Της Μαριαλένας Χαραλαμποπούλου
Πολλές φορές, το αγαπηµένο µας «πιάτο» στο εστιατόριο ή οι αγαπηµένες σπεσιαλιτέ που µαγειρεύουµε στο σπίτι, έχουν ανθρώπινο όνοµα!
Δυστυχώς, δεν γνωρίζουµε πάντα από ποιον πήραν το όνοµά τους τα «διάσηµα πιάτα». Μερικές φορές, το όνοµα αποδίδεται σε αυτόν που εµπνεύστηκε πρώτος το «πιάτο», ενώ άλλες φορές δίνεται τιµής ένεκεν σε κάποια διασηµότητα.
Από βασίλισσες και µπαλαρίνες, τραγουδίστριες και πολιτικούς, ας ανακαλύψουµε ποια πρόσωπα «κρύβονται» πίσω από τα ονόµατα εµβληµατικών πιάτων!
Πίτσα Μαργαρίτα
Η ιταλική πίτσα «Μαργαρίτα» οφείλει το όνοµά της στην βασίλισσα της Σαβοΐας, Μαργαρίτα. H πίτσα είναι «στολισµένη» στα χρώµατα της ιταλικής σηµαίας: πράσινο από τον βασιλικό, λευκό από την µοτσαρέλα, κόκκινο από την σάλτσα ντοµάτας.
Σύµφωνα µε τον θρύλο, η βασίλισσα «κουρασµένη» από την γκουρµέ γαλλική κουζίνα του παλατιού, ζήτησε να δοκιµάσει «την περίφηµη ναπολιτάνικη πίτσα». Έτσι, ο Ραφαέλε Εσποζίτο, σεφ της Pizzeria Brandi, ετοίµασε τρία είδη πίτσας: µία «λευκή», µε ελαιόλαδο, τυρί και βασιλικό, µία µε cecenielle (είδος σαρδέλας) και µία µε βασιλικό, µοτσαρέλα και ντοµάτα.
Η βασίλισσα ενθουσιάστηκε και µε τις τρεις πίτσες όµως ξεχώρισε αυτήν µε την µοτσαρέλα και την ντοµάτα. Έτσι, ο σεφ Εσποζίτο, προς τιµήν της, την ονόµασε «πίτσα Μαργαρίτα».
Σαλάτα του Καίσαρα (Caesar salad)
Ο Σίζαρ Καρντίνι ήταν Ιταλός µετανάστης και ιδιοκτήτης εστιατορίων σε Αµερική και Μεξικό και φηµιζόταν για την µαγειρική του.
Σύµφωνα µε την κόρη του, η διάσηµη «σαλάτα του Καίσαρα» δηµιουργήθηκε όταν στο κατάστηµά του στην Τιχουάνα, στις 4 Ιουλίου του 1924, ξέµεινε από υλικά και για να µην διώξει τους πελάτες του, αυτοσχεδίασε δηµιουργώντας ένα πιάτο µε όσα υλικά του είχαν αποµείνει, δηλαδή µαρούλι, κρουτόν, παρµεζάνα, αυγό, σκόρδο, λάδι και λεµόνι.
Τραγανή, φρέσκια και χορταστική, η σαλάτα του Καίσαρα ετοιµάστηκε µε θεατρικό τρόπο πάνω στο τραπέζι, αποσπώντας την προσοχή των πελατών από τα τυχαία υλικά που χρησιµοποιήθηκαν.
Ήταν µια απροσδόκητη επιτυχία!
Η παραδοσιακή σαλάτα του Καίσαρα ετοιµάζεται πάνω στο τραπέζι, αναδεικνύοντας την φρεσκάδα των συστατικών. Έχει κατακτήσει τα εστιατόρια σε όλο τον κόσµο, από το µπιστρό της γειτονιάς µέχρι τα εστιατόρια µε αστέρια Michelin!
Παρόλο που ονοµάζεται «σαλάτα του Καίσαρα», δεν οφείλει το όνοµά της στον διάσηµο αυτοκράτορα αλλά σε έναν απλό Ιταλό µετανάστη.
Μοσχαρίσιο Καρπάτσιο (Carpaccio)
Το µοσχαρίσιο καρπάτσιο σερβίρεται ως ορεκτικό και είναι ένα πιάτο που αποτελείται από λεπτές φέτες ωµού φιλέτου, συνήθως µοσχαρίσιου. Συνοδεύεται από διάφορα υλικά όπως λεµόνι, ελαιόλαδο, παρµεζάνα, ρόκα και άλλα.
Φηµολογείται ότι δηµιουργήθηκε στο διάσηµο Harry’s Bar της Βενετίας για µια Κόµισσα, της οποίας ο ιατρός είχε συστήσει να τρώει περισσότερο ωµό κρέας.
Η Κόµισσα, επισκέφτηκε το κατάστηµα και ζήτησε ένα πιάτο µε ωµό κρέας. Οι σεφ δηµιούργησαν ένα πιάτο µε ωµό µοσχάρι και κάποια λαχανικά ως βάση.
Επειδή όµως, το άψητο µοσχάρι φαινόταν αρκετά κόκκινο σε σχέση µε αυτό που είχαν συνηθίσει, τους θύµισε τους πίνακες του ζωγράφου Βιτόρε Καρπάτσιο, ο οποίος χρησιµοποιούσε διάφορες αποχρώσεις του κόκκινου στα έργα του.
Έτσι, το πιάτο «καρπάτσιο» πήρε το όνοµά του από τον οµώνυµο ζωγράφο της Αναγέννησης.
Τάρτα Τατέν (Tarte tatin)
Η ανάποδη γαλλική µηλόπιτα, που ακούει στο όνοµα «ταρτ τατέν» δηµιουργήθηκε στην Γαλλία του 19ου αιώνα στο ξενοδοχείο που διηύθυναν δύο αδελφές, η Στεφανί και η Καρολίν Τατέν.
Η ιστορία που έχει επικρατήσει θέλει την Στεφανί να προσπαθεί να φτιάξει µια τάρτα µε µήλα αλλά καθώς έκαψε τα µήλα στο µαγείρεµα, προσπάθησε να σώσει το πιάτο τοποθετώντας την βάση της τάρτας στην κορυφή. Η τάρτα κέρδισε τις εντυπώσεις και έγινε η διάσηµη ανάποδη µηλόπιτα!
Σαχερτόρτε (Sachertorte)
Η βιεννέζικη σπεσιαλιτέ Sachertorte, που θυµίζει σοκολατένιο κέικ µε µαρµελάδα βερίκοκο και σοκολατένιο γλάσο, δηµιουργήθηκε το 1832 από τον ζαχαροπλάστη Φραντς Σάχερ για τον Αυστριακό πολιτικό και διπλωµάτη, Κλέµενς φον Μέτερνιχ. Σύµφωνα µε την ιστορία, ο Σάχερ τότε ήταν ένας 16χρονος µαθητευόµενος σεφ, που του ζητήθηκε να δηµιουργήσει ένα ξεχωριστό επιδόρπιο για τον Μέτερνιχ και τους επισκέπτες του, όταν ο αρχι-σεφ είχε αρρωστήσει. Η συνταγή στέφθηκε από τέτοια επιτυχία, ώστε η 5η Δεκεµβρίου είναι σήµερα στην Αυστρία η «Εθνική Ηµέρα Sachertorte».
Μήλο Granny Smith
Το Γκράνι Σµιθ («γιαγιά Σµιθ»), είναι γνωστό ως πράσινο µήλο ή ξινόµηλο και είναι µια ποικιλία µήλων που πρωτοεµφανίστηκε στην Αυστραλία το 1868. Η ποικιλία πήρε το όνοµά της από την Μαρία Αν Σµιθ, η οποία πολλαπλασίασε την ποικιλία από ένα τυχαίο σπορόφυτο. Το δέντρο πιστεύεται ότι είναι υβρίδιο του Malus sylvestris, του ευρωπαϊκού άγριου µήλου, µε το εξηµερωµένο µήλο Malus domestica ως γονιµοποιητή.
Η πρώτη περιγραφή της προέλευσης του µήλου Granny Smith δηµοσιεύτηκε το 1924 και σύµφωνα µε την ιστορία, η κυρία Σµιθ ανακάλυψε τυχαία αυτή την ποικιλία µήλων. Τα µήλα αυτά άρχισε να τα πουλάει σε έναν πάγκο στην αγορά George Street του Σίδνεϊ, όπου έγιναν δηµοφιλή.
Ο καρπός είναι σκληρός, σφιχτός, µε ανοιχτή πράσινη φλούδα και τραγανή, ζουµερή σάρκα. Η γεύση είναι γλυκόξινη και είναι ιδανικό για µηλόπιτες.
Μανταρίνια Κληµεντίνες
Η ιστορία των µανταρινιών αρχίζει πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια περίπου, στην Κίνα. Λέγεται ότι τα γευστικά αυτά φρούτα, πήραν το όνοµά τους από τους Μανδαρίνους, τους ανώτατους αξιωµατικούς της Κινεζικής Αυτοκρατορίας, εξαιτίας του χρώµατος που είχαν οι στολές τους αλλά και γιατί αντάλλασσαν τα φρούτα αυτά ως δώρα.
Τα µανταρίνια είναι πολύ πλούσια σε κάλιο και βοηθούν στην µείωση της αρτηριακής πίεσης. Επίσης, είναι µια πλούσια πηγή βιταµίνης C, έχουν διαιτητικές ίνες που βελτιώνουν την µικροχλωρίδα του εντέρου και έρευνες έχουν δείξει ότι συµβάλλουν στην ρύθµιση της όρεξης.
Ο πρώτος που εισήγαγε τα µανταρίνια στην χώρα µας, ήταν ο Ρώσος ναύαρχος Λογγίνος Χέιδεν.
Η καλλιέργειά τους στην Ελλάδα καλύπτει έκταση περίπου 70.000 στρεµµάτων και στην πρώτη θέση βρίσκεται η Αργολίδα, µε 19.200 στρέµµατα και ακολουθούν Άρτα, Λακωνία, Χανιά, Κορινθία, Θεσπρωτία, Αιτωλοακαρνανία, Μεσσηνία κ.ά.
Η ποικιλία µανταρινιών «Κληµεντίνες» (Citrus reticulata) πήραν το όνοµα τους από τον Γάλλο ιεραπόστολο Κλεµέντε Ροντιέρ (Clement Rodier) που εντόπισε την συγκεκριµένη ποικιλία στην Αλγερία, στις αρχές του 20ού αιώνα. Πιο συγκεκριµένα, λέγεται ότι ο Κλεµέντε ανακάλυψε στον κήπο του ένα δεντράκι µανταρινιάς και του έδωσε το όνοµά του, βαφτίζοντάς το «κληµεντίνη». Από το Αλγέρι εξαπλώθηκε έπειτα στο Μαρόκο, την Ισπανία, την Ελλάδα και την Μέση Ανατολή. Είναι συνήθως άσπορα, µικρού µεγέθους και είναι διαθέσιµα από τον Νοέµβριο έως τα τέλη Φεβρουαρίου.
Τσάι Earl Grey
Το Earl Grey (Ερλ Γκρέι, δηλ. Κόµης Γκρέι) είναι ίσως ένα από τα πιο διάσηµα αρωµατικά τσάγια στον κόσµο. Η µοναδικότητά του οφείλεται στο έλαιο περγαµόντου, το οποίο του χαρίζει ένα ανάλαφρο άρωµα εσπεριδοειδών.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες και µύθοι µε διάφορες παραλλαγές σχετικά µε το πώς το τσάι πήρε το όνοµά του από τον Κόµη Γκρέι.
Σύµφωνα µε την επικρατέστερη εκδοχή, ένας Κινέζος διπλωµάτης παρουσίασε στον Κάρολο Γκρέι ένα ξεχωριστό µείγµα τσαγιού αρωµατισµένο µε περγαµόντο, το οποίο του άρεσε τόσο πολύ, που αποφάσισε µαζί µε την σύζυγό του, να το σερβίρει στους καλεσµένους τους.
Το τσάι απέκτησε έναν σοφιστικέ χαρακτήρα, καθώς η κατανάλωσή του συνδέθηκε µε τους αριστοκρατικούς κύκλους της Βρετανικής κοινωνίας.
Μια παραλλαγή της ιστορίας, λέει ότι η συνταγή δόθηκε σε έναν διπλωµάτη όταν έσωσε την ζωή ενός Κινέζου εµπόρου τσαγιού από βέβαιο πνιγµό, ενώ ήταν στην Κίνα σε διπλωµατική αποστολή απεσταλµένος από τον πρωθυπουργό Κάρολο Γκρέι.
Ο Κινέζος έµπορος θέλοντας να δείξει ευγνωµοσύνη και να ευχαριστήσει προσωπικά τον διπλωµάτη, του έδωσε την µυστική συνταγή η οποία παραδόθηκε προσωπικά στον πρωθυπουργό όταν επέστρεψε στην Αγγλία.
Τέλος, σύµφωνα µε µια λιγότερο γνωστή εκδοχή, το όνοµα του τσαγιού προέκυψε εντελώς τυχαία! Κινέζοι διπλωµάτες διέταξαν να σταλούν φορτία µαύρου τσαγιού από την Κίνα στην Αγγλία ως δώρο στον Κόµη Γκρέι.
Στο ίδιο πλοίο που ήταν αποθηκευµένα τα φύλλα του µαύρου τσαγιού, ήταν και καρποί από περγαµόντο. Tα φύλλα τσαγιού κατά την διάρκεια του ταξιδιού απορρόφησαν το άρωµα του περγαµόντου µε αποτέλεσµα να γεννηθεί το πολυαγαπηµένο µείγµα Earl Grey!
Σαµπάνια Dom Pérignon
Η Dom Pérignon είναι µια µάρκα σαµπάνιας εκλεκτής ποιότητας, µια «cuvée prestige», που σηµαίνει ότι είναι το κορυφαίο κρασί ενός οίκου και παράγεται µόνο σε εξαιρετικές χρονιές.
Λέγεται ότι πήρε το όνοµά της από τον Βενεδικτίνο µοναχό Ντοµ Πιερ Περινιόν (Dom Pierre Pérignon), ο οποίος έζησε στο Hautviller, στην ιστορική επαρχία της Σαµπάνιας (Champagne) στην Γαλλία.
Ο Περινιόν πέρασε 47 χρόνια της ζωής του στο αβαείο του Saint Pierre, όπου εργάστηκε µε ζήλο και ανέπτυξε πρωτοποριακές τεχνικές για την παραγωγή σαµπάνιας. Το µοναστήρι στο οποίο πέρασε την ενήλικη ζωή του είναι σήµερα ιδιοκτησία του οινοποιείου Dom Pérignon.
Πάβλοβα
Η Πάβλοβα ήταν µια διάσηµη Ρωσίδα µπαλαρίνα που µεσουράνησε τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού. Η µικρή Άννα ήταν πολύ αδύνατη και απείχε πολύ από το κλασικό πρότυπο µπαλαρίνας της εποχής. Οι συµµαθήτριές της την κορόιδευαν, όµως εκείνη δεν το έβαζε κάτω. Με προπόνηση, πειθαρχία και επιµονή, κατάφερε να γίνει πρίµα µπαλαρίνα.
Το 1926, κατά την διάρκεια περιοδείας στην Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία, ο σεφ του ξενοδοχείου όπου διέµενε -σύµφωνα µε τον βιογράφο της- δηµιούργησε πρώτος το γλυκό «πάβλοβα» προς τιµήν της.
Η «πάβλοβα» είναι ένα επιδόρπιο µε βάση την µαρέγκα, µε τραγανό εξωτερικό, που συνήθως γαρνίρεται µε φρούτα και σαντιγί.
Τα υλικά αυτά παρέπεµπαν στο κοστούµι που φο-ρούσε η Πάβλοβα στην περιοδεία της: η µαρέγκα και η σαντιγί θύµιζαν την αέρινη φούστα της, ενώ τα φρούτα αντιπροσώπευαν τα χρωµατιστά σιρίτια που την κοσµούσαν.
Πάστα Σεράνο
Η λαχταριστή σοκολατένια πάστα «Σεράνο» που αγαπούν µικροί και µεγάλοι, πήρε το όνοµά της από την Ροζίτα Σεράνο, το «αηδόνι της Χιλής» που µάγευε την αφρόκρεµα της ελληνικής πολιτικής και καλλιτεχνικής σκηνής στην Αθήνα την δεκαετία του 1950, γοητεύοντας µέχρι και τον Γεώργιο Παπανδρέου!
Η ιστορία της πάστα «Σεράνο» είναι συναρπαστική και ξεκινά την δεκαετία του 1960 από ένα κεντρικό ζαχαροπλαστείο της Φωκίωνος Νέγρη.
Εκεί σύχναζαν καλλιτέχνες και αρτίστες της περιόδου εκείνης και ανάµεσα σε αυτούς, ήταν και η διάσηµη Χιλιανή τραγουδίστρια, Ροζίτα Σεράνο.
Η Ροζίτα εµφανιζόταν σε γνωστά καµπαρέ της πρωτεύουσας ενώ συνδεόταν φιλικά µε διάσηµες τραγουδίστριες όπως η Σοφία Βέµπο. Η Ροζίτα είχε µαγέψει τόσο µε την φωνή της, όσο και µε την εξωτική της οµορφιά τους Αθηναίους της γενιάς εκείνης.
Η ακτινοβολία της ήταν τόσο διαπεραστική που δεν άργησε να γοητεύσει µέχρι και τον ζαχαροπλάστη, ιδιοκτήτη του καταστήµατος στο κέντρο της Αθήνας, ο οποίος βάφτισε την πιο σοκολατένια πάστα µε το όνοµά της!
Αν και το άστρο της τραγουδίστριας έδυσε µέσα σε λίγα χρόνια, η πάστα µε το σιροπιαστό παντεσπάνι, την βελούδινη σοκολατένια µους και το εξωτικό όνοµα έγινε το γλυκό σήµα κατατεθέν των µοντέρνων αστικών ζαχαροπλαστείων σε όλη την χώρα µέχρι και σήµερα.
Κάθε πιάτο, µια ιστορία
Τελικά τι είναι αυτό που κάνει ένα πιάτο διάσηµο; Είναι τα υλικά που το αποτελούν; Το όνοµά του ή µήπως η ιστορία του;
Όπως και να’ χει, είτε το πιάτο που γευόµαστε έχει «ονοµατεπώνυµο» είτε είναι η σπεσιαλιτέ του καλύτερού µας φίλου, αυτό που µετράει είναι να το µοιραζόµαστε µε αγαπηµένα πρόσωπα.
Το «πιάτο» µπορεί να µεταφέρει, εικόνες, χρώµατα, µυρωδιές από άλλες εποχές, να διηγηθεί ιστορίες από γενιά σε γενιά και να αποτελέσει έναν συνδετικό κρίκο ανάµεσα σε διαφορετικούς ανθρώπους.
Έτσι, το φαγητό αποκτά ιδιαίτερη συναισθηµατική αξία και είναι σηµάδι ότι είσαι πραγµατικά ευπρόσδεκτος όταν σου εκµυστηρεύονται το µυστικό για την τέλεια καρυδόπιτα της γιαγιάς!
Πληροφορίες από την Εγκυκλοπαίδεια Britannica
[Britannica.com]
