Στις 28 Ιουνίου 2024, στο απόγειο της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, ο Τζο Μπάιντεν εμφανίστηκε στο πλατό του CNN με αργό και βαρύ βήμα — μια χρυσή ευκαιρία για τον Ντόναλντ Τραμπ, που δεν έχανε ευκαιρία να τον σατιρίσει για το “γεροντίστικο περπάτημά του”.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανυπομονούσε για αυτό το ζωντανό προεκλογικό ντιμπέιτ με τον Τζο Μπάιντεν — τον άνθρωπο που, κατά τη δική του αφήγηση, του είχε «κλέψει» τη νίκη τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Ωστόσο, ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος δεν χρειάστηκε να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια. Ο Μπάιντεν κατέρρευσε μόνος του: έχασε τον ειρμό της σκέψης του, μπέρδεψε τα λόγια του και αντέδρασε αμήχανα.
Την επομένη αυτού του καταστροφικού για τους Δημοκρατικούς ντιμπέιτ, ο Λευκός Οίκος αναγκάστηκε να ανακοινώσει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος ήταν “κουρασμένος” και ότι είχε “κρυολογήσει”.
Ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν είχε πει σε μια συνάντηση στη Βόρεια Καρολίνα: “Είμαι γέρος, αλλά μπορώ να αναλάβω το έργο και να πω την αλήθεια”.
Ήταν όμως ο Τζο Μπάιντεν πραγματικά σε θέση να θέσει υποψηφιότητα και να κυβερνήσει;
Τα περιστατικά αυτά, που μεταδόθηκαν και αναλύθηκαν παγκοσμίως, αναζωπύρωσαν υπόγειες αμφιβολίες στο ήδη διχασμένο στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Τρεις εβδομάδες αργότερα, οι πιέσεις που δέχθηκε από μερίδα του κόμματος τον οδήγησαν στην απόσυρση από την προεδρική κούρσα — μια καθοριστική και επιζήμια αλλαγή υποψηφίου, τόσο κοντά στην τελική ευθεία για το κορυφαίο αξίωμα της χώρας.
Σήμερα, ένα βιβλίο με τίτλο “Original Sin” (“Προπατορικό Αμάρτημα”), διερευνά το παρασκήνιο αυτής της μετάβασης που έφερε τα πάνω κάτω στην προεκλογική εκστρατεία.
Την παραμονή της δημοσίευσής του, η έρευνα είχε ήδη προκαλέσει αναστάτωση στα αγγλοσαξονικά μέσα ενημέρωσης και επιδείνωνε την κρίση στους κόλπους των Δημοκρατικών: ήξερε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, το 2023 και 2024, ότι η υγεία του ήταν επιβαρυμένη και το απέκρυπτε; Στο τέλος της έρευνάς τους, οι συγγραφείς —οι πολιτικοί συντάκτες Τζέικ Τάπερ (CNN) και Άλεξ Τόμσον (Axios)— δηλώνουν πεπεισμένοι πως ναι.
200 συνεντεύξεις
Ο τίτλος του βιβλίου συνοψίζει με σαφήνεια τα συμπεράσματα των συγγραφέων: “Το προπατορικό αμάρτημα – Η παρακμή του προέδρου Μπάιντεν, η συγκάλυψή της και η καταστροφική απόφασή του να είναι ξανά υποψήφιος”. Το εξώφυλλο είναι εξίσου αποκαλυπτικό: μια κοντινή λήψη του Τζο Μπάιντεν, με τα χέρια του να καλύπτουν τα μάτια του.
Οι δύο πολιτικοί δημοσιογράφοι του CNN πήραν συνεντεύξεις από περισσότερους από 200 μάρτυρες, μετά τις εκλογές του 2024, συμβούλους του Λευκού Οίκου, βουλευτές των ΗΠΑ, μέλη ή δωρητές του Δημοκρατικού Κόμματος.
Πολλοί από τους μάρτυρες περιέγραψαν περιστατικά σύγχυσης: ο Μπάιντεν ξεχνούσε ονόματα και πρόσωπα, δυσκολευόταν στην εκτέλεση ορισμένων καθηκόντων, μιλούσε ασυνάρτητα, έχανε τον ειρμό της σκέψης του, είχε δυσκολία στην κίνηση και συχνά έδειχνε αποπροσανατολισμένος. Αυτές οι αδυναμίες έγιναν πιο εμφανείς κατά το δεύτερο μισό της θητείας του, το 2023 και 2024.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η φιλανθρωπική εκδήλωση των Δημοκρατικών που διοργάνωσε ο Τζορτζ Κλούνεϊ. Ο Τζο Μπάιντεν δεν τον αναγνώρισε, παρόλο που γνώριζε προσωπικά τον παγκοσμίου φήμης ηθοποιό εδώ και 15 χρόνια.
Τα σημάδια που είδαμε δημοσίως ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου, λένε οι Τζέικ Τάπερ και Άλεξ Τόμσον. Και γι’ αυτό ρωτούν: πώς κατάφερε ο 80χρονος να κρύψει τη γνωστική και σωματική του παρακμή; Να ολοκληρώσει την προεδρία του; Και να κερδίσει ξανά το χρίσμα των Δημοκρατικών, σε μια κρίσιμη στιγμή για την αμερικανική δημοκρατία;
Η βαρύτητα του χαρακτήρα και του περιβάλλοντος
Με βάση αυτές τις μαρτυρίες, οι δύο δημοσιογράφοι σκιαγράφησαν το πορτρέτο ενός ηλικιωμένου προέδρου, εκτός πραγματικότητας, πεπεισμένου ότι η επανεκλογή του θα έσωζε την πολιτεία από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ και ότι αυτή η νίκη θα ήταν δική του. Έναν 80χρονο που έκρυβε τις αποτυχίες του από τον εαυτό του και από όλους τους άλλους, με την υποστήριξη του στενού του κύκλου.
“Ο Λευκός Οίκος είπε ψέματα όχι μόνο στον Τύπο, αλλά και στο κοινό και στα ίδια τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του… Έλεγε ψέματα στο προσωπικό του Λευκού Οίκου. Έλεγε ψέματα στα Δημοκρατικά μέλη του Κογκρέσου, στους δωρητές, σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης”, λέει ο Τζέικ Τάπερ του CNN.
Στο βιβλίο του, ο Τάπερ επισημαίνει την ευθύνη του στενού κύκλου του Τζο Μπάιντεν.
“Μιλήσαμε με τρεις διαφορετικούς υπουργούς Εξωτερικών. Μας είπαν ότι ο στενός κύκλος του Τζο Μπάιντεν προστάτευσε τον πρόεδρο το 2023 και το 2024. Οι γραμματείς του υπουργικού συμβουλίου δεν ενημέρωναν πλέον καν τον πρόεδρο απευθείας σε τακτική βάση. Αντ’ αυτού, ενημέρωναν βασικούς βοηθούς του Λευκού Οίκου, οι οποίοι στη συνέχεια απευθύνονταν στον κ. Μπάιντεν”.
Ο Λευκός Οίκος έχει σαφώς θέσει σε εφαρμογή μια σκόπιμη στρατηγική για να διασφαλίσει ότι ο Μπάιντεν θα συναντηθεί με όσο το δυνατόν λιγότερους ανθρώπους.
Jake Tapper, CNN.
Όλο και πιο περιορισμένες επαφές
Ο Τάπερ αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα. “Ένας υπουργός δήλωσε πως από τον Οκτώβριο του 2023, το υπουργικό συμβούλιο κρατήθηκε μακριά, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κυρίως άτομα με ρόλο εθνικής ασφάλειας, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Μπλίνκεν και ο υπουργός Άμυνας Όστιν. Και δεν ήταν μόνο τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου που απομακρύνθηκαν από τον πρόεδρο, υπάλληλοι που συναντούσαν τακτικά τον κ. Μπάιντεν δήλωσαν ότι περνούσαν μήνες χωρίς να τον δουν”.
Ο στενός κύκλος του Τζο Μπάιντεν τον “προστάτευσε” λοιπόν μειώνοντας τις επαφές του προέδρου, σημειώνουν οι δύο συγγραφείς, αλλά και περιορίζοντας το όλο και πιο περιορισμένο πρόγραμμά του.
“Η Προεδρία χρειάζεται κάποιον που μπορεί να παρέμβει στις 2 π.μ. σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Γραμματείς του υπουργικού συμβουλίου στην ίδια του την κυβέρνηση μας είπαν ότι από το 2024 δεν μπορούσε κανείς να υπολογίζει πως θα το έκανε αυτό”, σχολιάζει ο Τάπερ του CNN.
Αυτή η έμμεση μετάδοση πληροφοριών και αποφάσεων εγείρει ερωτήματα, επισημαίνει ο δημοσιογράφος του CNN.
“Ο πρώτος υπουργός με τον οποίο μιλήσαμε παραδέχτηκε πως κάποια στιγμή πίστευε ότι αυτοί οι περιορισμοί ήταν υπό έλεγχο. Σίγουρα, ο Πρόεδρος παίρνει τις αποφάσεις, αλλά αν ο στενός του κύκλος τις διαμορφώνει με τέτοιο τρόπο, είναι πραγματικά δική του επιλογή; Ή μήπως τον κατευθύνουν προς συγκεκριμένες αποφάσεις; Ο τρίτος γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου μου εξομολογήθηκε ότι τον προστάτευαν σε κάθε συνάντηση, προσπαθώντας πάντα να τον κρατούν ευχαριστημένο. ‘Μην του το πεις αυτό’, έλεγαν, καθώς ήθελαν να τον προστατεύουν από τα δυσάρεστα νέα.
“Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ βρίσκει την πηγή της σε αυτό το προπατορικό αμάρτημα”
Από πού πηγάζει αυτή η κατάσταση που έχει αποδυναμώσει τον Τζο Μπάιντεν; Ποια είναι η ασθένειά του; Το περιβάλλον του ανακοίνωσε τη διάγνωση μόλις δύο ημέρες πριν από τη δημοσίευση του βιβλίου που έχει ήδη καλυφθεί εκτενώς από τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης. Ο Τζο Μπάιντεν πάσχει από «επιθετικό» καρκίνο του προστάτη, ο οποίος έχει ήδη εξαπλωθεί στα οστά του.
Πότε έγινε αυτή η διάγνωση; Είναι αρκετή για να δικαιολογήσει την ένταση των συμπτωμάτων που παρουσίασε τα τελευταία δύο χρόνια; Οι δύο συγγραφείς δεν κάνουν ιατρικές εικασίες, αλλά επικεντρώνονται στις επιπτώσεις της απόκρυψης της ασθένειας του Τζο Μπάιντεν.
Σύμφωνα με τους δύο δημοσιογράφους, η απόκρυψη της κατάστασης της υγείας του Μπάιντεν από μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος τους οδήγησε να τον επιλέξουν ως υποψήφιό τους, παρά το γεγονός ότι εκείνος δεν ήταν πλέον σε θέση να ανταποκριθεί. Προστατεύοντας τον πρόεδρο, διατήρησαν την πεποίθηση ότι θα ήταν ο κατάλληλος για τη θέση — ως η μόνη εναλλακτική απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ για ακόμη μια φορά.
Η μακροχρόνια αυταπάτη του Τζο Μπάιντεν, που ήταν διαποτισμένη από υπερηφάνεια, είναι το «προπατορικό αμάρτημα», σχολιάζουν οι συγγραφείς του βιβλίου- ένα αρχικό λάθος που, κατά την άποψή τους, άνοιξε το δρόμο για την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, μετά από μια πολύ αργοπορημένη και επιζήμια αλλαγή του Δημοκρατικού υποψηφίου. Αυτό το “προπατορικό αμάρτημα” αποδυνάμωσε την προεκλογική εκστρατεία των Δημοκρατικών, έδωσε την ευκαιρία στον Ντόναλντ Τραμπ να επιστρέψει και, τελικά να οδηγήσει την αμερικανική δημοκρατία σε κρίση. Ακριβώς επειδή ο Τζο Μπάιντεν πίστευε ότι μπορούσε να τη σώσει.
Για τους Δημοκρατικούς, η κυκλοφορία του νέου βιβλίου έρχεται καθώς το κόμμα αγωνίζεται να ανακτήσει την ανάσα του μετά την ήττα και να αντιδράσει απέναντι στην κυβέρνηση Τραμπ.
Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει σήμερα (20/05) στις ΗΠΑ και αναμένεται να σχολιαστεί ευρέως τόσο από τους Δημοκρατικούς όσο και από τους Ρεπουμπλικανούς και να προκαλέσει τις αντιδράσεις του Τζο Μπάιντεν. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ έχει προσλάβει έναν έμπειρο επικοινωνιολόγο, τον Κρις Μάχερ, για να διαχειριστεί τη φήμη του και την παρακαταθήκη που θα αφήσει στις επόμενες γενιές.
