«Οι προοδευτικές δυνάμεις , οι αριστερές και σοσιαλιστικές δυνάμεις, έχασαν τον τρόπο επικοινωνίας με τον λαό» ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας μιλώντας στους New York Times για την Αριστερά.
Ο πρώην πρωθυπουργός υποστήριξε ότι το βασικό πρόβλημα είναι η απουσία οράματος και η αδυναμία της Αριστεράς να πείσει πως η παρουσία της στην εξουσία μπορεί να φέρει πραγματικές αλλαγές. Σήμερα, όπως λέει, ο αγώνας δεν είναι για τον σοσιαλισμό αλλά για τη διάσωση του δημοκρατικού καπιταλισμού από τις απειλές της αυταρχίας και της ολιγαρχίας.
«Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε χάσει το όραμά μας για το μέλλον και την ικανότητά μας να πείσουμε τους ανθρώπους ότι αν οι προοδευτικοί είναι στην κυβέρνηση, το μέλλον τους θα είναι διαφορετικό», υποστήριξε ακόμη ο Αλέξης Τσίπρας και πρόσθεσε: «Πρέπει να το συζητήσουμε αυτό ανοιχτά».
«Πρέπει να αγωνιστούμε όχι για έναν δημοκρατικό σοσιαλισμό, αλλά για έναν δημοκρατικό καπιταλισμό», υποστήριξε.
Αναλυτικά το δημοσίευμα των New York Times:
Είναι μια περίεργη ειρωνεία ότι τα τελευταία χρόνια η εθνικιστική δεξιά έχει γίνει πολύ καλύτερη στα της διεθνούς κοινότητας από ό,τι η φαινομενικά κοσμοπολίτικη αριστερά. Η Συντηρητική Πολιτική Διάσκεψη Δράσης, ή CPAC, έγινε παγκόσμια κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ. Έχει διοργανώσει συγκεντρώσεις στο Ισραήλ, τη Νότια Κορέα, την Ουγγαρία και την Αργεντινή, μεταξύ άλλων χωρών. Οι Αμερικανοί συντηρητικοί έχουν ένα αυξανόμενο πάνθεον διεθνών ηγετών από τους οποίους εμπνέονται , όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, ο Ναγίμπ Μπουκέλε του Ελ Σαλβαδόρ και ο Χαβιέρ Μίλεϊ της Αργεντινής.
Αυτή η δεξιά διεθνής οργάνωση ανταλλάσσει ιδέες. Τα μέλη της υποστηρίζουν το ένα το άλλο πέρα από τα σύνορα. Ένα σταθερό ρεύμα Αμερικανών συντηρητικών στελεχών, συμπεριλαμβανομένου του στρατηγικού αναλυτή με επιρροή Κρις Ρούφο, έχει περάσει από το κυβερνητικό ινστιτούτο της Ουγγαρίας Danube Institute, μαθαίνοντας από το επιτυχημένο ιστορικό της χώρας στη χρήση του κράτους για τη συντριβή των φιλελεύθερων θεσμών. Νωρίτερα φέτος, μέλη του κινήματος MAGA, από τον Alex Jones μέχρι τον αντιπρόεδρο JD Vance, συσπειρώθηκαν γύρω από έναν υπερεθνικιστή Ρουμάνο υποψήφιο πρόεδρο, ο οποίος είχε αποκλειστεί λόγω κατηγοριών για ρωσική ανάμιξη.
Αυτή την εβδομάδα, η εθνικιστική ομάδα Patriots for Europe Foundation διοργάνωσε διάσκεψη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μέλη της δεξιάς κυβέρνησης της Ινδίας, με στόχο την οικοδόμηση μιας συμμαχίας που θα βασίζεται στην «πολιτισμική κυριαρχία» – σε αντίθεση με τα παγκόσμια ανθρώπινα δικαιώματα – και την καταπολέμηση του ισλαμισμού.
Δεν υπάρχει τίποτα συγκρίσιμο με αυτό το παγκόσμιο δίκτυο μεταξύ των προοδευτικών, το οποίο είναι ένα σημάδι της βαθιάς κρίσης της Αριστεράς.
Εν μέρει, το πρόβλημα των προοδευτικών είναι η αδράνεια. Εδώ και δεκαετίες, όταν οι άνθρωποι της Aριστεράς συντονίζονται διασυνοριακά, το κάνουν συχνά μέσω φιλελεύθερων θεσμών: διεθνή όργανα όπως τα Ηνωμένα Έθνη, διεθνείς ΜΚΟ, ακαδημαϊκά συνέδρια. Αυτοί οι θεσμοί τείνουν να ευνοούν μορφές επικοινωνίας που είναι εξαιρετικά εξειδικευμένες και γραφειοκρατικές. (Για να ενταχθούν στην τροχιά του ΟΗΕ, για παράδειγμα, οι φεμινιστικές ομάδες βάσης πρέπει συχνά να μάθουν την ορολογία του: «gender mainstreaming», «S.H.R.H.», «duty-bearers»). «Οι προοδευτικές δυνάμεις , οι αριστερές και σοσιαλιστικές δυνάμεις, έχασαν τον τρόπο επικοινωνίας με τον λαό», μου είπε ο Αλέξης Τσίπρας, ένας αριστερός πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας. Έγιναν, είπε, «πιο συστημικές».
Και τώρα τα συστήματα που στήριξαν την αριστερά -ιδιαίτερα η ακαδημαϊκή κοινότητα και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί- δέχονται συντονισμένη επίθεση. «Η Αριστερά βασίστηκε βασικά σε μια φανταστική άποψη για τη σταθερότητα των θεσμών», δήλωσε ο Subir Sinha, μελετητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ο οποίος έχει μελετήσει τους δεσμούς μεταξύ των ακροδεξιών κινημάτων στην Ινδία και την Ευρώπη. Οι προοδευτικοί, είπε, ούτε προέβλεψαν ούτε σχεδίασαν πώς θα μπορούσαν να απαντήσουν σε ένα κεντρικό ερώτημα της εποχής μας: «Πώς θα κάνετε πολιτική όταν το έδαφος έχει μετατοπιστεί τόσο δραματικά από το κάτω από τα πόδια σας;».
Κάποιος από αυτούς τους σχεδιασμούς έχει αρχίσει τώρα, έστω και καθυστερημένα. Αυτή την εβδομάδα, ο Τσίπρας συγκάλεσε στην Αθήνα ένα συνέδριο προοδευτικών από την Ευρώπη, την Τουρκία, τη Λατινική Αμερική και τις Ηνωμένες Πολιτείες για να συζητήσουν την παγκόσμια κρίση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ήταν η δεύτερη τέτοια συγκέντρωση που διοργάνωσε, και η πρώτη μετά την επανεκλογή του Τραμπ. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς , συμμετέχοντας εξ αποστάσεως. «Οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές σε όλο τον κόσμο έχουν οργανωθεί αποτελεσματικά, και νομίζω ότι είναι καιρός να δημιουργήσουμε ένα διεθνές προοδευτικό σοσιαλιστικό κίνημα, και αυτό είναι ένα βήμα προς τα εμπρός», είπε.
Μια πρόκληση για την Αριστερά είναι να καταλάβει σε τι θα στηριχθεί αυτό το κίνημα. Η Δεξιά έχει μια σαφή εικόνα του κόσμου που θέλει να δημιουργήσει, η οποία φαίνεται ουτοπική στους υποστηρικτές της,
όσο δυστοπική και αν φαίνεται στους υπόλοιπους από εμάς. Έχει την αίσθηση της δυναμικής και του πεπρωμένου. Αυτό είναι που έχασαν οι προοδευτικοί, πρώτα με την πτώση του κομμουνισμού και στη συνέχεια με την παρακμή του φιλελευθερισμού. Ένα από τα αποσπάσματα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ που επαναλαμβάνει πιο συχνά ο Μπαράκ Ομπάμα ήταν το εξής: «Το τόξο του ηθικού σύμπαντος είναι μακρύ, αλλά στρέφεται προς τη δικαιοσύνη». Μέχρι πριν από περίπου μια δεκαετία, φαινόταν, τουλάχιστον σε κοσμοπολίτικους κύκλους, ότι ο κόσμος κινείται αναπόφευκτα προς μεγαλύτερο διαφωτισμό, μεγαλύτερη ισότητα και μεγαλύτερη ολοκλήρωση.
Ειδικά μετά την επανεκλογή του Τραμπ, η αισιοδοξία αυτή έχει εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό. Εκτός από το στις αριστερές παρυφές, όπου οι άνθρωποι εξακολουθούν να τρέφουν χιλιαστικές ελπίδες για επανάσταση, η κυρίαρχη προοδευτική διάθεση μοιάζει με έναν συνδυασμό σύγχυσης και απόγνωσης. «Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε χάσει το όραμά μας για το μέλλον και την ικανότητά μας να πείσουμε τους ανθρώπους ότι αν οι προοδευτικοί είναι στην κυβέρνηση, το μέλλον τους θα είναι διαφορετικό», μου είπε ο Τσίπρας. «Πρέπει να το συζητήσουμε αυτό ανοιχτά».
Ρώτησα τον Τσίπρα αν βλέπει κάποιους παγκόσμιους ηγέτες που σφυρηλατούν ένα μοντέλο που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την αυταρχική απειλή. Ήταν επιφυλακτικός. Ως παιδί, είπε, ήταν μέλος του κομμουνιστικού κινήματος νεολαίας της Ελλάδας. Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, άρχισε να πιστεύει ότι μια κοινωνία δεν μπορεί να είναι ελεύθερη και ισότιμη χωρίς δημοκρατία. Αυτές τις μέρες, είπε, έχει καταλήξει να πιστεύει ότι η κατάστασή μας είναι τόσο άσχημη που, δυστυχώς, «πρέπει να αγωνιστούμε όχι για έναν δημοκρατικό σοσιαλισμό, αλλά για έναν δημοκρατικό καπιταλισμό», σε αντίθεση με την ανερχόμενη ολιγαρχία και την απολυταρχία. Το να καταλάβουμε πώς ένα τέτοιο εγχείρημα μπορεί να αιχμαλωτίσει την κατακερματισμένη προσοχή των ανθρώπων και να μιλήσει στις αδιέξοδες ελπίδες τους θα είναι ένα τεράστιο και δύσκολο εγχείρημα. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό το να γίνουν τα πρώτα μικρά βήματα.
