Θάνος Δημόπουλος: Συλλογική ανοσία σε μεγάλο βαθμό θα έχουμε το 2ο εξάμηνο του 2021

Της Άλκηστης Ζαλοκώστα από την Κυριακάτικη Kontranews

Ο κ. Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Ιατρικής και Πρύτανης ΕΚΠΑ, στην Κυριακάτικη Kontranews επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα των πειραματικών εμβολίων, και προβλέπει πότε θα επιτευχθεί καθολική ανοσία. Εκφράζει την αγωνία του για το υποχρηματοδοτούμενο Ε.Σ.Υ, δεν αποκλείει το άνοιγμα μαγαζιών την 1η Δεκέμβρη, τονίζοντας ωστόσο, ότι θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από την πορεία της πανδημίας η οποία τείνει στην κορύφωσή της.

Η Ε.Ε έχει υπογράψει με τις Pfizer και Biontech, καθώς η αποτελεσμα­τικότητα του πειραματικού τους εμβολίου φτάνει στο 90%. Είναι τόσο υψηλό το ποσοστό; Πότε και πόσες δόσεις θα έρθουν στη χώρα;

Τα προκαταρκτικά στοιχεία από τις τρέχου­σες κλινικές μελέτες τόσο του εμβολίου της Pfizer όσο και της Moderna όντως υποδει­κνύουν ότι η αποτελεσματικότητα του πει­ραματικού εμβολίου μπορεί να ξεπερνάει το 90%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία αυτά βασίζονται στην ανάλυση δεδομένων από 94 και 95 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις COVID-19 σε σύνολο 44000 και 30.000 συμμετεχόντων, αντίστοιχα. Με την αύξη­ση του αριθμού των συμμετεχόντων αλλά και με τη μεγαλύτερη διάρκεια παρακολού­θησης αναμένεται να αλλάξει το ποσοστό αποτελεσματικότητας, σύμφωνα και με την εμπειρία από παλιότερα εμβόλια.

Σε κάθε περίπτωση, δεν αναμένεται η αποτελεσματικότητα των εμβολίων να μει­ωθεί σημαντικά, και επομένως με το μαζικό εμβολιασμό αναμένεται να επιτευχθεί συλ­λογική ανοσία (ανοσία της αγέλης). Σύμφω­να με την ανακοίνωση της εταιρείας Pfizer σχετικά με το εμβόλιο έναντι του SARS-CoV-2, αναμένεται ότι εντός του 2020 θα παραχθούν 50 εκατομμύρια δόσεις εμβολί­ου που συνολικά θα ανέλθουν σε 1.3 δισε­κατομμύρια δόσεις το 2021. Η Ε.Ε για λογα­ριασμό όλων των κρατών μελών διαπραγ­ματεύεται την προμήθεια εμβολίων από τις εταιρίες που τα αναπτύσσουν και τα παρά­γουν. Η συμφωνία με την Pfizer και την Ε.Ε είναι η τέταρτη αυτού του είδους. Η χώρα μας συμμετέχει και στις 4 συμφωνίες και αναμένεται ότι εντός του πρώτου εξαμήνου 2021 θα έχει διαθέσιμες τις πρώτες παρτί­δες εμβολίων για στοχευμένο εμβολιασμό. Είναι πολύ πιθανό εντός του 2021 να έχου­με παραπάνω από μια εγκρίσεις εμβολίων, το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό ώστε να εξασφαλιστεί η πληθυσμιακή κάλυψη σε παγκόσμιο επίπεδο.

Γνωρίζουμε για πιθανές παρε­νέργειες των νέων αυτών εμβολί­ων; Tι θα γίνει με όσους δεν επι­θυμούν να το κάνουν;

Και τα 2 εμβόλια για τα οποία έχουν ανα­κοινωθεί τα προκαταρκτικά αποτελέσμα­τα από τις μελέτες φάσης 3 βασίζονται σε τεχνολογία με βάση το mRNA. Οι συχνότε­ρες παρενέργειες των εμβολίων που έχουν αναφερθεί έως σήμερα περιλαμβάνουν καταβολή, μυαλγία, αρθραλγία, πονοκέ­φαλο, πόνο και ερύθημα στο σημείο της ένεσης. Σημασία έχει να κατανο­ήσουμε όλοι ανεξαιρέτως την αξία του εμβολιασμού ώστε να επιτύ­χουμε υψηλό βαθμό συλλογικής ανοσίας και να αντιμετωπίσου­με αποτελεσματικά την πανδημία COVID-19. Όπως έχει ανακοινω­θεί, ο εμβολιασμός θα είναι εθελο­ντικός με προτεραιότητα στο υγειο­νομικό προσωπικό της χώρας, στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και σε άτομα που έχουν παράγο­ντες κινδύνου οι οποίοι μπορεί να προβλέψουν ότι σε περίπτωση που μολυνθούν από το SARS-CoV-2, έχουν σημαντικές πιθανότητες να νοσήσουν βαριά.

Δεδομένης της αποτελε­σματικότητας των εμβολίων, πότε θα βγούμε οριστικά από τον κυκεώνα της παν­δημίας;

Στους παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη για να εκτιμήσου­με το τέλος της πανδημίας συμπερι­λαμβάνονται η ανοσία μέσω εμβο­λίων έναντι του SARS-CoV-2, η διασταυρούμενη ανοσία, η καλύτε­ρη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με COVID-19, η φυσική ανοσία μετά το πέρας της λοίμωξης και ο μειωμένος ρυθμός μετάδοσης στην κοινότητα. Αξίζει να σημειω­θεί ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2 θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από το ποσοστό της πληθυσμια­κής κάλυψης. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, προβλέπεται ότι ικα­νού βαθμού συλλογική ανοσία θα επιτευχθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Σε όλο αυτό το διάστημα, η τήρηση των μέτρων της σωματικής απομάκρυνσης, της χρήσης μάσκας, του συχνού πλυσίματος χεριών κλπ, έχει ιδιαίτερη σημασία.

Mέσα σε ένα μήνα οι δια­σωληνωμένοι στα νοσοκο­μεία πενταπλασιάστηκαν. Θα αντέξει το Ε.Σ.Υ την πίε­ση;

Το Ε.Σ.Υ έχει επείγουσα ανάγκη για ενίσχυση με μόνιμο υγειονομι­κό προσωπικό, υλικοτεχνική υπο­δομή και διευκόλυνση των διαδι­κασιών, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες νοσηλείας ασθενών με COVID-19. Ιδιαίτερα κατά την περί­οδο της κορύφωσης των κρουσμά­των αναδιανέμονται επιπλέον κλί­νες ΜΕΘ ώστε να αντιμετωπιστούν ο αυξανόμενος αριθμός ασθενών με νόσο COVID-19 που νοσούν βαριά. Το υγειονομικό προσωπι­κό της χώρας, από το Μάρτιο του 2020 δίνει τη μάχη με αυταπάρ­νηση, με κόστος στην υγεία του σε δυσμενείς συνθήκες υποχρηματο­δότησης, προκειμένου να αντιμε­τωπιστεί η πανδημία.

Η μονάδα εγκαυμάτων στο Παπανικολάου είναι πλέον μονάδα Covid, με αποτέλεσμα να μην έχουν που να πάνε τους εγκαυ­ματίες. Παράλληλα καρκι­νοπαθείς και άλλες σοβα­ρές παθήσεις καθυστερούν τις θεραπείες λόγω Covid. Τι θα γίνει με αυτούς τους ανθρώπους;

Η περίοδος της πανδημίας έχει πολυεπίπεδες επιπτώσεις, τόσο άμεσες όσο και έμμεσες. Η ανάγκη υγειονομικής περίθαλψης μεγάλου αριθμού ασθενών με COVID-19 καθιστά απαραίτητη την αναδια­νομή των κλινών και του ανθρώ­πινου δυναμικού. Σε πανελλαδικό επίπεδο, υπάρχει μεγάλη προσπά­θεια να συνεχίσουν οι ασθενείς να λαμβάνουν κανονικά τη θεραπευ­τική τους αγωγή, με παράλληλη ενίσχυση της τηλε-ιατρικής. Ειδι­κά για τους ογκολογικούς ασθε­νείς, ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας έχουν εκδοθεί ειδι­κές συστάσεις για την προσαρμο­γή της λειτουργίας των μονάδων ημερήσιας νοσηλείας για χορήγη­ση χημειοθεραπείας. Όσον αφο­ρά στους εγκαυματίες και στις υπό­λοιπες ομάδες ασθενών που μπο­ρεί να πληγούν από τη μετατροπή κλινών σε κλίνες COVID, όμορες δομές υγείας θα επωμιστούν τη φροντίδα τους.

Βλέπετε να αποδίδουν τα μέτρα του lockdown ή θα χρεια­στούν και άλλα;

Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων είναι μια συνεχής διαδικασία και βασικό στόχο αποτελεί η επιπέδωση της επιδημιολογικής καμπύλης των κρου­σμάτων COVID-19. Hδη βρισκόμαστε στη φάση εντατικοποίησης των μέτρων αποτρο­πής της μετάδοσης της COVID-19 καθώς φάνηκε ότι τα αρχικά μέτρα δεν ήταν επαρκή ως προς την ανάσχεση της εκθετικής ανό­δου των κρουσμάτων. Αυτή τη στιγμή απο­τελεί στοίχημα η απαρέγκλιτη τήρηση των υφιστάμενων μέτρων, με τους προβλεπό­μενους περιορισμούς των μετακινήσεων, την σωματική απομάκρυνση, την τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής και καθο­λική χρήση της μάσκας.

Δοθείσας της οικονομικής κατά­πτωσης, μελετάται το μέτρο ανοίγ­ματος καταστημάτων την 1η Δεκέμ­βρη. Μπορεί να γίνει αυτό;

Σαφώς το άνοιγμα των καταστημάτων απο­τελεί βασικό στόχο για τον Δεκέμβρη, ειδι­κά ενόψει και της χριστουγεννιάτικης αγο­ράς. Ωστόσο, η επιδημιολογική πορεία της COVID-19 στη χώρα θα καθορίσει τη δυνατότητα και τον τρόπο λειτουργίας των καταστημάτων.

Γιατί πιστεύετε ότι ξέφυγε η κατά­σταση με τα κρούσματα, και δη στη Θεσσαλονίκη;

Η τήρηση αποστάσεων και η χρήση της μάσκας είναι γνωστό ότι είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτροπή της μετάδοσης του SARS-CoV-2. Η πλημμελής τήρηση των συστάσεων σε συνδυασμό με την έλευση του φθινοπώρου και την αύξηση του συγ­χρωτισμού συνέβαλαν στη ραγδαία αύξη­ση των κρουσμάτων.

κ. Πρύτανη βρισκόμαστε σε «υγειονομικό πόλεμο» ως φαίνε­ται. Είμαστε στην κορύφωση της πανδημίας ή δεν έχουμε δει τα χειρότερα ακόμη;

Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε στην πορεία προς την κορύφωση της πανδημίας καθώς οι ανάγκες για υγειονομική περίθαλψη ασθενών με COVID-19 αυξάνουν σημα­ντικά. Ευελπιστούμε ότι το σύστημα υγεί­ας, τόσο ως προς την υλική όσο ως προς την έμψυχη συνιστώσα, θα ανταπεξέλθει με υπερβάλλοντα ζήλο.

*Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Ιατρικής και Πρύτανης ΕΚΠΑ