Ο Σοφοκλής Βενιζέλος δεν είχε κληρονομήσει ούτε κατά διάνοια τα ηγετικά χαρίσματα του πατέρα του.
Δεν είχε κληρονομήσει όμως ούτε την τόλμη του μεγάλου Κρητικού, που, ανεξάρτητα από τους κατά καιρούς αναπόφευκτους συμβιβασμούς (εν πολλοίς επιβεβλημένους) και τη γενικότερη συντηρητική παλινδρόμηση της τελευταίας φάσης, της πολυκύμαντης πολιτικής του σταδιοδρομίας, διακρινόταν από την τόλμη και την έφεσή του σε ρηξικέλευθες τομές και προωθημένες-προοδευτικές παρεμβάσεις, πολύ πιο πέρα από την εποχή του.
Το πνεύμα του «επαναστάτη του Θερίσου» κυριαρχούσε ειδικά κατά την πρώτη περίοδο της πρωθυπουργίας του (1911-15).
Ο «επαναστάτης του Θερίσου» υπήρχε όμως πάντα μέσα του και εκδηλωνόταν σε κάθε ευκαιρία που του δινόταν. Ειδικά στην εξωτερική πολιτική, η τόλμη του, αλλά και οι επιδέξιοι διπλωματικοί χειρισμοί, όπως και η ευστροφία του, τον κατέστησαν προνομιακό συνομιλητή όλων των μεγάλων ξένων ηγετών της εποχής.
Ετσι κατάφερε να διευρύνει πραγματικά τα όρια της Ελλάδας, εκπληρώνοντας κατά το μεγαλύτερο μέρος το όραμα της «μεγάλης Ελλάδας», το όραμα δηλαδή της συνένωσης των Ελλήνων υπό την ίδια εθνική στέγη και κρατική εξουσία. Ηταν η πολιτική του «σταθμισμένου ρίσκου», όπως εύστοχα την χαρακτήρισε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, στη διδακτορική του διατριβή, όπου ο ίδιος επέλεξε ως θέμα, την εξωτερική πολιτική του μεγάλου Κρητικού, κατά την τελευταία φάση της πρωθυπουργίας του (1928-32).
Πέρα όμως από την τόλμη του στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, με τα λαμπρά αποτελέσματα που περιγράψαμε, ο Ελευθέριος Βενιζέλος άφησε ως παρακαταθήκη μια σειρά μεγάλων τομών και ριζοσπαστικών παρεμβάσεων, περιβεβλημένων μάλιστα με Συνταγματική ισχύ, κυρίως, όπως ήδη αναφέρθηκε, κατά την πρώτη φάση της πρωθυπουργίας του (1911-15).
Η θέσπιση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, η κατοχύρωση και προστασία των εργαζομένων από την εργοδοτική αυθαιρεσία, η επίλυση του αγροτικού ζητήματος, με την προστασία του μικρού κλήρου έναντι των μεγάλων γαιοκτημόνων, υπήρξαν μερικές χαρακτηριστικές τομές, που αποτελούν σημείο αναφοράς μέχρι και σήμερα, ένα και πλέον αιώνα μετά.
Τίποτα απ’ αυτά δε χαρακτήριζε την προσωπικότητα και διαδρομή του Σοφοκλή Βενιζέλου. Ο έμφυτος συντηρητισμός του, που τον έφερνε πιο κοντά στη δεξιά παράταξη (νομίζουμε ότι η παρουσία του στον κεντρώο χώρο οφειλόταν αποκλειστικά στην οικογενειακή του καταγωγή) εκδηλώθηκε κατά τον πιο εμφαντικό τρόπο, στην πιο προωθητική στιγμή της προδικτατορικής κεντρώας παράδοσης.
Την περίοδο του Ανένδοτου (1961-63) όπου ο «γιος του Λευτέρη», όχι μόνο δε συμμετείχε σε εκείνους τους αγώνες, ούτε περιορίστηκε σε μια σιωπηρή στάση διαφωνίας, αλλά διαφοροποιήθηκε με απροκάλυπτο τρόπο, λειτουργώντας στην πράξη ως «προβοκάτορας» της ίδιας του, της παράταξης.
