Οι Γερμανοί μαζεύουν, εμείς ξεπουλάμε

Είκοσι τόνους χρυσού πούλησε το 2003 ο Κώστας Σημίτης

• Τα διαθέσιμα και οι απαιτήσεις σε χρυσό της Τράπεζας της Ελλάδας φτάνουν τους 149,1 τόνους και η αξία τους ανέρχεται σε 5.262.800.000 €.

• Το 50% του χρυσού της Ελλάδας βρίσκεται στην Τράπεζα της Αγγλίας, στην Ομοσπονδιακή  Τράπεζα της Νέας Υόρκης, στις ΗΠΑ και στην Ελβετία

Του ΘΑΝΑΣΗ ΛΥΡΤΣΟΓΙΑΝΝΗ

Ο χρυσός μας φέρνει πιο κοντά, έλεγε μία πολύ επιτυχημένη διαφήμιση πριν από μερικά χρόνια. Ασφαλώς λόγω αξίας και… συμφέροντος. Όμως για τους ίδιους λόγους κρύβει μία γοητεία και ένα μυστήριο, ιδιότητες που τις γνώριζαν πολύ καλά οι ανά τους αιώνες χρυσοθήρες.

Φαίνεται την ιδιαίτερη αξία του χρυσού γνώριζαν πολύ καλά και οι αρμόδιοι στην Ελλάδα το 2003, επί κυβέρνησης Σημίτη, όταν πούλησαν 20 τόνους χρυσού, προκαλώντας τεράστια ερωτήματα και απορίες.

Βεβαίως, δόθηκαν απαντήσεις του τύπου ότι πουλήθηκαν για την καλύτερη και πιο αποδοτική διαχείριση των αποθεμάτων της Ελλάδας σε χρυσό.

Αν είναι αυτός ο ακριβής λόγος, γιατί δεν πούλησαν μεγαλύτερες ποσότητες για να είναι ακόμα πιο αποδοτική η διαχείριση; Θα ρωτήσει ένας λογικός και νουνεχής πολίτης.

Είναι ένα ερώτημα που συνεχίζει να πλανάται, γιατί η απάντηση που δόθηκε δεν ήταν τόσο πειστική.

Και ξέρετε γιατί; Διότι συνοδεύτηκε από επιχειρήματα του τύπου ότι από τη στιγμή που μπήκαμε στο ευρώ δεν είχαμε ανάγκη το χρυσό, αφού είχαμε το δεύτερο πιο ισχυρό νόμισμα στον κόσμο.

Οπότε πολύ λογικά θα σκεφτεί ο πολίτης, τότε γιατί να διατηρούμε αποθέματα 149, τόνους χρυσού και μάλιστα η μισή ποσότητα να φυλάσσεται στο εξωτερικό;

Το μυστήριο, πάντως, παραμένει άλυτο όταν κανείς υιοθετήσει το επιχείρημα ότι έγινε για καλύτερη διαχείριση.

Και ξέρετε ποιος είναι ο δεύτερος λόγος; Πως η αξία της ποσότητας που πουλήθηκε ήταν λίγο μεγαλύτερη από 200 εκατ. δολάρια, τη στιγμή που τα συνολικά αποθέματα είναι αξίας 5,2 δις. ευρώ. Τίποτα δηλαδή. Αλλά τότε προς τι η συντήρηση του μυστηρίου;

Για το θέμα αυτό χαρακτηριστική είναι η απάντηση που εξέδωσε το 2017 η Τράπεζα της Ελλάδος, απαντώντας ταυτοχρόνως στο μεγάλο ερώτημα-απορία, που φυλάσσεται ο ελληνικός χρυσός.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται συγκεκριμένα: «Στην Έκθεση του Διοικητή και ειδικότερα στον Ισολογισμό της δημοσιεύεται ακριβώς το ποσό του χρυσού που κατέχει η Τράπεζα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, την 31η Δεκεμβρίου 2016 τα διαθέσιμα και οι απαιτήσεις σε χρυσό φτάνουν τους 149,1 τόνους και η αξία τους τα 5.261,8 εκατομμύρια ευρώ.

Το ήμισυ σχεδόν των διαθεσίμων σε χρυσό βρίσκεται στο θησαυροφυλάκιο της Τράπεζας της Ελλάδος, από το οποίο δεν έχει μετακινηθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Το υπόλοιπο φυλάσσεται εδώ και πολλές δεκαετίες στην Τράπεζα της Αγγλίας, στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης στις ΗΠΑ και στην Ελβετία».

Ειδικότερα, τα ελληνικά αποθέματα βρίσκονται «μοιρασμένα» κατά 29% στις ΗΠΑ, κατά 20% στο Ην. Βασίλειο, κατά 4% στην Ελβετία και κατά 47% εντός της χώρας. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η κάλυψη εθνικών αναγκών σε πιθανές έκτακτες περιστάσεις. Σύμφωνα με στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), η φύλαξη μέρους του χρυσού και εκτός συνόρων αποτελεί διεθνή πρακτική για σχεδόν όλες τις κεντρικές τράπεζες. Κατά συνέπεια, δεν συνιστά ελληνική πρωτοτυπία.

Και προστίθεται ότι αυτή είναι η διεθνής πρακτική. Βεβαίως και την εφάρμοζε και η Γερμανία, η οποία εσχάτως ξεκίνησε ένα πρόγραμμα επαναπατρισμού του γερμανικού χρυσού. Ξέρουν κάτι οι Γερμανοί, φοβούνται κάτι και επαναπατρίζουν το χρυσό τους;

Μήπως για λόγους ασφάλειας θα έπρεπε και η Ελλάδα να κάνει το ίδιο; Ερωτήματα που προς το παρόν παραμένουν αναπάντητα, αφού οι τυπικές απαντήσεις που δίνονται δεν είναι τόσο πειστικές.

Από την ίδια ανακοίνωση προκύπτει επίσης ότι ένα ποσοστό του χρυσού, μεταβιβάσθηκε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο Ευρωσύστημα. Μάλιστα χαρακτηρίζεται «πολύ μικρό συγκρινόμενο με το συνολικό απόθεμα σε χρυσό. Ανάλογη μεταβίβαση έγινε από όλες τις χώρες που μετέχουν στην ζώνη του ευρώ». Μόνο που δεν μας αποκαλύπτουν πόσο μικρό είναι αυτό το ποσοστό, συντηρώντας έτσι το μυστήριο γύρω από τον ελληνικό χρυσό και τα αποθέματα που έχει η χώρα.

Όσον αφορά το ερώτημα αν έγιναν άλλες αγοραπωλησίες, η απάντηση είναι πως «τα τελευταία χρόνια καμιά μεταβολή δεν έχει γίνει, με εξαίρεση τη μικρή αυξομείωση λόγω των συναλλαγών της Τράπεζας με το κοινό για αγοραπωλησία χρυσών λιρών».

 Επανερχόμενη στο θέμα της πώλησης η Τράπεζα της Ελλάδος επιμένει και με τη φετινή ανακοίνωση πως έγινε για αποδοτικότερη διαχείριση και προσθέτει ότι «η ρευστοποίηση αυτή οδήγησε απλώς σε διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου της Τράπεζας της Ελλάδος και αφορούσε τμήμα της ποσότητας χρυσού που είχε συγκεντρωθεί από τις αγορές νομισμάτων και αναβαθμίστηκε μετατρεπόμενο σε εμπορεύσιμες ράβδους διεθνών προδιαγραφών».

 Δηλαδή μας λέει ότι από τις αγορές χρυσών νομισμάτων, είχε συγκεντρώσει κάποια ποσότητα, η οποία στη μορφή που ήταν δεν είχε ιδιαίτερη εμπορευσιμότητα, ούτε αξία και συνεπώς τα έστειλε στα εξωτερικό σε ειδικευμένη εταιρεία να τα λιώσει και να τα μετατρέψει σε ράβδους χρυσού. Οι οποίες στη συνέχεια, πουλήθηκαν, θα προσθέσουμε.

Η μετατροπή αυτή είχε γίνει τρία χρόνια νωρίτερα από την πώληση των 20 τόνων, το 2000, δηλαδή πριν μπούμε στη ζώνη του ευρώ και εκχωρήσουμε ένα μικρό –όπως λένε- ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Πάντως, η συγκέντρωση χρυσών νομισμάτων από την Τράπεζα της Ελλάδος συνεχίζεται, αφού οι Έλληνες ρευστοποίησαν υπερδιπλάσιο αριθμό χρυσών λιρών Αγγλίας το 2016, σε σχέση με αυτές που αγόρασαν, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις βαριές οικονομικές τους υποχρεώσεις (πληρωμή φόρων, ΕΝΦΙΑ, προκαταβολή ΦΠΑ κ.λπ.).

 Συγκεκριμένα, από τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, που επεξεργάστηκε τις αγοραπωλησίες στη διάρκεια του 2016, προέκυψε ότι πέρυσι οι πολίτες εξαργύρωσαν συνολικά 56.972 χρυσές λίρες έναντι 27.080 που αγόρασαν.

Και επανερχόμενοι στο θέμα της πώλησης, θα θέσουμε το ερώτημα: Είναι δυνατόν να γίνεται μία τέτοια κίνηση για… 5 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο; Γιατί τόσο υπολογιζόταν το κέρδος.

Ιδού τι ειπώθηκε το μακρινό 2004: Στα τελευταία πέντε χρόνια έγινε αναβάθμιση 81 τόνων χρυσού σε ράβδους διεθνών προδιαγραφών από το χρυσό που αγόραζε η Τράπεζα της Ελλάδος με τη μορφή χρυσών νομισμάτων και πλακιδίων. Το ένα τέταρτο από αυτήν την ποσότητα (20 τόνοι) αποφασίσθηκε να πωληθεί προκειμένου να επενδυθεί σε ασφαλείς τοποθετήσεις που αποφέρουν αποδόσεις από 2 – 4% (όπως π.χ. ομόλογα ευρωπαϊκών κυβερνήσεων) έναντι της σχεδόν μηδενικής απόδοσης των τοποθετήσεων σε χρυσό και δεν τίθεται θέμα εκχώρησης του προϊόντος της ρευστοποίησης σε οποιονδήποτε τρίτο, η οποία άλλωστε αποκλείεται και από την ισχύουσα νομοθεσία.

Διευκρινίζεται επομένως ότι η ρευστοποίηση αυτή οδηγεί απλώς σε διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου της Τράπεζας της Ελλάδος και αφορά τμήμα της ποσότητας χρυσού που είχε συγκεντρωθεί από τις αγορές νομισμάτων των τελευταίων ετών. Οι υψηλότερες αποδόσεις από την τοποθέτηση του προϊόντος της πώλησης του χρυσού, ύψους 207 εκατ. ευρώ, θα αποφέρουν επιπλέον έσοδα στην Τράπεζα, τα οποία εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση θα ανέλθουν σε 5 εκατ. ευρώ περίπου. Το ποσό που αντιστοιχεί στη χρήση του 2003 θα προσμετρηθεί κατά τον υπολογισμό των κερδών της χρήσης, τη διάθεση των οποίων θα αποφασίσει η Γενική Συνέλευση των μετόχων την Άνοιξη του 2004, όπως προβλέπει ο νόμος.

Και ο κάθε λογικός πολίτης θα αναρωτηθεί: Γιατί να μην πουληθούν και τα υπόλοιπα και να επενδυθούν, ώστε το κέρδος να είναι ακόμα μεγαλύτερο; Υπάρχει λογική απάντηση;