TΟ 1999 διὰ τοῦ ἱστορικοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Ι. Σιδέρης» (Σόλωνος 116) ἔθεσα σὲ κυκλοφορία ἕνα βιβλίο ὑπὸ τὸν τίτλο «Ἀλβανοὶ – Ἀρβανίτες – Ἕλληνες», ποὺ ἔχει κάνει μέχρι τώρα 6 ἐκδόσεις καὶ ἑτοιμάζεται ἡ ἕβδομη. Στὴν ἀρχὴ ἑνὸς κεφαλαίου ἔκανα τὴν ἀκόλουθη ἐπισήμανση: «Συχνὰ ἔχω γράψει ὅτι ἡ Ἑλλὰς θὰ ἔπρεπε ἀπὸ τὴν πρώτη δεκαετία τῆς ἐμφάνισὴς της ὡς κράτος νὰ γίνει τὸ κέντρο βαλκανικῶν σπουδῶν. Οἱ δυνατότητες σ’ ἔμψυχο ὑλικὸ ὑπῆρχαν μὲ τὸ παραπάνω (…). Πρωτίστως ὄφειλε νὰ γίνει κέντρο ἀλβανικῶν σπουδῶν. Οἱ πολιτικὲς καὶ πνευματικὲς ὠφέλειες εἶναι προφανεῖς. Τουλάχιστον οἱ Ἀλβανοὶ δὲν θὰ γίνονταν ἕρμαια ξένων πνευματικῶν ἐπιρροῶν καὶ πολιτικῶν προπαγανδῶν. Ὑπῆρχε τότε στὴν Ἑλλὰδα τὸ κατάλληλο ἔμψυχο δυναμικὸ, οἱ ἄνθρωποι δηλαδὴ ποὺ γνώριζαν ἄπταιστα τὴν ἀλβανικὴ καὶ εἶχαν τὴν ἀναγκαία πνευματικὴ ὑποδομὴ γιὰ νὰ θεμελιώσουν καὶ νὰ κτίσουν ἕνα σοβαρὸ ἐπιστημονικὸ κέντρο. Ἔτσι κάποιες μεμονωμένες ἐργασίες, ὅπως τοῦ Παναγιώτη Κουπιτώρη καὶ τοῦ Θωμόπουλου ἔμειναν ἀναξιοποίητες καὶ χωρὶς συνέχεια, παρὰ τὴν ἐμφάνιση μεταγενέστερων ἀξιόλογων ἀλβανιστῶν, ὅπως ὁ Π. Φουρίκης» (σ. 98-91).
Γιὰ τὸν δεύτερο στὴ σελ. 91 ἔγραφα τὰ ἀκόλουθα: «Πέτρος Ἀναγν. Φουρίκης (1878-1936). Γεννήθηκε στὴ Σαλαμίνα καὶ πέθανε στὴν Ἀθήνα. Σπούδασε φιλολογία καὶ νομικὰ. Συντάκτης τοῦ «Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης» τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν. Διευθυντὴς τοῦ Λαογραφικοῦ Ἀρχείου τῆς Ἀκαδημίας. Τὸ 1926 δημοσίευσε τὴν ἐργασία «Γάμος καὶ γαμήλια σύμβολα παρὰ τοῖς ἀλβανοφώνοις τῆς Σαλαμίνας», μὲ τὸ ὁποῖο ἀπέκτησε μὲ «ἄριστα» διδακτορικὸ δίπλωμα. Δημοσίευσε πάνω ἀπὸ 30 μελέτες σὲ διάφορα ἐπιστημονικὰ περιοδικὰ. Τὸ ἔργο του δυστυχῶς μένει διάσπαρτο».
Εὐτυχῶς τὸ διάσπαρτο ἔργο τοῦ Σαλαμίνιου ἐρευνητῆ ἐν πολλοῖς συγκεντρώθηκε σὲ ἕναν καλόδετο καὶ καλοτυπωμένο τόμο κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος. Ὁ παλαιὸς στὸ φροντιστήριο μαθητὴς μου Πέτρος Ἰ. Φιλίππου – Ἀγγέλου, γνωστὸς ὡς πρόεδρος καὶ ἀκολούθως δήμαρχος Καλυβίων (μετέπειτα Σαρωνίδος) καὶ νῦν ἀντιπεριφερειάρχης Ἀν. Ἀττικῆς, ποὺ, πέρα ἀπὸ τὴν αὐτοδιοίκηση, ὑπηρετεῖ καὶ τὰ γράμματα μὲ πάμπολλες στὸ ἐνεργητικὸ του συγγραφές, συγκέντρωσε μὲ μόχθο πολὺ ὅ,τι μποροῦσε γιὰ τὸν Φουρίκη νὰ βρεθεῖ καὶ, λίγο πρίν ἐκπνεύσει τὸ 2017, μᾶς ἔδωσε ἕνα σπουδαῖο βιβλίο ποὺ εἶναι σημαντικὴ συνεισφορὰ στὸν τομέα τῆς ἀλβανολογίας. Τὸ βιβλίο ἔχει τίτλο: «Ὁ Σαλαμίνιος ἀρχαιολόγος -ἱστορικὸς – λαογράφος – γλωσσολόγος ΠΕΤΡΟΣ ΑΝ. ΦΟΥΡΙΚΗΣ (1878-1936) – ΑΝΑΛΕΚΤΑ -». Τὸ βιβλίο προλογίζουν ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμος καὶ ὁ πρόεδρος τῆς Βουλῆς Ν. Βούτσης. Τὸ βιβλίο περιέχει μελέτη γιὰ τὴν ἱστορία καὶ τὴ γλῶσσα τῶν Ἀρβανιτῶν στὴν Ἑλλάδα, καθὼς καὶ ἀρβανίτικα τραγούδια καὶ παραμύθια. Εἶναι πλουτισμένο μὲ ἄφθονο φωτογραφικὸ ὑλικὸ (ἀκόμη καὶ χειρόγραφων σελίδων ἀπὸ μελέτες, ἐπιστολὲς, ἔγγραφα τοῦ Φουρίκη), καθὼς καὶ ἀπὸ ἐπεξηγηματικὲς σημειώσεις καὶ ὑποσημειώσεις. Ἀπὸ τὴ μελέτη τῶν στοιχείων αὐτῶν βγαίνει ὅτι ὁ Σαλαμίνιος ἐρευνητὴς ἦταν μιὰ θερμὴ πατριωτικὴ ψυχὴ (παρὰ τὴν ἡλικὶα καὶ τὴν κλονισμένη του ὑγεία προσφέρθηκε νὰ πάει ἐθελοντὴς στὸν πόλεμο τοῦ 1912-13) ποὺ πίστευε πὼς οἱ Ἀρβανίτες τοῦ ἑλληνικοῦ χώρου εἶναι μιὰ ἐνδιαφέρουσα πτυχὴ τοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου. Κατὰ τὴν ἄποψὴ του, ποὺ συμμερίζομαι κι ἐγὼ «τὸ Ἀλβανὸς-Ἀλβανία εἶναι πλάσμα λογίων καὶ ἀρχαϊζόντων (βυζαντινῶν χρονογράφων)» (σελ. 548) καὶ ὅτι μέσα ἀπὸ τὴ μελέτη τῆς ἀρβανίτικης γλώσσας, τῶν ἀρβανίτικων λαογραφικῶν στοιχείων ἀναδεικνύεται τὸ πόσο πολύπτυχος καὶ πολύπλουτος εἶναι κόσμος ποὺ ἀπαρτίζει τὸ ἑλληνικὸ ἔθνος. Ἐλπίζουμε τὸ βιβλίο αὐτὸ –παρότι πολλὲς θέσεις τοῦ Φουρίκη ἔχουν ξεπερασθεῖ χάρη στὶς μελέτες τοῦ Τίτου Γιοχάλα καὶ ἄλλων– ὅτι θὰ διαβαστεῖ μὲ καθαρὴ ματιὰ καὶ δὲν θὰ χρησιμοποιηθεῖ ὡς ἐργαλεῖο τῆς ἀλβανικῆς προπαγάνδας ποὺ ἐντείνεται τώρα ἀπὸ τὴν μεγαλομανία τοῦ Ράμα.
