωσαν χώρο στα συντηρητικά κόµµατα, τα οποία πλέον φτάνουν δηµοσκοπικά το 20%. Έτσι, υπάρχουν τέσσερα κύρια κόµµατα στο χώρο αυτό, ο οποίος θα µας απασχολήσει στο µέλλον.
Από τα έξι κοινοβουλευτικά κόµµατα του 2019 λοιπόν, υπάρχουν πλέον δώδεκα που διεκδικούν την είσοδό τους στη Βουλή. Μέσα σε αυτό το µεταβατικό σκηνικό νέοι πολιτικοί εµφανίζονται, κόµµατα εκτινάσονται δηµοσκοπικά και έπειτα γρήγορα υποχωρούν. Ο πολιτικός τραχανάς δηλαδή έχει απλωθεί και η αστάθεια βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Κανείς δε µπορεί να προβλέψει εάν όταν επέλθει η σταθερότητα θα βρει τη χώρα σε πολιτικό δίπολο ή εάν θα έχουµε περισσότερους πόλους, γεγονός που θα οδηγήσει τη χώρα σε κυβερνήσεις συνεργασίας.
Κινητικότητα στην Αριστερά
Αυτό είναι το πολιτικό σκηνικό όπως έχει διαµορφωθεί µέχρι σήµερα. Όµως δυο χρόνια µετά την κατάρρευση του δευτέρου πόλου εξουσίας γίνονται κινήσεις, ή για την ακρίβεια ακούγεται πως γίνονται κινήσεις, που µπορούν να οδηγήσουν στο επόµενο στάδιο: στο µάζεµα του πολιτικού τραχανά. Συζητείται πως οι δύο πρώην πρωθυπουργοί (οι κύριο Σαµαράς και Τσίπρας) είναι ένα βήµα πριν τη δηµιουργία πολιτικών κοµµάτων. Στην περίπτωση του κυρίου Τσίπρα ένα τέτοιο ενδεχόµενο θεωρώ πως θα έκανε τη ζωή του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς εξαιρετικά δύσκολη. Ακόµα και εάν τον ΣΥΡΙΖΑ αναλάµβανε ο κύριος Πολάκης, πλέον οι αντισυστηµικοί ψηφοφόροι έχουν επιλέξει τον αντισυστηµικό του στρατοπέδου της αριστεράς στο πρόσωπο της κυρίας Κωνσταντοπούλου. Θα χρειαστεί δηλαδή δικό της σοβαρό λάθος για να ψάξουν εναλλακτική. Από την άλλη η Νέα Αριστερά δεν έδειξε ποτέ πως µπορεί να σταθεί ως αυτόνοµος παίκτης στο πολιτικό παιχνίδι. Ένα κόµµα Τσίπρα θα ήταν η χαριστική βολή. Πιθανότατα το ίδιο ισχύει και για το κόµµα του κυρίου Κασσελάκη που παλεύει µε το όριο του 3%. Ένα κόµµα Τσίπρα µε κεντροαριστερή προσέγγιση των πραγµάτων θα του έβαζε δύσκολα. Τέλος το κόµµα του κυρίου Βαρουφάκη, το οποίο είναι επίσης στο όριο του 3%, έχει περισσότερο έµµεση απειλή καθώς σε µια δηµιουργία ενός διπόλου στην αριστερά (Τσίπρας – Κωνσταντοπούλου) µπορεί να φύγουν ψηφοφόροι προς τη δεύτερη και να αφήσουν και πάλι εκτός Βουλής το ΜεΡΑ25. Η δηµιουργία ενός κόµµατος δηλαδή µπορεί να οδηγήσει στο να µείνουν εκτός Βουλής τέσσερα κόµµατα που διεκδικούν την είσοδό τους.
Το ερώτηµα Σαµαρά
Στην απέναντι πλευρά ένα κόµµα Σαµαρά, εκτός από το ποσοστό που θα κόψει από τη Νέα Δηµοκρατία, (µικρό η µεγάλο µένει να φανεί) θα βάλει δύσκολα σε Νίκη και Φωνή Λογικής καθώς, ειδικά µε το δεύτερο κόµµα, «ψαρεύουν στην ίδια λίµνη». Με τους Σπαρτιάτες να πνέουν τα λοίσθια, το κόµµα που δε θα απειληθεί, ή θα απειληθεί ελάχιστα, από ένα κόµµα Σαµαρά είναι η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου καθώς και έχει κάνει σηµαντικά υψηλή βάση και τα εκλογικά κοινά στα οποία απευθύνεται είναι διαφορετικά. Η δηµιουργία ενός κόµµατος από τον Σαµαρά λοιπόν είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει δύο κόµµατα στο να µην εισέλθουν στη Βουλή (συν τους ήδη εκτός Σπαρτιάτες).
Το βασικό σενάριο λοιπόν, εάν οι δύο πρωθυπουργοί αποφασίσουν να κάνουν κόµµα πριν τις εκλογές, είναι το µάζεµα του πολιτικού τραχανά και η µετεκλογική δηµιουργία τριών διπόλων στο πολιτικό σκηνικό. Ένα στα δεξιά (Ελληνική Λύση – κόµµα Σαµαρά), ένα στο κέντρο (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ) και ένα στα αριστερά (κόµµα Τσίπρα – Πλεύση Ελευθερίας), µε το ΚΚΕ να συνεχίζει να παίζει τον ρόλο του. Το πως θα εξελιχθούν αυτά τα δίπολα µετά το σχηµατισµό κυβέρνησης και τι σχέσεις θα έχουν µεταξύ τους θα έχει ενδιαφέρον. Ας περιµένουµε όµως να δούµε εάν δηµιουργηθούν πρώτα.
