Η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα δηµογραφικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η µείωση των γεννήσεων, σε συνδυασµό µε τη γήρανση του πληθυσµού, δηµιουργεί πιέσεις στο ασφαλιστικό σύστηµα, στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική συνοχή. Η αντιµετώπιση αυτού του φαινοµένου απαιτεί πολυδιάστατες και µακροπρόθεσµες πολιτικές, οι οποίες θα ενισχύσουν τη στήριξη των οικογενειών και θα διευκολύνουν τους νέους να κάνουν παιδιά χωρίς να θυσιάζουν την ποιότητα ζωής τους.
Ο πληθυσµός µειώνεται σταθερά, η γονιµότητα βρίσκεται σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα και η γήρανση του πληθυσµού επιβαρύνει το κοινωνικό κράτος και την παραγωγική βάση της χώρας. Η αντιµετώπιση της υπογεννητικότητας δεν είναι πολυτέλεια, είναι πραγµατική εθνική αναγκαιότητα. Δυστυχώς η Κυβέρνηση της ΝΔ µπορεί στα λόγια να αναγνωρίζει το πρόβληµα και να δηµιούργησε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αλλά στην πράξη δεν έχει µια συνολική πολιτική για την υπογεννητικότητα ούτε κάποιο σχέδιο δηµογραφικής αναστροφής.
Τα παρακάτω δηµογραφικά στοιχεία µιλάνε από µόνα τους:
– Γεννήσεις 2024: 62.624, Θάνατοι 2024: 125.423, σύµφωνα µε τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών.
– Δείκτης γονιµότητας: 1,3 παιδιά ανά γυναίκα (πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης πληθυσµού 2,1),
– Μέση ηλικία απόκτησης πρώτου παιδιού: 31,5 έτη (από τις υψηλότερες στην ΕΕ),
– Πληθυσµός άνω των 65: πάνω από 22%, και αυξάνεται,
– Πληθυσµιακή πρόβλεψη 2050: κάτω από 8,5 εκατοµµύρια, αν δεν αναστραφεί η τάση.
Η χώρα χρειάζεται ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο δηµογραφικής αναστροφής. Παρακάτω παρουσιάζονται πέντε πυλώνες δράσης µε συγκεκριµένα µέτρα:
- ΣΤΑΘΕΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΕΚΝΟΠΟΙΗΣΗ
Το πρώτο µέτρο είναι η αύξηση του επιδόµατος γέννας στα 3.000 € για κάθε παιδί.
Ωστόσο το σηµαντικότερο µέτρο που θα κάνει την διαφορά, είναι η χορήγηση Μηνιαίου επιδόµατος τέκνου, ανεξαρτήτως εισοδήµατος, για κάθε παιδί έως τα 18 έτη, µε προσαύξηση για το δεύτερο και τρίτο παιδί.
Το Κίνηµά µας προτείνει µηνιαίο επίδοµα 200€/µήνα για το πρώτο, 250 € για το δεύτερο, 300 € για το τρίτο και πέραν αυτού.
Η Γερµανία εφαρµόζει αντίστοιχο πρόγραµµα το “Kindergeld”, το οποίο περιλαµβάνει µηνιαίο επίδοµα για κάθε παιδί, ανεξαρτήτως εισοδήµατος, που φτάνει τα 250€ µηνιαίως. Το µέτρο συµβάλλει στην πρόβλεψη οικογενειακού προϋπολογισµού και µειώνει το κόστος τεκνοποίησης.
Η Αυστρία επίσης προσφέρει ανάλογο µηνιαίο επίδοµα τέκνου που προσαυξάνεται όσο µεγαλώνει το παιδί ή αυξάνονται τα παιδιά στην οικογένεια.
Τα πλεονεκτήµατα ενός τέτοιου µέτρου είναι ότι το σταθερό µηνιαίο επίδοµα λειτουργεί ως οικονοµική ασφάλεια για τους γονείς, αφού ενσωµατώνεται στον οικογενειακό προϋπολογισµό ως ένα σταθερό έσοδο. Βοηθά στην κάλυψη καθηµερινών εξόδων και ενισχύει τις φτωχότερες και µεσαίες οικογένειες, χωρίς στιγµατισµό.
- ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑ
- Πρόγραµµα επιδοτούµενων ενοικίων για οικογένειες µε παιδιά,
- Κρατικά εγγυηµένα δάνεια για αγορά πρώτης κατοικίας στις παραµεθόριες περιοχές.
- Αξιοποίηση δηµόσιων ακινήτων για κοινωνική κατοικία (ειδικά σε νησιά και ακριτικές περιοχές).
- ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ
- Επέκταση της άδειας πατρότητας στις 30 ηµέρες µε πλήρεις αποδοχές.
- Γονική άδεια και για τους δύο γονείς, µε οικονοµική κάλυψη τουλάχιστον 50% του µισθού για 6 µήνες.
- Επιχορηγούµενα ευέλικτα ωράρια και τηλεργασία σε γονείς µε παιδιά κάτω των 6 ετών.
- ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
- Δωρεάν βρεφονηπιακοί σταθµοί για όλα τα παιδιά από 6 µηνών έως 4 ετών.
- Δηµιουργία νέων παιδικών σταθµών, ιδίως σε δήµους µε µεγάλο δηµογραφικό κίνδυνο.
- Επιδότηση ιδιωτικής φύλαξης για εργαζόµενες µητέρες χωρίς πρόσβαση σε δηµόσια δοµή.
- ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΛΩΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
- Ειδικό επίδοµα στις µητέρες που αποκτούν από τρία παιδιά και πάνω.
- Τιµητική σύνταξη στις µητέρες που αποκτούν από τέσσερα παιδιά και πάνω.
- Κρατική κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών για µητέρες εκτός αγοράς εργασίας έως το παιδί να φτάσει τα 6 έτη.
- Προσαύξηση των επιδοµάτων ανεργίας ανάλογα µε τον αριθµό των τέκνων.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιµη καµπή. Οι δηµογραφικές τάσεις είναι σαφείς, και η απραξία θα οδηγήσει σε πληθυσµιακή και οικονοµική συρρίκνωση. Δεν υπάρχουν µαγικές λύσεις, αλλά υπάρχουν στοχευµένες πολιτικές, που µπορούν να εφαρµόζονται συνδυαστικά και µε συνέπεια, όπως αυτές που προτείνουµε παραπάνω και υποστηρίζει το Κίνηµά µας.
Η χώρα οφείλει να επενδύσει στην οικογένεια ως εθνική προτεραιότητα – όχι µόνο για να αυξηθούν οι γεννήσεις, αλλά και για να δηµιουργηθεί ένα περιβάλλον στο οποίο οι νέοι θα αισθάνονται ότι µπορούν να χτίσουν το µέλλον τους µε ασφάλεια, στήριξη και προοπτική.
Οι χώρες που επένδυσαν στη στήριξη της οικογένειας βλέπουν ήδη αποτελέσµατα, µε βελτίωση του δείκτη γονιµότητας και της ποιότητας ζωής. Η Ελλάδα οφείλει να επενδύσει σε µια ολοκληρωµένη στρατηγική, που θα συνδυάζει οικονοµικά, κοινωνικά και θεσµικά µέτρα, ώστε να ανατρέψει τη δηµογραφική της πορεία και να δώσει ξανά προοπτική στους νέους και στις οικογένειες.
