Σε τροχιά νέας κρίσης μπαίνουν οι σχέσεις Ελλάδας και Λιβύης, μετά την απόφαση της Αθήνας να προχωρήσει σε διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για έρευνες και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε περιοχές νότια της Κρήτης — μια κίνηση που η Τρίπολη χαρακτηρίζει ευθέως «παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων».
Η σχετική ανακοίνωση από τις ελληνικές αρχές διαβιβάστηκε στις 12 Ιουνίου 2025 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των διαδικασιών κοινοποίησης που προβλέπονται από το ευρωπαϊκό και διεθνές θεσμικό πλαίσιο. Ωστόσο, το λιβυκό Υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε με έντονο τρόπο, υποστηρίζοντας πως μέρος των περιοχών που περιλαμβάνονται στη διαδικασία βρίσκεται σε θαλάσσιες ζώνες «υπό αμφισβήτηση», παραπέμποντας εμμέσως πλην σαφώς στο περιεχόμενο του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019.
Σε ανακοίνωσή του, το λιβυκό ΥΠΕΞ κάνει λόγο για «ξεκάθαρη παραβίαση» και προειδοποιεί ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή απαιτεί προηγούμενη συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, «στη βάση του διεθνούς δικαίου». Η ρητορική αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι στη Λιβύη παραμένει ενεργό το δίπολο εξουσίας μεταξύ της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στην Τρίπολη και της Βουλής των Αντιπροσώπων στην ανατολική Λιβύη, υπό τον έλεγχο του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.
Στην Αθήνα, η ανακοίνωση της Τρίπολης δεν προκάλεσε έκπληξη. Αντιθέτως, κυβερνητικές πηγές εκτιμούν πως πρόκειται για μία «προβλέψιμη και σε μεγάλο βαθμό προσχηματική αντίδραση», καθώς η Ελλάδα δραστηριοποιείται αποκλειστικά εντός της δικής της υφαλοκρηπίδας και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), το οποίο η Λιβύη —όπως και η Τουρκία— δεν έχει υπογράψει. «Η χώρα μας ασκεί απολύτως νόμιμα τα κυριαρχικά της δικαιώματα», δηλώνει αρμόδια πηγή, επισημαίνοντας παράλληλα πως η Ελλάδα «παραμένει ανοιχτή στον διάλογο, χωρίς όμως να διαπραγματεύεται την κυριαρχία της».
Το θέμα λαμβάνει και ευρύτερες διαστάσεις, καθώς η ανακοίνωση των ερευνών έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία αναθερμαίνεται το ενδιαφέρον της Βουλής των Αντιπροσώπων για την επίσημη έγκριση του τουρκολιβυκού μνημονίου. Το μνημόνιο αυτό, το οποίο είχε συναφθεί από την κυβέρνηση Σάρατζ το 2019 με την Άγκυρα, παραμένει νομικά μετέωρο, καθώς δεν έχει κυρωθεί από την αρμόδια νομοθετική αρχή. Ωστόσο, οι τελευταίες ενδείξεις από την πλευρά του στρατάρχη Χαφτάρ δείχνουν να οδηγούν προς την επικύρωσή του — εξέλιξη που θα επιδείνωνε περαιτέρω την κατάσταση.
Επιπλέον, η κλιμάκωση αυτή καταγράφεται λίγο πριν την προγραμματισμένη επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη σε Τρίπολη και Βεγγάζη, στις αρχές Ιουλίου. Η ελληνική πλευρά διατηρεί σχέσεις και με τα δύο κέντρα εξουσίας στη Λιβύη, σε μια προσπάθεια να κρατήσει ισορροπίες και να διασφαλίσει ελληνικά συμφέροντα σε μια εύθραυστη γεωπολιτικά περιοχή.
Η Αθήνα, πάντως, στέλνει το μήνυμα πως δεν θα παρασυρθεί σε ρητορική έντασης, αλλά και δεν θα επιτρέψει την αμφισβήτηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων — ιδίως σε μια περιοχή όπου έχει πλέον χαραχθεί ενεργειακή και γεωστρατηγική στρατηγική, με σταθερό προσανατολισμό προς την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε.
