Η ταυτόχρονη διαπίστωση της λαϊκής αντίδρασης, με αιχμή το φοιτητικό κίνημα, αλλά και της διάρρηξης της όποιας σχέσης των πραξικοπηματιών, με το χώρο προέλευσης τους, τις Ενοπλες Δυνάμεις, με την εκδήλωση του Κινήματος του Ναυτικού, υποχρέωσε τον δικτάτορα να αντιδράσει, αλλά πλέον υπό ασφυκτική πίεση.
Τότε θυμήθηκε και τα περίφημα χρονοδιαγράμματα, με την ενεργοποίηση των αποκαλούμενων «θεσμικών διαταγμάτων», στα οποία έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενη θέση, που προβλέπονταν στο Σύνταγμα του 1968.
Όπως υποστηρίζουν πολλοί ερευνητές της περιόδου, όπως ο Μίμης Ανδρουλάκης, που έχει ασχοληθεί ειδικά με το Κίνημα του Ναυτικού, εκείνο που κυρίως προκάλεσε έκπληξη, αν όχι σοκ, στον Παπαδόπουλο, ήταν αυτή η εκδήλωση, που αποκάλυψε ένα βαθύ χάσμα της χούντας με τις Ενοπλες Δυνάμεις, της οποίας ήταν «σαρξ εκ της σαρκός», καθώς μπορεί το Κίνημα, όπως υποδήλωνε ο τίτλος του, να είχε ως βάση το Πολεμικό Ναυτικό, αλλά σε αυτό είχε μυηθεί μεγάλος αριθμός αξιωματικών, που προέρχονταν και από τα άλλα δυο μεγάλα όπλα.
Το πιο ανησυχητικό για τον ίδιο τον Παπαδόπουλο, που, θα το επαναλάβουμε, κάποιου είδους πολιτική διαίσθηση, ήταν η αποκάλυψη ότι η κίνηση αυτή λειτουργούσε, ως οιονεί αντιστασιακή οργάνωση, επί πολλά χρόνια, σχεδόν αμέσως μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας.
Γι` αυτό και μετά την πρώτη έκπληξη ο Παπαδόπουλος επιχείρησε αυτό που είχε συμφωνήσει, με τους Αμερικανούς και μερίδα του πολιτικού κόσμου, παρασκηνιακά βεβαίως, τέσσερα χρόνια πριν (1969) δηλαδή την οικειοθελή μεταβίβαση της εξουσίας, με συντεταγμένο τρόπο και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, με όρους που θα εξασφάλιζαν την ατιμωρησία των πραξικοπηματιών, ακόμη και τη δυνατότητα τους-ειδικά του Παπαδόπουλου-να πολιτευτούν, αν το επιθυμούσαν.
Τώρα όμως, το 1973, το λεγόμενο τάϊμινγκ είχε χαθεί και οι όποιες κινήσεις, της ηγεσίας της δικτατορίας, γίνονταν υπό ασφυκτική πίεση και την «κλεψύδρα» του χρόνου να τελειώνει. Ειδικά ο Παπαδόπουλος θα το καταλάβαινε προσωπικά πολύ καλά, λίγους μόλις μήνες αργότερα.
Πάντως, ανεξάρτητα από τα παραπάνω, οι εξαγγελίες του δικτάτορα οδηγούσαν σε αυτό που έχει συνηθίσει να ονομάζουμε «πύκνωση του χρόνου», ξεπερνώντας ίσως και ότι θα μπορούσε να αναμένει κανείς, στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.
Η κατάργηση επί παραδείγματι της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας, με έκπτωση του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου και εγκαθίδρυση, ως νέου πολιτεύματος, της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, μπορεί να εκλαμβανόταν και εύλογα ως εμπαιγμός, προερχόταν από όσους κατέλυσαν το δημοκρατικό πολίτευμα και τις ελευθερίες των πολιτών, σε κάθε δε περίπτωση δε μπορούσε να γίνει αποδεκτό, ως μια νόμιμη κατάσταση, όμως στην πράξη διαμόρφωσε μια νέα πολιτική και πολιτειακή πραγματικότητα.
