Εσωτερικές παρενέργειες

Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, αλλά το πραξικόπημα στη Χιλή, σε βάρος του αριστερού προέδρου Αλλιέντε, στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, που µας απασχόλησε τις προηγούμενες μέρες, είχε και εσωτερικές παρενέργειες.
Βέβαια, την εποχή εκείνη, στην Ελλάδα είχαμε χούντα, οπότε οι όποιες διεργασίες γίνονταν σε συνθήκες παρανομίας ή περιορίζονταν στον κύκλο των αυτοεξόριστων αντιστασιακών. Ούτε η εξέγερση του Πολυτεχνείου συνδέεται µε τις δραματικές εξελίξεις, στη µακρινή λατινοαμερικάνικη χώρα, αν και ορισμένα συνθήματα δείχνουν μια, έστω και περιορισμένη, επίδραση. Όμως, η αιματηρή καταστολή της εξέγερσης και η έλευση της χούντας του Ιωαννίδη, µε πολύ πιο σκληρό πρόσωπο, που θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως ένα είδος Θερμιδώρ, μετά τις απόπειρες «φιλελευθεροποίησης», του προηγούμενου διαστήματος, δημιούργησαν έναν ευρύτερο προβληματισμό, όχι µόνο για τους τρόπους ανατροπής της δικτατορίας, αλλά και για το πώς θα ήταν εφικτή μια προοδευτική διακυβέρνηση, χωρίς τον κίνδυνο βίαιης ανατροπής. Η τραγική εμπειρία της Χιλής, σε συνδυασμό µε το πώς αντιμετωπίστηκε η πολύ πιο μετριοπαθής διακυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου, στη χώρα µας, δημιούργησε εύλογους προβληματισμούς, ιδιαίτερα στις αντιστασιακές δυνάμεις, που προσέβλεπαν σε μια άλλη πορεία της μεταδικτατορικής Ελλάδας. Αυτό τον προβληματισμό, συμπύκνωσε το άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου, που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1974, στη γαλλική «Λιµπερασιόν». Στο κλίμα της εποχής (δεύτερη χούντα Ιωαννίδη), ο τότε αρχηγός του ΠΑΚ, ανέπτυξε μια προωθημένη άποψη, κάνοντας μια προβολή στο μέλλον. Υποστήριξε συγκεκριμένα, ότι μια μελλοντική προοδευτική διακυβέρνηση, µε ανάλογα χαρακτηριστικά εκείνης του Αλλιέντε, θα έπρεπε, για να αποφύγει ανάλογα πάθημα, να είναι εκ των προτέρων προετοιμασμένη, για το ενδεχόμενο μετωπικής, στρατιωτικού τύπου, αναμέτρησης, µε τις δυνάμεις της αντίδρασης. Για το σκοπό αυτό, υποστήριξε ο τότε αρχηγός του ΠΑΚ, θα έπρεπε εκ των προτέρων να δημιουργηθεί ένα παράλληλος μηχανισμός, αποτελούμενος από αποφασισμένους και κατάλληλα εξοπλισμένους μαχητές, που θα παραμένει εν υπνώσει, όσο τα πράγματα εξελίσσονται ομαλά, αλλά θα ενεργοποιείται αυτόματα, σε περίπτωση απόπειρας βιασμού της λαϊκής θέλησης. Να επαναλάβουμε, για όσους τυχόν ξενίζει μια τέτοια τοποθέτηση, ότι βρισκόμαστε ακόμη στην εποχή της χούντας, στην πιο σκληρή, μάλιστα, φάση της, χωρίς τίποτε να προμηνύει τις ραγδαίες εξελίξεις που θ’ ακολουθούσαν, ότι το ίδιο το ΠΑΚ, ως αντιστασιακή οργάνωση, είχε προκρίνει, υπό την επίδραση και του κλίματος, που δημιουργούσε η ανάπτυξη εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, τη δυναμική αντίδραση, πολεμικού τύπου, µε το χουντικό καθεστώς. Πιθανότατα, όμως, ο μετέπειτα ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός είχε στο πίσω μέρος του μυαλού του και την τραυματική εμπειρία, από τον «αναίμακτο» τρόπο επιβολής της ημέτερης χούντας, όπου, παρά τις βαρύγδουπες εξαγγελίες για δυναμική αντίδραση, δεν «άνοιξε ούτε μύτη». Για να είναι πλήρης η περιγραφή, ούτε τα περί στρατιωτικής αναμέτρησης µε τη χούντα, αλλά ούτε και όσα διακηρύχθηκαν, µε το προαναφερθέν άρθρο, έγιναν ποτέ πράξη, Η κατάρρευση της χούντας, άλλωστε, μετά από λίγο καιρό, οδήγησε σε άλλου τύπου, πιο ομαλές συνθήκες επανόδου στη δημοκρατική ομαλότητα κι έτσι, παρ’ ότι διατηρήθηκε για πολλά χρόνια, ο φόβος αντιδημοκρατικής υποτροπής, τα όποια σχέδια έμειναν, εκ των πραγμάτων, στα χαρτιά. Αυτό, βέβαια, δεν εμπόδισε ορισμένους -ακόμη και μετέπειτα διαφωνούντες- να επιδίδονται κατά καιρούς σε σπέκουλα, επαναφέροντας τη συγκεκριμένη συνέντευξη. Ήταν χαρακτηριστικό άρθρο του Ευάγγελου Αβέρωφ, λίγο πριν τις εκλογές του 1981.
Σχετικά Άρθρα
Δείτε επίσης