Συνέντευξη στην Άλκηστη Ζαλοκώστα από την Κυριακάτικη Kontranews
Ο Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Α.Π.Θ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης μιλά στην Κυριακάτικη Kontranews και δηλώνει «πολύ επιφυλακτικός για την επέκταση του ωραρίου και τους πολυπληθείς γάμους». Αναφέρει ότι «χωρίς μέτρα, θα μπορούσαμε να φτάσουμε ακόμα και στα 25.000 κρούσματα τη μέρα, αλλά θα είχε καταρρεύσει το Ε.Σ.Υ πρωτίστως». Ακόμη τονίζει ότι οι μεταλλάξεις, το ποσοστό εμβολιασμών και τα μέτρα που θα ληφθούν «θα καθορίσουν το ύψος» του 4ου κύματος.
Πρόσφατα δηλώσατε ότι έχετε πει ψέματα για την πρόβλεψη των κρουσμάτων, για να μην σπείρετε τον πανικό. Θα ήθελα το σχόλιο σας.
Στην ανάλυση κινδύνου είναι σημαντικό να επικοινωνούνται τα επιστημονικά αποτελέσματα χωρίς να διασπείρεται πανικός. Στην περίπτωσή μας, στο τέλος Σεπτεμβρίου που δεν είχαν ακόμη ληφθεί αυστηρά μέτρα περιορισμού της πανδημίας, οι υπολογισμοί μας προέβλεπαν ότι χωρίς μέτρα θα μπορούσαμε να φτάσουμε ακόμη και στα 25.000 κρούσματα την ημέρα τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο. Προφανώς δεν θα φτάναμε σε αυτό το σημείο γιατί πολύ νωρίτερα θα είχε καταρρεύσει το ΕΣΥ λόγω έλλειψης ικανού αριθμού ΜΕΘ. Γι’αυτό τότε αναφερόμουν σε ανάπτυξη δεύτερου κύματος μετά το τέλος του Οκτωβρίου, όπως και έγινε, αλλά έδινα σαν πρόβλεψη 5.000 κρούσματα/ημέρα, κάτι που ήταν πιο ρεαλιστικό και έδειχνε την πραγματική αυξητική τάση στον πολίτη. Έτσι, χωρίς πανικό, εφαρμόστηκαν τα μέτρα προστασίας και σταμάτησε το δεύτερο κύμα στα περίπου 4.500 κρούσματα/ημέρα.
Στους γάμους πλέον θα επιτρέπονται ως και 300 άτομα καθιστά. Πιστεύετε θα επηρεάσουν τον κίνδυνο μετάδοσης; Η αύξηση του ωραρίου στην εστίαση θα αυξήσει τον κίνδυνο;
Κάθε πιθανή συρροή ατόμων μπορεί να είναι πηγή υπερμετάδοσης αν δεν λαμβάνονται μέτρα προστασίας. Ο περιορισμός του ωραρίου στην εστίαση έχει να κάνει ότι μετά από κάποια ώρα της νύχτας και υπό την επήρεια αλκοόλ, η δυνατότητά μας να τηρήσουμε μέτρα προσωπικής προστασίας μειώνεται, καθώς μειώνονται οι αντοχές μας. Η επέκταση του ωραρίου και οι πολυπληθείς γάμοι και εκδηλώσεις είναι κινήσεις για τις οποίες εγώ θα ήμουν πολύ επιφυλακτικός.
Πώς αξιολογείτε την μέχρι τώρα σχέση self tests, κρουσμάτων και εμβολιασμένων; Πως αλληλοεπιδρούν οι μεταβλητές;
Τα self tests και ο εμβολιασμός είναι οι βασικοί παράγοντες που καθοδηγούν την πορεία αποκλιμάκωσης της πανδημίας στη χώρα. Θα πρέπει να συνεχίσουμε όσο πιο πολύ μπορούμε με μαζικά και συχνά self tests και να επιταχύνουμε τον εμβολιασμό σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Είναι παράλογο οι άνω των 60 να μην προσέρχονται να εμβολιαστούν όλοι άμεσα, γιατί οι πιθανότητες να συμβεί κάτι ως παρενέργεια του εμβολιασμού σε αυτήν την ηλικία είναι απειροελάχιστες μπροστά στις πιθανότητες σοβαρής νόσησης από Covid-19.
Ποιο είναι το καλύτερο και το χειρότερο σενάριο κρουσμάτων, σε περίπτωση που έρθει το 4ο κύμα;
Ένα 4ο κύμα της πανδημίας, αναμένεται να ξεκινήσει να αναπτύσσεται μετά τα μέσα Οκτωβρίου. Το θεωρητικό ύψος του 4ου κύματος θα εξαρτηθεί από τρεις παράγοντες:
(α) το ποσοστό εμβολιασμού του πληθυσμού,
(β) η επικράτηση μεταλλαγμένων στελεχών υψηλής μεταδοτικότητας και
(γ) τα μέτρα που θα ληφθούν για την αποφυγή του 4ου κύματος.
Με βάση τους υπολογισμούς μας, στην περίπτωση που οι συνολικοί εμβολιασμοί φθάσουν τους 5.700.000 στο σύνολο της χώρας, το ύψος του 4ου κύματος, δε θα ξεπεράσει τα 2500 κρούσματα ημερησίως και οι ανάγκες για ΜΕΘ τις 530. Αυτό θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί με μαζική και συχνή χρήση των self-test.
Εάν όμως επικρατήσει κάποιο ταχύτερα μεταδιδόμενο μεταλλαγμένο στέλεχος, με το ποσοστό εμβολιασμού που προαναφέραμε, ο μέγιστος αριθμός κρουσμάτων ανά ημέρα θα μπορούσε να φθάσει τους 6.000 και οι ανάγκες για ΜΕΘ στις 1.050. Αυτό θα μπορέσει να αποφευχθεί με τη χρήση των self-test (χωρίς να χρειαστεί εφαρμογή lockdown), οπότε στην περίπτωση αυτή ο μέγιστος αριθμός κρουσμάτων μπορεί να φθάσει τους 1.500 ημερησίως και οι ανάγκες για ΜΕΘ τις 400. Εάν το μέτρο των self-test συνδυαστεί με ένα μεγαλύτερο ποσοστό εμβολιασμού (κατά 1.000.000 παραπάνω εμβολιασμένους), τότε πάλι δεν αποτρέπεται πλήρως η διαμόρφωση ενός 4ου κύματος, αλλά γίνεται πιο εφικτή η καλή διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου.
Ποια η γνώμη σας για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών; Συμφωνείτε με την πρόταση για χώρους εστίασης πχ που θα εξυπηρετούν μόνο εμβολιασμένους;
Νομίζω ότι το πιο σημαντικό προνόμιο των εμβολιασμένων είναι η προστασία της ζωής τους και της ζωής των δικών τους ανθρώπων. Η πολιτεία έχει υποχρέωση να προστατέψει την υγεία των ανθρώπων που προσέρχονται για φροντίδα και θεραπεία στα δημόσια νοσοκομεία. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εμβολιασμός των υγειονομικών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, για παράδειγμα, θα πρέπει να είναι υποχρεωτικός. Σε ό,τι αφορά στους εργαζόμενους στην εστίαση και τον τουρισμό θα έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα στον εμβολιασμό τους.
Σε ό,τι αφορά στους χώρους εστίασης, δεν νομίζω ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε κοινωνικούς αποκλεισμούς με βάση τον εμβολιασμό. Αυτό ξεπερνά κάποια ηθικά όρια που καλό θα είναι να μην διανοούμαστε καν να τα περνάμε γιατί αυτό μπορεί να μας οδηγήσει σε δυστοπικές κοινωνικές συνθήκες.
Σε παλαιότερη συνέντευξή σας είχατε πει, ότι θα κλείσουμε την πόρτα του κορωνοϊού τέλος Μαΐου, όταν ένα 30% θα έχει αποκτήσει ανοσία. Σήμερα, πόσο απέχουμε από την ανοσία αγέλης;
Σήμερα είμαστε σε ένα ποσοστό 33-35% ανοσίας, και έχουμε υψώσει ένα τείχος ανοσίας το οποίο δυσκολεύει τη μεγάλη διασπορά του ιού παρά την ύπαρξη μεταλλαγμένων στελεχών του με μεγαλύτερη μεταδοτικότητα. Και πράγματι βλέπουμε αυτήν την έντονα πτωτική τάση στη διασπορά που είχαμε προβλέψει με τους υπολογισμούς μας. Παρ’ όλα αυτά, άλλο τείχος ανοσίας (δηλαδή παρεμπόδιση της διασποράς) και άλλο ανοσία αγέλης, δηλαδή τέλος στη διασπορά λόγω έλλειψης ξενιστών του ιού που μπορούν να νοσήσουν. Με δεδομένη την αυξημένη μεταδοτικότητα των μεταλλαγμένων στελεχών που κυκλοφορούν στην ελληνική κοινότητα (υπολογίζουμε ότι το σημερινό μείγμα μεταλλάξεων που κυκλοφορεί στην Ελλάδα είναι περίπου 73% πιο μεταδοτικό από το στέλεχος του SARS-CoV-2 που κυκλοφορούσε πέρυσι τον Ιούνιο), η ανοσία της αγέλης μπορεί να επιτευχθεί όταν το 75-80% του πληθυσμού έχει αποκτήσει φυσική (μετά από ανάρρωση) ή τεχνητή (μετά από εμβολιασμό) ανοσία. Θέλουμε λοιπόν ένα 40-45% του ελληνικού πληθυσμού επιπρόσθετα να αποκτήσει ανοσία.
Τα self tets δεν θεωρούνται ιδιαίτερα αξιόπιστα μέσα πρόβλεψης, ή μπορεί κάποιος να τα παίρνει αλλά να μην τα κάνει καν και να δηλώνει αρνητικό αποτέλεσμα. Σε συνάρτηση με τον χαμηλό σχετικά ρυθμό εμβολιασμού στις μεγαλύτερες ιδίως ηλικίες, πόσο αξιόπιστη μπορεί να είναι η πρόβλεψη κρουσμάτων;
Η αξιοπιστία των self tests όταν γίνονται από μη τεχνικό προσωπικό είναι περίπου 57%. Παρά το γεγονός αυτό μας έχουν βοηθήσει να ανιχνεύσουμε ένα 33% θετικών φορέων και να θέσουμε σε καραντίνα 66% επιμολυσμένων συμπολιτών επιπλέον από αυτούς που ανιχνεύει κάθε ημέρα ο ΕΟΔΥ. Η πρόβλεψη που κάνουμε λαμβάνει υπόψη όλα αυτά τα στοιχεία και είναι ιδιαίτερα αξιόπιστη σε βάθος χρόνου. Παρόλο που ενδιάμεσα μπορούν να αλλάξουν πολλοί παράγοντες που διέπουν τη δυναμική της πανδημίας, το μοντέλο μας είναι αποδεδειγμένα χρήσιμο και αξιόπιστο για την ανάπτυξη και την ανάλυση σεναρίων ώστε να μπορούμε ως κοινωνία και πολιτεία να είμαστε θωρακισμένοι και να παίρνουμε αποφάσεις με βάση την αρχή της πρόληψης και της προφύλαξης.
