Τα γαλλικά Μουσεία να επιστρέψουν τα κλεμμένα αφρικανικά αντικείμενα
Ο Μακρόν λέει ότι η αποκατάσταση είναι «προτεραιότητά του»
Ο Γάλλος πρόεδρος είπε ότι η αφρικανική κληρονομιά δεν μπορεί να είναι «φυλακισμένη στα γαλλικά μουσεία»
Του Γιώργου Λεκάκη
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμμανουήλ Μακρόν, υποσχέθηκε να καταστεί προτεραιότητα η αποκατάσταση της αφρικανικής κληρονομιάς από την Γαλλία κατά τα επόμενα 5 χρόνια. Σε ομιλία του στην επίσκεψη στην Δυτική Αφρικανική Δημοκρατία της Μπουρκίνα Φάσο στο πλαίσιο της σημερινής αφρικανικής περιοδείας του, είπε ότι θέλει «τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την προσωρινή ή μόνιμη αποκατάσταση της αφρικανικής κληρονομιάς στην Αφρική».
Η ομιλία δόθηκε στην πρωτεύουσα της χώρας μπροστά σε περίπου 800 φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Ουαγκαντούγκου. Στην συζήτηση, ο κ. Macron μίλησε για τους δεσμούς μεταξύ Γαλλίας και Αφρικής και την ελπίδα του να προωθήσει τις πολιτιστικές ανταλλαγές και την κινητικότητα των ταλαντούχων ανθρώπων μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής.
Ειδικότερα, ο κ. Macron μίλησε επίσης έντονα και άμεσα για την αποκατάσταση αντικειμένων της Αφρικής που υπάρχουν στις γαλλικές εθνικές συλλογές. Είπε: «Δεν μπορώ να δεχτώ ότι ένα μεγάλο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς από πολλές αφρικανικές χώρες βρίσκεται στην Γαλλία. Υπάρχουν ιστορικές εξηγήσεις γι ‘αυτό, αλλά δεν υπάρχουν βάσιμες αιτιολογίες που να είναι ανθεκτικές και άνευ όρων. Η αφρικανική κληρονομιά δεν μπορεί να είναι μόνον σε ευρωπαϊκές ιδιωτικές συλλογές και μουσεία. Η αφρικανική κληρονομιά πρέπει να επισημαίνεται στο Παρίσι, αλλά και στο Ντακάρ, στο Λάγος, στην Κοτονού. Κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, θέλω να πληρούνται οι προϋποθέσεις για την προσωρινή ή μόνιμη αποκατάσταση της αφρικανικής κληρονομιάς στην Αφρική. Αυτό θα είναι μία από τις προτεραιότητές μου».
Η δήλωση χαιρετίσθηκε με χειροκροτήματα, αλλά άφησε μερικούς να αναρωτηθούν τι σημαίνει αυτή η «προτεραιότητα» για τις συλλογές αφρικανικής κληρονομιάς στην Γαλλία, όπως αυτές που κατέχει το Μουσείο du quai Branly στην πόλη των Παρισίων. Πιστεύεται ότι περισσότερα από 4.500 παρόμοια αντικείμενα υπάρχουν σήμερα στα γαλλικά μουσεία και στις ιδιωτικές συλλογές. Ο κ. Macron έχει από τότε κάνει tweet για το θέμα, γράφοντας «η αφρικανική κληρονομιά δεν μπορεί να είναι φυλακισμένη στα ευρωπαϊκά μουσεία».
Τον Μάρτιο νομοθέτες και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών από το Μπενίν και την Γαλλία απηύθυναν μια ανοικτή επιστολή στον τότε πρόεδρο της Γαλλίας, Φρ. Ολλάντ, ζητώντας την επιστροφή πολλών «αποικιακών θησαυρών», που εκλάπησαν κατά την διάρκεια της γαλλικής κυριαρχίας της περιοχής, τον 20ό αιώνα(*). Το αίτημα απορρίφθηκε επισήμως από το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο ανέφερε ότι τα εν λόγω αντικείμενα ανήκουν οριστικά στο γαλλικό κράτος. Παρ’ όλο που ο κ. Εμμανουήλ Μακρόν δεν υποστήριξε ρητώς την επιστροφή της διεκδικούμενης κληρονομιάς του Μπενίν, η ομιλία του Ουαγκαντούγκου αναβίωσε τις ελπίδες ότι το κράτος θα μπορούσε να επιστρέψει στην προηγούμενη δήλωσή του.
Η ιστορία της επιστροφής από την Γαλλία είναι μακρά και περίπλοκη. Πάει πίσω στο 1566, όταν το Διάταγμα του Moulins[1] εδήλωσε ότι η περιουσία που «κληρονομήθηκε» από τον «κυρίαρχο» τότε στρατό ήταν «αναφαίρετη» και δεν μπορούσε να παραδοθεί. Η αρχή αυτή εφαρμόζεται από τότε στις γαλλικές εθνικές συλλογιστικές. Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια και οι Γάλλοι έχουν αρχίσει να αλλάζουν στάση όσον αφορά την επιστροφή. Το 2010, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, κ. Νικολά Σαρκοζί, έστειλε σχεδόν 300 τόμους χειρογράφων, που είχαν κατασχεθεί από Γάλλους στρατιώτες, από τα βασιλικά αρχεία της Κορέας, πίσω στην Νότιο Κορέα, με… μακροπρόθεσμο δανεισμό. Η απόφαση έλαβε έντονη κριτική από εκείνους που υποστήριξαν ότι η κίνηση αυτή παραβίασε το κρατικό Δίκαιο!
ΠΗΓΗ: Art net, 28 Νοεμβρίου 2017.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
(*) Βλ. Γ. Λεκάκη «Το μικρό… Μπενίν ζητεί την επιστροφή 6.000 κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών του από την Γαλλία! Γάλλοι πολιτικοί, στρατιωτικοί και… παπάδες κατέκλεβαν το Μπενίν και Αγγλο-Γάλλοι την Νιγηρία!», εφημ. «Κόντρα News», 9.4.2017.
