Τoυ ΜΠΑΜΠΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ για την κυριακάτικη Kontranews
“Αν οι ρυθμιζόμενες αμοιβές, όπως κυρίως είναι ο κατώτατος μισθός, αυξηθούν ακριβώς όσο ο πληθωρισμός, οι τιμές θα κλειδώσουν ψηλά. Οι προσαρμογές είναι πιο φρόνιμο να γίνουν βήμα-βήμα. Σε τελευταία ανάλυση, όσο δεν έχουμε όλοι εμβολιαστεί, τόσο οι κρίσεις, ενδημική και οικονομική, θα έχουν το «πάνω χέρι» στη ζωή μας.”
Δεν θα μπορούσα να σκεφτώ χειρότερη εξέλιξη από μια επαναφορά του εγκλεισμού, γνωστού ως lockdown. Εξαρτάται, τελικά, από τις αντοχές του ΕΣΥ, δηλαδή των γιατρών και νοσηλευτών. Οι γιατροί πρώτης γραμμής αποκαλύπτουν ότι όσοι καταλήγουν στον αναπνευστήρα και τη διασωλήνωση όχι μόνον δεν έχουν κάνει το εμβόλιο αλλά έχουν κάποια μικρότερα (υπέρβαροι, καπνιστές, κ.λπ.) ή μεγαλύτερα (υποκείμενα) νοσήματα. Τι έχει συμβεί; Αυτοί που παραμένουν απροστάτευτοι είναι συμπολίτες που είχαν κι έχουν δυσκολίες κατανόησης των ιατρικών οδηγιών και, συχνά, δεν εμπιστεύονται τις σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις για την ιατρική πρόληψη και περίθαλψη. Αυτά όλα στη μια πλευρά της κοινωνίας. Στην άλλη πλευρά, η πραγματική ανησυχία είναι κατά πόσον τα οικονομικά πράγματα θα συνεχίσουν να βελτιώνονται όπως συμβαίνει τους τελευταίους μήνες. Πρακτικά, μέχρι τέλος του έτους θα έχουμε ισοφαρίσει το άνοιγμα που προκάλεσε η κρίση Covid μετά τον Μάρτιο 2020, με τη βύθιση του εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ). Ολες οι προβλέψεις βλέπουν αύξηση ΑΕΠ μεταξύ 6% και 8%.
Κάποιοι και λίγο παραπάνω. Αλλά και στην αγορά, αν ρωτήσετε γύρω σας, το ίδιο θα σας πουν: «κρατάμε την ανάσα μας να συνεχιστεί». Ο τουρισμός πήγε καλύτερα από τις προβλέψεις των ίδιων των επαγγελματιών του κλάδου. Οι δικές μας οικογένειες ξόδεψαν κάτι περισσότερο είτε για να πάρουν μια ανάσα από το φόβο της αρρώστειας, είτε γιατί είχαν αναβάλει κάποιες αγορές. Σε κάποιους, λιγότερους, έμειναν χρήματα στην τράπεζα. Το λεγόμενο διαθέσιμο εισόδημα μεγάλωσε κατά 5% ως και 7%. Οι επιχειρήσεις προχωρούν νέες επενδύσεις, στην οικοδομή δεν προλαβαίνουν, η γεωργία δεν βρίσκει χέρια να μαζέψει. Ακόμη και η κατανάλωση καυσίμων δεν μειώθηκε παρά την ξαφνική αύξηση των τιμών. Η κυβέρνηση έχει ξεκόψει γενικευμένο κλείσιμο στα σπίτια μας. Αλλωστε, όσο κι αν κάθε τόσο το υπονοεί, ούτε η αντιπολίτευση τολμά να το ζητήσει. Δεν σημαίνει αυτό πως δεν θα σφίξουν τα μέτρα εκεί και όπου χρειαστεί. Ειδικά για όσους δεν έχουν κάποια δουλειά να κάνουν, οι οποίοι, να το θυμήσω, είναι, στην χώρα μας, πάρα πολλοί: κοντά στα 4 εκατομμύρια ενηλίκων.
Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενοι τέσσερις-πέντε μήνες θα είναι δύσκολοι. Για έναν παραπάνω λόγο: η αναταραχή που προκάλεσε η παγκόσμια κρίση με τον Covid, έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο κι εντοπίζεται στην Κίνα και τη Ρωσία. Η δεύτερη επειδή ο Πούτιν μειώνει τις παραδόσεις αερίου επειδή θέλει να έχει την πλήρη ιδιοκτησία και διαχείριση του νέου αγωγού NordStream2, κάτι που αντίκειται στον ευρωπαϊκό νόμο. Γενικότερα άλλωστε, η ανάκαμψη όλων μαζί των οικονομιών απαιτεί περισσότερη ενέργεια. Μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η στάση της Κίνας. Πρώτα έκλεισε πλήρως χιλιάδες μονάδες για να κάμψει την πανδημία, με αποτέλεσμα να εξαντληθούν τα αποθέματα σε κρίσιμα «ενδιάμεσα αγαθά», όπως τα λένε οι οικονομολόγοι, για παράδειγμα τα «τσιπάκια» τα ηλεκτρονικά κυκλώματα άνευ των οποίων τίποτε δεν μπορεί να λειτουργήσει πλέον. Η περίπτωση των αυτοκινήτων είναι χαρακτηριστική. Σα να μην έφτανε αυτό, η Κίνα αγοράζει όσο-όσο, κυριολεκτικά, πρώτες ύλες, αγροτικά, ορυκτά και ενέργεια, με αποτέλεσμα όλοι οι άλλοι να πληρώνουν εξωφρενικά υψηλότερες τιμές.
Οι αυξήσεις τιμών αναπόφευκτα θα μειώσουν την κατανάλωση. Λιγότερες αγορές σημαίνουν μείωση της παραγωγής και τελικά, επιστροφή σε ύφεση της οικονομίας. Είναι επομένως κρίσιμο να γνωρίζουμε αν θα υπάρξουν απανωτές αυξήσεις τιμών και πόσο θα διαρκέσει αυτή η έξαρση του πληθωρισμού. Θα ήταν λάθος να εμπιστευθούμε τις εκτιμήσεις που γίνονται σήμερα ότι η άνοδος αυτή δεν θα κρατήσει περισσότερο από τρεις-τέσσερις μήνες. Πιστεύω ότι οι πιέσεις στις τιμές θα συνεχιστούν μέχρι το ερχόμενο καλοκαίρι. Μέχρι τότε θα έχουμε μεταφερθεί σε υψηλότερο επίπεδο τιμών και το κρίσιμο ζήτημα θα είναι πλέον η προσαρμογή των εισοδημάτων σε αυτό. Αν οι ρυθμιζόμενες αμοιβές, όπως κυρίως είναι ο κατώτατος μισθός, αυξηθούν ακριβώς όσο ο πληθωρισμός, οι τιμές θα κλειδώσουν ψηλά. Οι προσαρμογές είναι πιο φρόνιμο να γίνουν βήμα-βήμα. Σε τελευταία ανάλυση, όσο δεν έχουμε όλοι εμβολιαστεί, τόσο οι κρίσεις, ενδημική και οικονομική, θα έχουν το «πάνω χέρι» στη ζωή μας.
*Δημοσιογράφος και βουλευτής (ΝΔ)
