Υπάρχουν θέματα όπου το μέτωπο των θεμελιωδών δικαιωμάτων – των αληθινών, των γνησίων, όχι της τζάμπα επίκλησης ευαισθησιών – έρχεται και τέμνεται με το γεωπολιτικό – και πάλι το βαρύ, όχι το προσχηματικό. Σε τέτοια θέματα, φρονούμε, χρειάζεται όποιος προσεγγίζει με αναλυτική διάθεση τα πράγματα να έχει ξεκαθαρίσει προκαταβολικά τον πυρήνα της προσωπικής του τοποθέτησης. Και, μ’ αυτήν την βάση, να ξετυλίγει εν συνεχεία την όποια επιχειρηματολογία έχει να εισφέρει.
Λοιπόν: στο θέμα της μη-έκδοσης των 8 Τούρκων αξιωματικών, και τώρα εν συνεχεία της χορήγησης ή μη σ’ αυτούς ασύλου, έχω εξαρχής μια χωρίς αμφιταλάντευση θέση. Δεν γίνεται να εκδοθεί άνθρωπος εκζητούμενος από την σημερινή Τουρκία εκεί – τελεία και παύλα! Και, με κάποιας μορφής διαδικασία, πρέπει να παραμείνει – ή να πάει παραπέρα – προστατευμένος.
Με αυτό κατατεθειμένο και διαφανοποιημένο, μια σειρά διευκρινήσεων. Η αρχική διαχείριση όταν, ώρες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016, έφθασε το ελικόπτερο Black Hawk στην Αλεξανδρούπολη μπορεί να υπήρξε στραβή (αν πιστέψει δηλαδή κανείς τον Τούρκο Πρόεδρο ότι δέχθηκε διαβεβαίωση Τσίπρα ότι «θα τους στείλει» τους φυγάδες – ΑΝ τον πιστέψει, επαναλαμβάνουμε). Όμως από κει και πέρα η διαχείριση του Τουρκικού αιτήματος για έκδοση ενώπιον της Δικαιοσύνης προχώρησε με όσο πιο «Δυτικό» τρόπο θάθελε κανείς: από Διοικητικό Πρωτοδικείο και Συμβούλιο Εφετών μέχρι και σε επίπεδο Αρείου Πάγου/Ποινικών Τμημάτων εμφανίστηκε εως και διχογνωμία, που όμως κατέληξε σε αρνητική για το αίτημα έκδοσης απόφαση. Η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη είχε αποφανθεί –η Τουρκία μπορεί να διαφωνεί, όμως η Ελληνική απάντηση υπήρξε απλή και ευθύγραμμη. Και η αιτιολογία – η «μη-εξασφάλιση δίκαιας δίκης» στην Τουρκία, μετά την κάλυψη των διεθνών μήντια ως προς τα όσα αδιανόητα συμβαίνουν στην γείτονα, ήταν υπερεπαρκής.
Εκείνο που ήρθε τώρα, με την εξέταση των αιτημάτων των Τούρκων αξιωματικών για χορήγηση ασύλου από την (δευτεροβάθμια) Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών και την ευνοϊκή για τον πρώτο απ’ αυτούς απόφαση, είναι διαφορετικό. Η Επιτροπή που αποφάνθηκε υπέρ της χορήγησης ασύλου – όσο κι αν επικαλείται στον τίτλο της το «ανεξάρτητο» – αποτελεί όργανο διοικητικής φύσεως. Η δε άσκηση προσφυγής από το Δημόσιο κατά της ευνοϊκής απόφασης, τι κάνει; Επαναφέρει το νέο ζήτημα στην Δικαιοσύνη. (Γι αυτό και οι αναφορές στις τοποθετήσεις της Αντιπολίτευσης περί «σεβασμού της Δικαιοσύνης» μάλλον παρεξήγησαν την διαδικασία. Είτε δεν κατανόησαν την φάση και φύση της διαδικασίας, είτε έμπλεξαν το πολιτικό – είναι «σωστό» ή όχι να χορηγηθεί άσυλο – με το δικαιϊκο – αποφάσισε ή όχι στο συγκεκριμένο ζήτημα της αίτησης ασύλου, όχι στο προηγούμενο αίτημα της Τουρκίας για έκδοση, η Δικαιοσύνη;). Εδώ, η αιτιολογία δεν υπήρξε μόνον η μη-ύπαρξη βεβαιότητας για δίκαιη δίκη στην Τουρκία, αλλά προχώρησε και σε εκτίμηση/κρίση περί μη-συμμετοχής (ή μη-απόδειξης της συμμετοχής) στο πραξικόπημα. Ολισθηρό!
Μένει… η ουσία της ουσίας. Γενικώς, σε αποφάσεις που δέχονται την χορήγηση ασύλου, προσφυγή δεν ασκείται. Η δε συγκεκριμένη προσφυγή της Κυβέρνησης, προκειμένου να κριθεί δικαστικά η απόφαση της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής, έγινε αφού η Αγκυρα ξεκίνησε οξύτατα φασαρία για το ότι «η Ελλάδα είναι χώρα που προστατεύει και υποθάλπει πραξικοπηματίες» και ότι η σχετική απόφαση «έχει ληφθεί με πολιτικά κριτήρια» (οι σχετικές διαψεύσεις ως προς την χρονική διαδοχή των γεγονότων ακούγονται χλωμές…). Θέμα υπερεπιφυλακτικότητας των Αθηνών ή μη-ακριβώς-λεβεντιάς μπορεί να υπάρχει. Θέμα μη-σεβασμού της άποψης της Δικαιοσύνης, όχι.
Τι μένει πίσω; Η αποφυγή της εικόνας ήπιας φινλανδοποίησης, μετά και τις πρόσφατες εκδηλώσεις Τουρκικής επιθετικότητας: Ερντογάν στην Αθήνα, Κιλιντσντάργλου και «18 νησιά»…
