Επίσκεψη «αστραπή» φαίνεται να πραγματοποίησε τελικά ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, αφού η αρχική εκτίμηση της αντιπροσωπείας για ελάχιστη παραμονή τουλάχιστον μερικών ημερών στον ουκρανικό πυρηνικό σταθμό τελείωσε μέσα σε λίγες μόλις ώρες, με τη «λευκή» αυτοκινητοπομπή του ΟΗΕ να αποχωρεί σταδιακά από τις εγκαταστάσεις.
«Είδαμε ότι έπρεπε να δούμε», φαίνεται να δήλωσε το Γαλλικό Πρακτορείο ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ, Ραφαέλ Γκρόσι, κατά την αποχώρησή του από τον πυρηνικό σταθμό της νότιας Ουκρανίας. Όπως μεταδίδει το ρωσικό πρακτορείο Interfax, τέσσερα από τα εννέα αυτοκίνητα της διεθνούς αντιπροσωπείας αποχώρησαν από εργοστάσιο έπειτα από τέσσερις ώρες. Βέβαια, δημοσιογραφικές πληροφορίες τόσο από το Κίεβο όσο και από τη Μόσχα αναφέρουν ότι μία ολιγομελής ομάδα της αποστολής παραμένει ακόμη στις εγκαταστάσεις του σταθμού.
Η κρατική ουκρανική εταιρεία Energoatom δήλωσε μέσω Telegram ότι μερικοί αντιπρόσωποι του IAEA θα παραμείνουν στην περιοχή του εργοστασίου, πιθανότατα μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου.
Η επίσκεψη της αντιπροσωπείας πραγματοποιήθηκε έπειτα από βδομάδες εξαντλητικών διαπραγματεύσεων και ανταλλαγής εγγυήσεων ασφαλείας Ουκρανίας, Ρωσίας και Δύσης, και εν μέσω κλίματος οξυμένων εντάσεων, αλληκατηγοριών και εχθροπραξιών μεταξύ των δύο αντίπαλων πλευρών ακόμη και στην ευρύτερη περιοχή που περιβάλλει τον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης.
Υπενθυμίζεται ότι η αποστολή με θωράκιση σώματος και λευκά, θωρακισμένα τζιπ με διακριτικά του ΟΗΕ είχε καθυστέρηση στο δρόμο από τη Ζαπορίζια προς τον πυρηνικό σταθμό -βρίσκεται περίπου 50 χλμ. έξω από την πόλη- έπειτα από πληροφορίες για συγκρούσεις στην περιοχή, γεγονός που ενδεχομένως να εξηγεί και την κατά πολύ μικρότερη χρονικά παραμονή της στο χώρο.
«Αν μπορέσουμε να εγκαθιδρύσουμε μια μόνιμη ή συνεχόμενη παρουσία, τότε θα παραταθεί. Αλλά αυτό το πρώτο κομμάτι θα διαρκέσει μερικές ημέρες», είχε δηλώσει πάντως νωρίτερα ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ Ραφαέλ Γκρόσι.
Παρότι υπήρξαν επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις να σταματήσει η επιθετικότητα, καθώς ο κίνδυνος σοβαρού ατυχήματος παραμένει ορατός, Ρωσία και Ουκρανία συνέχισαν να αλληλοκατηγορούνται και σήμερα ότι προσπαθούν να σαμποτάρουν την αποστολή του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.
Το Κρεμλίνο έκανε λόγο για προσπάθεια ουκρανικής πρόκλησης, ενώ το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανακοίνωσε το πρωί ότι αποκρούστηκε προσπάθεια Ουκρανών στρατιωτών να καταλάβουν το εργοστάσιο μερικές ώρες πριν από την αναμενόμενη άφιξη της ομάδας των επιθεωρητών του ΙΑΕΑ.
Συγκεκριμένα, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανέφερε πως έως 60 Ουκρανοί στρατιώτες πέρασαν τον ποταμό Δνείπερο, που χωρίζει την περιοχή που κατέχουν οι δύο πλευρές, με βάρκες στις 6:00 π.μ. τοπική ώρα (και ώρα Ελλάδας), σε μια «πρόκληση», όπως τη χαρακτήρισε, με σκοπό να διαταραχθεί η επίσκεψη του ΔΟΑΕ.
Το υπουργείο ανέφερε πως «ελήφθησαν μέτρα» προκειμένου να εξουδετερωθούν τα αντίπαλα στρατεύματα, περιλαμβανομένης της χρήσης στρατιωτικών αεροπορικών οχημάτων. Τοπικός αξιωματούχος, ο οποίος διορίστηκε από τους Ρώσους, ο Βλαντίμιρ Ρογκόφ, δήλωσε αργότερα πως «περίπου 40» από τους 60 Ουκρανούς στρατιώτες σκοτώθηκαν.
«Αμερόληπτα συμπεράσματα» ζήτησε από την αποστολή ο Πεσκόφ
Λίγο πριν την άφιξη των επιθεωρητών στον πυρηνικό σταθμό, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ είπε ότι η Μόσχα αναμένει από την αποστολή του ΟΗΕ να συντάξει μια αμερόληπτη έκθεση για την κατάσταση του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στη Ζαπορίζια.
Η Ρωσία έχει εργαστεί σοβαρά για να διασφαλίσει την ασφάλεια της επίσκεψης στην περιοχή που ελέγχει, είπε, σε σχόλια που επικαλέστηκε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
«Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι το εργοστάσιο είναι ασφαλές, ότι λειτουργεί με ασφάλεια και ότι η αποστολή εκεί εκτελεί όλα τα σχέδιά της», είπε ο ανώτατος αξιωματούχος του Βλαντιμίρ Πούτιν.
