Εν αναμονή του πορίσματος της τριμελούς επιτροπής ιατροδικαστών για το θάνατο του μικρού Παναγιωτάκη, η 25χρονη Ειρήνη Μουρτζούκου που έχει ομολογήσει τέσσερις δολοφονίες βρεφών, οδηγείται αύριο στον ανακριτή Πάτρας για να απολογηθεί.
Ο συνήγορος της προϊδεάζει για συγκλονιστικές αποκαλύψεις, ενώ οι αρχές ερευνούν την ανάμειξή της και στη δολοφονία του μικρού Παναγιώτη.
Το ψυχολογικό προφίλ της Μουρτζούκου
«Υπάρχει ένα κοινό μοτίβο: μητέρες που δολοφονούν τα παιδιά τους, το ένα μετά το άλλο», τόνισε η σύμβουλος ανθρωπίνων σχέσεων Κική Μερτζάνη, μιλώντας στο ΕΡΤNews και τον Δημήτρη Κοτταρίδη, για τις δύο υποθέσεις παιδοκτονίας που συγκλόνισαν τη χώρα. Όπως επισήμανε, «ο μητρικός δεσμός έχει κατακερματιστεί. Δεν υπάρχει. Από τη στιγμή που αυτό συμβαίνει, αναδύεται το μίσος και ο φθόνος — να σκοτώσω μέχρι αφανισμού».
Σύμφωνα με την κ. Μερτζάνη, οι περιπτώσεις Πισπιρίγκου και Μουρτζούκου δεν μπορούν να ερμηνευτούν με έναν ενιαίο ψυχολογικό όρο ή διάγνωση, καθώς «το φαινόμενο της παιδοκτονίας είναι πολυδιάστατο», αλλά αναδεικνύουν βαθιές διαταραχές στον δεσμό μητέρας–παιδιού και «σιωπηλές» κοινωνικές δυναμικές. «Κανένα παιδί δεν γεννιέται δολοφόνος. Το περιβάλλον, η σιωπή και τα τραύματα διαμορφώνουν τον χαρακτήρα», εξήγησε.
Αναφερόμενη στην κοινωνική ανοχή, υπογράμμισε ότι «δεν είναι ότι δεν φαίνονται τα σημάδια. Δεν τους δίνουμε σημασία» και χαρακτήρισε «κανονικότητα» για τέτοιες οικογένειες τα έντονα συναισθήματα φόβου, θυμού, οργής και μίσους.
Από την πλευρά του, ο ποινικολόγος Γιάννης Βλάχος επεσήμανε ότι η ιδανική εικόνα της ελληνικής οικογένειας δεν ανταποκρίνεται πάντα στην πραγματικότητα. Όπως τόνισε, «ο θεσμός της οικογένειας είναι πολυεπίπεδος και μπορεί να γεννά συγκρούσεις, εντάσεις, ακόμη και παθολογίες. Πρέπει να φύγουμε από το στερεότυπο της εξιδανικευμένης οικογένειας».
Ο ίδιος ζήτησε να ενισχυθούν οι σχολικές και κοινωνικές δομές παρακολούθησης παιδιών με αποκλίνουσες συμπεριφορές, επισημαίνοντας ότι «το να αποφύγουμε ένα φονικό μέσα στους τέσσερις τοίχους μιας κρεβατοκάμαρας, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι εξαιρετικά δύσκολο».
Η κ. Μερτζάνη συμπλήρωσε πως η ευθύνη της κοινωνίας δεν εξαντλείται στην καταδίκη του εγκλήματος: «Πρέπει να αναρωτηθούμε πού ήμασταν πριν την πράξη. Όταν κατακερματίζεται ο μητρικός δεσμός και αναδύεται το μίσος, φτάνουμε στον αφανισμό του άλλου ατόμου».
Τέλος, ο Γιάννης Βλάχος υπενθύμισε την πίεση που δέχονται οι οικογένειες σήμερα και επικαλέστηκε στοιχεία του «Χαμόγελου του Παιδιού», σύμφωνα με τα οποία οι καταγγελίες για βία κατά παιδιών το πρώτο εξάμηνο του 2025 αυξήθηκαν κατά 300%: «Αυτό θα έπρεπε να μας έχει ήδη χτυπήσει καμπανάκι», κατέληξε.
Παράλληλα, για σοβαρές συστημικές αποτυχίες στις Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες της χώρας έκανε λόγο ο ποινικολόγος Γιάννης Βλάχος, μιλώντας στην ίδια εκπομπή εκφράζοντας έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο εγκληματικών ενεργειών που ουδέποτε αποκαλύφθηκαν ή οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη.
Όπως ανέφερε, η υπόθεση της Πάτρας δεν είναι μεμονωμένη: «Μιλάμε ήδη για τρεις γνωστές περιπτώσεις στην ίδια πόλη. Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν κι άλλες στην Πάτρα, πόσο μάλλον πανελλαδικά. Αν επεκταθούμε σε όλες τις ιατροδικαστικές υπηρεσίες της Ελλάδας, τότε ίσως μιλάμε για έναν αριθμό αρκετά υψηλό».
Ο κ. Βλάχος μιλώντας στο ΕΡΤNews και την εκπομπή Σαββατοκύριακο από τις 5 τόνισε ότι οι Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες είναι ταγμένες να συνδράμουν τις δικαστικές αρχές στην αποκάλυψη και τεκμηρίωση των εγκλημάτων, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται να αποτυγχάνουν. «Υπάρχουν ιατροδικαστές με εξαιρετική πορεία, όμως υπάρχει και σοβαρός αριθμός που δεν κάνει τη δουλειά του – είτε λόγω επιστημονικής ανεπάρκειας, είτε λόγω αδιαφορίας, είτε λόγω της νοοτροπίας του Δημοσίου», είπε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος ειδικά στην υπόθεση των τριών παιδιών στην Πάτρα, σημείωσε πως δεν δικαιολογείται η άγνοια μεταξύ των ιατροδικαστών: «Ένας ιατροδικαστής που εξετάζει ένα παιδί, οφείλει να γνωρίζει εάν η ίδια μητέρα έχει χάσει με ύποπτο τρόπο άλλα δύο. Δεν είναι μόνο θέμα πληροφόρησης, αλλά και στοιχειώδους επαγρύπνησης».
«Οι αστοχίες αυτές δεν είναι αθώες. Γίνονται πάνω σε σορούς νεκρών», τόνισε ο κ. Βλάχος, επισημαίνοντας ότι σε τουλάχιστον μία υπόθεση οι ίδιες οι ιατροδικαστικές εκθέσεις αποδείχθηκαν πλήρως άστοχες, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος για τη δικαστική διερεύνηση.
Γαλεντέρης: «Πέντε χρόνια για να διορθωθεί το σύστημα»
Καμπανάκι για τη χρόνια υποστελέχωση και τις ελλείψεις στον ιατροδικαστικό τομέα έκρουσε ο ιατροδικαστής, Δημήτρης Γαλεντέρης, κάνοντας λόγο για κοινά μοτίβα στις πολύκροτες υποθέσεις Πισπιρίγκου και Μουρτζούκου. Όπως είπε, και στις δύο περιπτώσεις, τα παιδιά χάνονταν το ένα μετά το άλλο, ενώ οι ιατροδικαστικές εκθέσεις αποδείχθηκαν ανεπαρκείς ή και λανθασμένες.
«Είναι η δεύτερη φορά που έχουμε το ίδιο μοτίβο. Πρώτα στην υπόθεση Πισπιρίγκου και τώρα στην υπόθεση Μουρτζούκου. Οι εκθέσεις; Δυο λαλούν και δυο χορεύουν», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Γαλεντέρης υποστήριξε ότι η συνολική λειτουργία του συστήματος απαιτεί μακρόχρονη αναδιοργάνωση: «Για να διορθωθεί αυτό το σύστημα και να πούμε ότι δουλεύει σωστά, θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον πέντε χρόνια», τόνισε, εξηγώντας πως η Ελλάδα λειτουργεί με μόλις δύο παθολογοανατομικά εργαστήρια για 10 εκατομμύρια πολίτες.
«Τα αποτελέσματα βγαίνουν μετά από έναν χρόνο. Αυτό είναι καθοριστικό, τόσο για τη διερεύνηση όσο και για να θυμάται ο ιατροδικαστής τι είδε στη νεκροτομή».
Παράλληλα, έκανε λόγο για τραγική υποστελέχωση: «Έχουμε έναν ή δύο ιατροδικαστές για κάθε τρεις νομούς. Η Ελλάδα δεν τελειώνει στην Αθήνα. Στην περιφέρεια η κατάσταση είναι τραγική».
Ο ιατροδικαστής επεσήμανε πως στις δύο υποθέσεις (Πισπιρίγκου – Μουρτζούκου), η Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πάτρας ήταν εμπλεκόμενη, αλλά όχι η μόνη: «Στην περίπτωση της Μουρτζούκου εμπλέκονται και οι υπηρεσίες Αθηνών και Ναυπλίου, με άστοχες εκθέσεις που συνέβαλαν στον θάνατο πέντε παιδιών. Δεν είναι μόνο η Πάτρα το πρόβλημα».
Μιλώντας για την υπόθεση της Κατερίνας, την οποία ανέλαβε, αποκάλυψε: «Το πρώτο πράγμα που διαπίστωσα ήταν ότι υπήρχαν δύο βασικά στοιχεία ανθρωποκτονίας. Αν είχε γίνει σωστή διάγνωση από το δεύτερο παιδί, δεν θα υπήρχαν οι υπόλοιποι τρεις θάνατοι» και πρόσθεσε: «Στις παθολογικές εξετάσεις υπήρχαν ευρήματα ασφυξίας. Δηλαδή, ανθρωποκτονία. Οι ιατροδικαστές όμως είχαν αποκλείσει το ενδεχόμενο αυτό και δώσαμε μάχη επί δέκα μήνες να αντιστρέψουμε το αφήγημα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπήρχε συνολική εικόνα των υποθέσεων, καθώς οι εκθέσεις γίνονταν μεμονωμένα: «Προφανώς δεν γνώριζαν οι ιατροδικαστές για τους προηγούμενους θανάτους. Ο μόνος που είχε ενημερωθεί ότι η ίδια γυναίκα είχε χάσει άλλο παιδί ήταν ο ιατροδικαστής της Αθήνας».
Ο κ. Γαλεντέρης εξήγησε πως οι ιατροδικαστές εξαρτώνται από τα παθολογικά ευρήματα, χωρίς δυνατότητα αξιολόγησης ή επανεξέτασης: «Όταν δεν έχω σαφή αιτία θανάτου από τη νεκροτομή και έρχεται η παθολογική με πέντε ευρήματα, πρέπει να τα αποδεχτώ. Δεν μπορώ να επιπλήξω τον παθολόγο. Το σύστημα δεν το επιτρέπει».
«Εκτός από την έλλειψη υποδομών, φταίει και η εσφαλμένη κλινική εκτίμηση πριν από τον θάνατο. Τα παιδιά ήταν απολύτως υγιή, χωρίς συμπτώματα».
«Ο εισαγγελέας απέκλεισε τους ιατροδικαστές»
Ο ιατροδικαστής χαρακτήρισε ιδιαίτερα σημαντική την απόφαση του εισαγγελέα να παρακάμψει τον κλάδο του: «Στην υπόθεση αυτή, η σύλληψη και η ομολογία έγιναν αφού ο εισαγγελέας διόρισε δύο κλινικούς και δύο παθολόγους, χωρίς να ανατεθεί πραγματογνωμοσύνη σε κανέναν ιατροδικαστή. Ουσιαστικά θεωρηθήκαμε περιττοί».
«Είναι πολύ θλιβερή εικόνα για τον κλάδο μας, όταν η Δικαιοσύνη επιλέγει να μας παρακάμψει γιατί θεωρεί ότι θα μπλέξουμε περισσότερο τα πράγματα».
Σοβαρές καταγγελίες για παραλείψεις και λανθασμένες ιατροδικαστικές εκθέσεις
Αξίζει να σημειωθεί πως σοβαρές καταγγελίες για παραλείψεις και λανθασμένες ιατροδικαστικές εκθέσεις τόσο στην πρόσφατη πολύκροτη υπόθεση της Ειρήνης Μουρτζούκου, όσο και σε προηγούμενες περιπτώσεις παιδικών θανάτων, μεταξύ αυτών και η υπόθεση της Ρούλας Πισπιρίγκου, φαίνεται πως άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου προκειμένου να γίνει αναστολή της λειτουργία της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Πάτρας– με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Γιώργου Φλωρίδη, και ταυτόχρονα να διαταχθεί και προκαταρκτική εξέταση από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών Πατρών, κ. Νικολάου, με στόχο τη διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών ιατροδικαστών που χειρίστηκαν κρίσιμες υποθέσεις.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, τα περιστατικά αυτά αφορούν τυχόν εγκληματικές ενέργειες που δεν είχαν διαγνωστεί αρχικά, προκαλώντας έντονη ανησυχία για την εγκυρότητα των πορισμάτων.
Καταγγελίες έχουν κατατεθεί από την ΠΟΕΔΗΝ, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι επιβεβαίωση σχετικών παραλείψεων δόθηκε και από τον οργανισμό «Το Χαμόγελο του Παιδιού», ο οποίος έχει εμπλακεί σε αρκετές υποθέσεις κακοποίησης και παιδικών θανάτων στην περιοχή.
Τα αδικήματα που ερευνώνται αφορούν μεταξύ άλλων παράβαση καθήκοντος, ψευδή βεβαίωση και έκδοση ψευδών πιστοποιητικών από μέρους των εμπλεκόμενων ιατροδικαστών.
Λόγω της σοβαρότητας της έρευνας, η Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πάτρας θα παραμείνει κλειστή για άγνωστο χρονικό διάστημα, ενώ όλα τα περιστατικά της ευρύτερης περιοχής θα εξυπηρετούνται από την Ιατροδικαστική Υπηρεσία Κορίνθου, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες θα ενισχυθεί άμεσα με επιπλέον προσωπικό και μέσα.
Η υπόθεση αναμένεται να εξεταστεί σε βάθος, με τις εισαγγελικές αρχές να συγκεντρώνουν ήδη κρίσιμο υλικό, ενώ οι φάκελοι των υποθέσεων φυλάσσονται ως αποδεικτικά στοιχεία.
