Ο έμπειρος Κώστας Σκανδαλίδης, που έχει ζήσει την πορεία του ΠΑΣΟΚ από τα «γεννοφάσκια» του, δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου, υπενθύμιζε, σε πρόσφατο άρθρο του, ότι τα κόμματα «γεννιούνται» με δυο τρόπους:
Είτε με την έμπνευση ενός χαρισματικού ηγέτη, που καλεί όποιον θέλει «οπίσω μου ελθείν». Είτε, με τη μετεξέλιξη υπαρχόντων σχηματισμών ή κινήσεων, σ` έναν καινούργιο οργανισμό. Ως το πρώτο, έχουμε το «εξωγενές» παράδειγμα της Γαλλίας, με την έμπνευση του Φρανσουά Μιτεράν, όπου μέσα από το Ιδρυτικό Συνέδριο του Επιναί, το 1971, «αναγεννήθηκε από τις στάχτες» του, το, σε κατάσταση ημιδιάλυσης ευρισκόμενο (σας θυμίζει κάτι;) Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το εγχώριο παράδειγμα, της δημιουργίας του ΠΑΣΟΚ, με μια ρηξικέλευθη πρωτοβουλία του Ανδρέα Παπανδρέου, που κάλεσε τους ίδιους τους πολίτες να στελεχώσουν το νέο φορέα, με τη μέθοδο της αυτοοργάνωσης, αφού, όμως, ανήγγειλε τη δημιουργία του και προσδιόρισε τις ιδρυτικές του αρχές. Το ενδιαφέρον, στην προκείμενη περίπτωση, που θα πρέπει να συγκρατήσουμε, εντοπίζεται στο ότι η πρωτοβουλία του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ ήταν αυτή που επικροτήθηκε από τους πολίτες, σε αντίθεση με άλλα εγχειρήματα, που απέτυχαν, παρά τη σύμπραξη σημαντικών προσωπικοτήτων, με συμμετοχή στους κοινωνικοπολιτικούς αγώνες και την αντιδικτατορική αντίσταση. Η αποτυχία οφείλεται στο ότι όλα αυτά τα εγχειρήματα, αποτελούσαν πρωτοβουλίες κορυφής, με λανθάνοντα ελιτίστικο χαρακτήρα, που παρέπεμπε στο σκηνικό κατακερματισμού, του Κεντρώου χώρου, στη δεκαετία του `50. Υπάρχει, εν προκειμένω, ένα χαρακτηριστικό άρθρο του αείμνηστου Αναστάση Πεπονή (στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ), μετά την προσχώρηση του στο ΠΑΣΟΚ, την άνοιξη του 1977, όπου εξηγούσε την επιλογή του, αναλύοντας τους λόγους αποτυχίας, όλων εκείνων των διάσπαρτων κινήσεων και γιατί «πανάξια», ο Ανδρέας Παπανδρέου, μέσω του ΠΑΣΟΚ, αναδείχθηκε στον αδιαφιλονίκητο «ηγεμόνα» του ευρύτερου Κεντροαριστερού χώρου, αναδεικνυόμενος στη μοναδική, πειστική εναλλακτική πρόταση, απέναντι στη ΝΔ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με τη γνωστή συνέχεια.
Στον αντίποδα, μπορούμε να δούμε την πορεία εγχειρημάτων, όπως της ιταλικής «Ελιάς», που, μάλλον, δεν ευδοκίμησε, αν κρίνουμε από το ότι ουδείς αναφέρεται σ` αυτήν. Τα ανωτέρω, σε καμιά περίπτωση, δεν προδικάζουν την τύχη της ελληνικής εκδοχής της «Ελιάς», αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ανάλογες προσπάθειες στο παρελθόν, όπως η «Πρωτοβουλία των 58», βυθίστηκαν αύτανδρες». Βλέπετε, όπως είπε ο κ. Κουρουμπλής, δεν αρκούν οι «στρατηγοί». Χρειάζεται και «στράτευμα»…
ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ
